عبادت و طاعت امام صادق‏

هر كس جعفر بن محمّدعليهما السلام را به كار و كوشش متصف ساخته اين‏ويژگى را با صفت زهد و طاعت وى مقرون كرده است. اينك برخى ازسخنانى را كه در اين باره از شخصيتهاى مختلف نقل شده است، بيان‏مى‏كنيم:
مالك. پيشواى مذهب مالكى، مى‏گويد: "جعفر از يكى از اين سه‏خصلت خارج نبود: يا نماز مى‏خواند يا روزه مى‏داشت و يا قرآن تلاوت‏مى‏كرد".(22)
و نيز گفته است:
"هيچ چشم و هيچ گوشى نديد و نشنيد و بر قلبى خطور نكرد كه‏انسانى از نظر علم و عبادت و پرهيزكارى برتر از جعفر بن محمّدالصادق‏عليه السلام باشد".(23) ابو الفتح اربلى وزير گويد:
"جعفر بن محمّد، نفس شريف خود را وقف عبادت كرده و آن را برطاعت و زهد واداشته بود و خود را به دعا وتهجد و نماز و تعبد مشغول‏ساخته بود".
يكى از معاصران آن‏حضرت روايت مى‏كند كه ابو عبداللَّه الصادق را درمسجد النبى‏صلى الله عليه وآله به حال سجده ديدم. نشستم و چون ديدم سجده‏آن‏حضرت به درازا انجاميد با خودم گفتم كه تا وقتى امام در سجده است‏به گفتن تسبيح مشغول شوم. به گفتن ذكر سبحان ربى و بحمده استغفر ربى‏و اتوب اليه پرداختم.
سيصد و شصت و چند بار اين ذكر را گفته بودم كه‏امام سر از سجده برداشت.(24)
اوجبّه خشن و كوتاهى از پشم دربرمى‏كرد و حلّه‏اى بر روى جامه‏اش‏مى‏پوشيد و مى‏فرمود: ما جبّه پشمين را براى خدا مى‏پوشيم و حلّه رابراى شما.(25)
آن‏حضرت را مى‏ديدند كه پيراهنى درشت بافت و خشن در زيرجامه‏اش به‏تن كرده و روى آن جبّه‏اى پشمين پوشيده و روى آن هم‏پيراهنى درشت بافت دربركرده است.
به ميهمانانش گوشت مى‏خورانيد و خود گوشتها را با دست خويش‏پاك مى‏كرد، امّا خوراك خودش سركه و زيتون بود و مى‏فرمود: اين‏خوراك ماست، خوراك پيامبران.(26)

پرتويى از بلاغت آن بزرگوار

كتابهاى دينى آكنده از احاديث بليغى است كه از زبان امام صادق‏عليه السلام‏روايت شده‏اند. اينك شما را به مطالعه برخى از اين سخنان جاويددعوت مى‏كنيم و از علاقه‏مندان مى‏خواهيم براى اطلاع بيشتر به كتاب"أشعه من بلاغة الامام الصادق" نوشته علامه فقيد شيخ عبدالرسول‏واعظى مراجعه فرمايند.
"امام صادق‏عليه السلام به منصور خليفه عبّاسى اندرز داد و فرمود:
بر تو باد حلم كه اساس علم است و در پيشگاه عوامل قدرت خويشتن‏دارباش اگر هرآنچه را كه بر آن قدرت دارى به انجام رسانى مثل كسى خواهى بودكه خشم خود را فرومى‏نشاند يا كينه خود را درمان مى‏كند و يا با قهر و غلبه درپى نام مى‏گردد، بدان كه تو اگر مستحقى را مجازات كنى نهايت آنچه بدان‏متصف گردى جز عدل نيست و حالتى كه موجب شكر و سپاس مى‏شود بسى‏برتر از حالتى است كه موجب صبر مى‏شود.
منصور گفت:
"پند دادى نيكو گفتى سخن را در كمال ايجاز و كوتاهى بيان كردى".
امام در يكى از اندرزهاى خود به فرزند بزرگوار خويش امام كاظم‏مى‏فرمايد:
"فرزندم! در حقّ هر كس كه از تو خواهان خير است، خوبى كن كه اگر اواهل خير باشد تو كارى بجا كرده‏اى و اگر هم او اهل خير نباشد تو اهل آن‏هستى. اگر كسى از طرف راستت در آمد و ناسزايت گفت و سپس به طرف‏چپت رفت و زبان به پوزش گشود، عذرش را بپذير".
سفيان ثورى گويد: الصادق بن الصادق جعفر بن محمّدعليهما السلام را ديداركردم به او گفتم: اى فرزند رسول خدا مرا اندرز فرماى!
فرمود: اى سفيان! دروغگو را مروت، پادشاهان را برادر، حسود راراحت و بد خُلق را سرورى نيست.
سفيان گويد: عرض كردم: اى فرزند رسول خدا مرا بيفزاى!
او به من فرمود: اى سفيان! به خداوند اعتماد كن تا مؤمن شوى و به آنچه‏خداوند بر تو بخشش كرده خرسند باش تا توانگر گردى و با همسايه‏ات خوش‏همسايگى كن تا مُسلم شوى و با فاجر همراه و هم صحبت مشو كه به توگناهكارى مى‏آموزد و در كار خود با كسانى كه از خداوند عزّ و جل مى‏ترسند،مشورت كن.(27)
---------------------------------------------
پاورقى ها:
22) و 2 - تهذيب التهذيب، ج‏2، ص‏105.
23)
24) اعيان الشيعه، ج‏4، ص‏138.
25) الامام الصادق - علّامه مظّفر، ج‏1، ص‏270.
26) الامام الصادق - علّامه مظّفر، ج‏1، ص‏270.
27) الامام الصادق - استاد دَخيل، ص‏32.