و امّا مجمل واقعه غدير كه از روايات و احاديث اهل سنّت ملخّص مى شود اين است كه: اوّلاً، حق تعالى وحى فرستاد به حضرت رسالت مآب  (صلى الله عليه وآله)كه مولائيّت جناب امير المؤمنين(عليه السلام)را به خلق رساند، و آن حضرت از تبليغ آن خوف نمود كه مبادا مردم فتنه و فساد آغاز نهند و از تنهايى خود به جهت قلّت مخلصين تنگدل گرديده به علم اليقين دانست كه مردم او را تكذيب خواهند كرد. پس به پروردگار خود عرض كرد كه: «چگونه من اين رسالت را برسانم و حال آن كه تنها هستم؟» پس از حق تعالى فرمان رسيد كه: «اى رسول من برسان آن چه نازل كرده شد به سوى تو و اگر نرساندى پس تبليغ نكردى رسالت را و خدا حفظ خواهد كرد تو را از مردم». و چون اين فرمان هدايت بنياد كه غرض از آن اظهار نهايت جلالت و عظمت اين رسالت بوده نازل شد، آن جناب به حكم الهى توقّف فرموده در غدير خم كه آن موضعى بوده كه قابل نزول و توقّف در آن نبوده و هوا هم در غايت گرمى و حرارت بوده كه مردم استظلال به دواب([1]) مى نمودند، و بعضى از شدّت حرارت زمين نصف رداى خود را در سر و نصف ديگر آن را در زير پا فرش نمودند و نيز اين موضع مشتمل بوده بر كثرت اشواك([2]) و خس و خاشاك; پس آن حضرت حكم به صاف كردن آن موضع فرموده و منبرى از جهاز شتر يا كجاوه ها ترتيب دادند و صحابه كه در اين وقت حاضر بودند، حسب بعضى روايات يك لك([3]) و بيست هزار بودند ومعلوم بود كه مثل اين اجتماع بعد از اين نخواهد شد كه حجّ آخرين بود; و زمان زمانِ قرب ارتحال حضرت نبوى(صلى الله عليه وآله)از دار دنيا بود; پس آن جناب حكم به اجتماع مردم داد. چون مردم جمع شدند بر آن منبر تشريف برد و حَسَب بعضى از روايات خطبه طويله بليغه انشا فرمود، پس حضرت اميرالمؤمنين(عليه السلام)را بلند كرد به حدّى كه بياض زير بغل اقدسش نمايان گرديد و آن حضرت را همه مردم ديدند.
پس حضرت رسالت پناه(صلى الله عليه وآله)فرمود كه: «اى مردم به تحقيق كه خبر داد مرا خداى تعالى كه عمر نمى كند هيچ پيغمبرى مگر نصف عمر آن پيغمبر كه پيش از او بوده و من گمان دارم كه عن قريب خوانده شوم پس اجابت دعوت حق تعالى نمايم و من سؤال كرده خواهم شد و شما نيز سؤال كرده خواهيد شد، پس شما چه خواهيد گفت؟»
مردمان عرض كردند كه: گواهى مى دهيم به آن كه تو تبليغ كردى و كوشش فرمودى و نصيحت نمودى حق تعالى تو را جزاى خير دهد. چون به اين معنى اعتراف كردند آن حضرت فرمود كه: «آيا گواهى نمى دهيد كه خدايى نيست سواى خداى بر حق و محمّد(صلى الله عليه وآله)بنده و رسول اوست و جنّت و نار حقّ است و موت و بعث حق است و روز قيامت آمدنى است شكّى در آن نيست و پروردگار مبعوث خواهد فرمود مردگان را از قبور؟»
مردم گفتند كه: بلى گواهى مى دهيم به اين ها. و هرگاه كه بر اين امور كه مشتمل بر اصول دينيّه جز امامت بود اعتراف و اقرار از مردم گرفت حق تعالى را مخاطب خود ساخت و عرض كرد كه: «بار الها گواه باش».
و باز خطاب به مردم كرده فرمود كه: «اى مردم به تحقيق كه من اولى به شما از نفس هاى شما نيستم([4])؟» عرض كردند: بلى.
پس حضرت فرمود كه: «به تحقيق كه حق تعالى مولاى من است و من مولاى مؤمنان هستم و اولى هستم از ايشان، پس كسى كه من مولاى او هستم پس على مولاى اوست».
پس دعا در حقّ مواليان و معاديان حضرت اميرالمؤمنين(عليه السلام)به موالات و معادات([5]) نمود و باز به تمسّك ثقلين يعنى قرآن شريف و اهل بيت خود حكم فرمود و اظهار نمود كه ايشان به حكم الهى از هم جدا نخواهند شد تا روز قيامت، و چون جناب رسالت مآب(صلى الله عليه وآله) اين رسالت رسانيد آيه
شريفه:
(اَلْيَوْمَ أكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَـكُمْ
وَاَتْمَمْـتُ عَلَيْـكُمْ نِعْمَـتي
وَرَضِيتُ لَـكُمُ الاِْسْـلامَ دِيناً)
نازل شد; يعنى به جهت ابلاغ اين رسالت حق تعالى فرمود كه: «امروز كامل كردم براى شما دين شما را، و اتمام نمودم بر شما نعمت خود را، و پسنديدم براى شما دين اسلام را».
پس مولائيّت جناب امير المؤمنين(عليه السلام)را موجب كمال دين و تمام نعمت و پسنديدن دين اسلام قرار داد و حضرت رسول(صلى الله عليه وآله)بعد نزول اين آيه فرمود: «اللّه اكبر بر اكمال دين و اتمام نعمت و راضى شدن پروردگار به رسالت من و ولايت علىّ بن ابى طالب(عليه السلام)بعد از من».
پس حسّان بن ثابت به استجازت حضرت سيّد البشر، اشعارى چند در واقعه غدير انشاد كرد كه از آن جمله اين بيت است:
فَقالَ  لَهُ  قُمْ  يَا  عَليُّ  فإنَّني***رَضِيتُكَ  مِنْ  بَعدي  إماماً  وَهَادياً
پس حضرت او را استحسان فرمود. پس خليفه ثانى، حضرت امير المؤمنين(عليه السلام)را به حصول مرتبت مولائيّت تهنيت نمود و گفت: هَنيئاً لَكَ يابنَ اَبي طالب اَصبحتَ مَولى كلِّ مُؤمِن وَمؤمِنة. و به حسب بعضى روايات: اَصْبَحتَ مَولايَ وَمولى كُلِّ مُؤمِن و مُؤمِنَة. و به روايت دارقطنى و عاصمى خليفه اوّل نيز شريك ثانى گرديد در اداى تهنيت.
__________________
[1]. استظلال = سايه گزينى، از گرما پناه جستن به سايه. دواب: چهارپايان مانند شتر، اسب، قاطر، الاغ.
[2]. اشواك: جمع شوك، خارها.
[3]. لك معادل صد هزار.
[4]. اى مردم، آيا من بر شما حتى از خود شما سزاوارتر نيستم؟
[5]. براى پيروان اميرمؤمنان على(عليه السلام) به نيكى و خير، و براى دشمنان او به بدى و ناكامى، دعا فرمود.

نوشتن دیدگاه