ولادت امام باقر علیه السلام
روز جمعه اول رجب سال ۵۷ هـ .ق.، پنجمین خورشید تابناک امامت و ولایت حضرت امام باقر(علیه السلام) از افق مدینه طلوع کرد . نام مبارک آن حضرت، محمد، کنیه ایشان، ابوجعفر و القابشان: باقرالعلوم، الشاکر لله، هادی، امین و شبیه است. لقب اخیر به علت شباهت آن حضرت به پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) بود .
پدر بزرگوار ایشان حضرت زین العابدین علی بن الحسین(علیه السلام) و مادر آن حضرت ام عبدالله دختر امام حسن مجتبی(علیه السلام) بود که امام صادق(علیه السلام) درباره ایشان می فرمایند: «او از زنهای با ایمان و پرهیزکار و نیکوکار بود». در نقلی دیگر می‌فرمایند: «در میان فرزندان امام حسن(علیه السلام) مثل او نبود» .
از امام باقر(علیه السلام) چنین روایت شده است که فرمودند: « مادرم کنار دیواری نشسته بود که ناگاه دیوار شکاف خورد و صدای آن به گوش رسید. مادرم با دست خود به دیوار اشاره کرد و فرمود: "به حق مصطفی، خداوند به تو اجازه فرود آمدن ندهد". آن گاه دیوار به همان حالت باقی ماند تا مادرم از آن‌جا گذشت» .
امام باقر(علیه السلام) در روز عاشورا، طفلی چهارساله بودند و در کربلا حضور داشتند و مصایب سنگینی را که بر اهل بیت وارد می‌شد، درک می‌کردند و همان درد و اندوه و رنجی که دیگر کودکان و زنان کشیدند، ایشان نیز متحمل شدند.
در روایتی از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) چنین آمده است: «از صلب علی ابن الحسین(علیه السلام) فرزندی متولد میشود که نامش نام من است و در خلقت و شمایل شبیه من است. او علم را می‌شکافد چنان که زارع زمین را می-شکافد» .
ابن حجر یکی از علمای اهل تسنن، در مورد شخصیت آن حضرت چنین می‌گوید: « او را از این جهت باقر گویند که همچنان که زمین را می‌شکافند تا گنج‌ها و معادن و منابع و جواهر ارزشمند را کشف و استخراج کنند، او نیز علم را شکافت و دقایق و حقایق احکام را آشکار ساخت. از این رو او را باقر علم و جامع و ناشر علم و اعتلا دهنده آن گفتند و این نکته‌ای است واضح که جز بر کوردلان مخفی نماند»
امام باقر(علیه السلام) پس از شهادت پدر بزرگوارشان، عهده دار منصب امامت شدند و این دوران مقارن با سال‌های پایانی حکومت بنی امیه بود که در گوشه و کنار قیام‌هایی بر ضد امویان آغاز شده و دستگاه حکومت را به خود مشغول ساخته بود؛ لذا در عصر امام باقر(علیه السلام) و فرزند بزرگوارشان حضرت امام صادق (علیه السلام) فرصت بسیار مناسبی دست داد تا آن دو امام به احیای سنت فراموش شده نبوی بپردازند و اسلام ناب محمدی را احیا و ترویج نمایند و چهره زیبای آن را از غبار تحریفات بنی امیه و خرافات یهود بشویند.
شایان یادآوری است که در برخی روایات، ولادت امام باقر(علیه السلام) روز سوم صفر سال ۵۷ هـ .ق. بیان شده است که علاقه مندان می‌توانند به روز شمار ماه صفر مراجعه کنند.
