«شب قدر» واژه‌ای قرآنی است. این شب در قرآن، در سوره قدر، با صفت «مبارکه» یاد شده و بهتر از هزار ماه دانسته شده است.
« انا انزلنه فی لیله مبارکه، لیله القدر خیر من الف شهر » (ما قرآن را در شب مبارک فرو فرستادیم. شب قدر از هزار ماه برتر است.)

در شب قدر، همه امورات عالم اندازه‌گیری می‌شود و به تصویب حجت خدا در هر زمان می‌رسد. دقیقاً معلوم نیست شب قدر کدام شب است؛  یکی از شب‌های بیست و یکم، بیست و سوم و نوزدهم ماه رمضان را شب قدر می‌دانند .
این شب دارای اعمال فراوانی است که در کتب دعایی مذکور است. خوابیدن در شب قدر مذموم و شب‌زنده‌داری در آن مستحب است.
بنا بر روایات، روز قدر هم به اندازه شب قدر ارجمند است. دعا و استغفار در شب قدر، وظیفه دانسته شده است و رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم بر دعا در آن و طلب عافیت از خداوند تأکید فرموده است.
علامت شب قدر
علامه طباطبائى در علايم شب قدر مى‏گويد:
روايات در معنى و خصايص و فضايل شب قدر بسيار است، در بعضى از آن روايات علامتهايى براى شب قدر ذكر كرده از قبيل اينكه شب قدر، صبح آن شب آفتاب
بدون شعاع طلوع مي‏كند و هواى آن روز معتدل است.  (الميزان، ج 40، ص 332)
قال الباقران عليهما السلام:
سالته عن علامة ليلة القدر، فقال: علامتها ان يطيب ريحها، و ان كانت فى برد دفئت، و ان كانت فى حر بردت فطابت.
ترجمه: (محمد بن مسلم) از علامت ليلة القدر پرسيد؟ پس امام (ع) فرمود: علامت ليلة القدر اين است كه بوى خوشى از آن پخش مى‏شود، اگر در سرماى (زمستان) باشد گرم و ملايم مى‏گردد، و اگر ليلة القدر در گرماى (تابستان) باشد خنگ و معتدل و نيكو مى‏گردد.
قال ابو عبد الله عليه السلام:
ليلة القدر فى كل سنة و يومها مثل ليلتها.
ترجمه: شب قدر در هر سال است و روز آن مثل شب آن مى‏باشد.
دعای شب قدر
قال النبى (صلى الله عليه و آله):
ان انا ادركت ليلة القدر فما اسال ربى؟ قال (ص): «العافية‏».
ترجمه: به پيامبر(ص) گفته شد: اگر شب قدر را دريابم از خدا چه چيزى را مسئلت كنم؟ فرمود: «عافيت را».
برکات شب قدر
قال موسى (عليه السلام):
الهى اريد قربك،
قال: قربى لمن استيقظ ليلة القدر،
قال: الهى اريد رحمتك،
قال: رحمتى لمن رحم المساكين ليلة القدر،
قال: الهى اريد الجواز على الصراط،
قال: ذلك لمن تصدق بصدقة فى ليلة القدر،
قال: الهى اريد من اشجار الجنة و ثمارها،
قال: ذلك لمن سبح تسبيحه فى ليلة القدر،
قال: الهى اريد النجاة من النار،
قال: ذلك لمن استغفر فى ليلة القدر،
قال: الهى اريد رضاك، قال: رضاى لمن صلى ركعتين فى لية القدر.
ترجمه:
خداوندا! مى‏خواهم به تو نزديك شوم،
فرمود: قرب من از آن كسى است كه شب قدر بيدار شود،
گفت: خداوندا! رحمتت را مى‏خواهم،
فرمود: رحمتم از آن كسى است كه در شب قدر به مسكينان رحمت كند:
گفت: خداوندا! جواز گذشتن از صراط را از تو مى‏خواهم
فرمود: آن، از آن كسى است كه در شب قدر صدقه‏اى بدهد.
گفت‏خداوندا! از درختان بهشت و از ميوه ‏هايش مى‏خواهم،
فرمود: آنها از آن كسى است كه در شب قدر تسبيحش را انجام دهد
گفت: خداوندا! رهايى از جهنم را مى‏خواهم،
فرمود: آن، از آن كسى است كه در شب قدر استغفار كند:
گفت‏ خداوندا خشنودى تو را مى‏خواهم،
فرمود: خشنودى من از آن كسى است كه در شب قدر دو ركعت نماز بگذارد.
توضيح:
ليلة القدر شبى است كه قرآن نازل شده است و ظاهرا مراد به قدر، تقدير و اندازه‏گيرى است، خداى تعالى در آن شب حوادث يكسال را يعنى از آن شب تا شب قدر سال آينده را تقدير مى‏نمايد، زندگى و مرگ، رزق، سعادت، و شقاوت و چيزهايى از اين قبيل را مقدر مى‏سازد.