نبردهاى صفين بسيار شگفت انگيز بود. معاويه سپاه بزرگ و كاملىتدارك ديده بود و در كنار چنين سپاهى از يارى رهبران اعراب و قبايلىكه با گرايش به اسلام، پس از فتح مكّه آداب و سنن و اطاعت از رؤساىخويش را با خود يدك مىكشيدند، بهره بسيار مىبرد. وى همچنين بهسبب برخورد با تمدّن روميان در شام از بهترين سلاحها در تجهيز سپاهخود استفاده مىكرد و لشكريان خود را با اموال هنگفتى كه از روزگارجاهليّت در نزد حزب اموى فراوان بود و به هنگام خلافت عثمان برحجم آن نيز افزوده شده بود، وعده مىداد.
در طرف ديگر آمادگى روحى ياران امام على در نهايت اوج خود بود.آنان اصحاب رسول خدا بودند و شمار آنان به هزار و هفتصد تن مىرسيد.ميان آنان مهاجران بزرگ و تعدادى از باقيماندگان جنگجويان بدروحاضران در بيعت رضوان به چشم مى خوردند. همچنين گروهى ازقاريان و غلامان و ساير مردم سپاه امام را همراهى مىكردند و اين سپاهقرآنى كه برخى از قبايل عرب نيز با انگيزههاى گوناگون در پشت آن قرارداشتند، از چه افزونى و فرخندگى برخوردار بود.!
هنگامى كه اين دو سپاه در برابر هم صف آرايى كردند، كفه جنگتقريباً متعادل بود. از اين رو از اندك نبردهايى بود كه نتيجه آن به طورقطعى مشخص نبود. اينك به عنوان ارائه يك نمونه از اين تعادل قُوا بدنيست كه به يكى از نبردها اشاره كنيم. زياد بن نصر كه در خطّ مقدّم سپاهامام انجام وظيفه مىكرد، مىگويد :
با علىعليه السلام در جنگ صفين حضور داشتم. سه شب و سه روز نبردكرديم تا آنجا كه نيزهها بشكست و تيرها تمام شد. آنگاه هر دو سپاهدست به شمشير بردند. ما تا پاسى از شب شمشير زديم تا آنكه ما و شاميانوارد روز سوّم جنگ شديم. جنگ آنچنان نزديك و تن به تن بود كهبرخى با برخى ديگر گلاويز شده بودند. من در آن روز با همه سلاحها نبردرا آزمودم. هيچ وسيلهاى نبود كه من با آن نجنگيده باشم حتّى بر روى همخاك پراكنديم و يكديگر را گاز گرفتيم. حتّى برخى از ما ايستاده بوديموميدان نبرد را مىنگريستيم برخى از افراد دو سپاه حتّى نمى توانستند برروى پاهاى خود بايستند و جنگ كنند. چون شب سوّم به نيمه رسيدمعاويه و سپاهش از ميدان گريختند و علىعليه السلام به سراغ كشتگان رفت.نخست بر بالين اصحاب پيامبر و سپس بر سر جنازه ياران خود روانه شدوهمه را به خاك سپرد. بسيارى از ياران امام شهيد شده بودند. امّا شماركشتگان سپاه معاويه بيشتر بود.(1)
-------------------------------------------------
1) في رحاب أئمّة اهل البيت، ص159.
---------------------------------------
نويسنده : آية الله سيد محمد تقى مدرسى
مترجم : محمد صادق شريعت
دفاع با تمام امكانات
- بازدید: 5619