براى ياران و همراهان نهج البلاغه نردبان آسمان است اين كلام. روزگار و گذشت زمان و طرح افكار و انديشه هاى نو، نه تنها از ارزش اين مجموعه ى زيبا و نفيس نكاسته، بلكه بر ارج و قدر آن افزوده است.
اين كتاب بزرگ منتخبى از خطابه ها، دعاها، وصايا، نامه ها و كلمات قصار مولاى متقيان على عليه السلام است كه سيد رضى- رضوان الله تعالى عليه- در قرن چهارم آن را گرد آورده است.
وظيفه ى مهمى كه همه ى ما در قبال نهج البلاغه داريم اين است كه در محتواى ان، تعمق و انديشه كنيم و پيام هاى مكتب على عليه السلام را در مسائل مختلف- همان چيزهايى كه جامعه ى اسلامى ما سخت بدان نيازمند است- درك كنيم و از اين كتاب معرفت و هدايت و رستگارى و سعادت، راه و رسم زندگى را بيابيم.
براى اين منظور، قسمتى از نامه ى على عليه السلام را برگزيده ايم كه وصيت ايشان به فرزند بزرگوارش امام حسن مجتبى عليه السلام در نامه ى 31 نهج البلاغه مى باشد، چرا كه:
•    آب دريا را اگر نتوان كشيد هم به قدر تشنگى بايد چشيد
•    هم به قدر تشنگى بايد چشيد هم به قدر تشنگى بايد چشيد
از ياران و همراهان نهج البلاغه تقاضا دارم در نهج البلاغه و نامه ى مذكور به دقت بنگرند تا عمق و والايى مقام سخنان اميرالمومنين بر آنان بهتر روشن شود:
... و لا خير فى معين مهين، و لا فى صديق ظنين. ساهل الدهر ما ذل لك قعوده.
و لا تخاطر بشى ء رجاء اكثر منه، و اياك ان تجمع بك مطيه الجاج، احمل نفسك من اخيك عند صرمه على الصله، و عند صدوده على اللطف و المقاربه، و عند جموده على البذل، و عند تباعده على الدنو، و عند شدته على اللين، و عند جرمه على العذر، حتى كانك له عبد، و كانه ذو نعمه عليك. و اياك ان تضع دلك فى غير موضعه، او ان تفعله بغير اهله. لا تتخذن عدو صديقك صديقا فتعادى صديقك، و امحض اخاك النصيحه حسنه كانت او قبيحه. و تجرع الغيظ، فانى لم ارجرعه احلى منها عاقبه و لا الذ مغبه. و لن لمن غالظك، فانه يوشك ان يلين لك. و خذ غلى عدوك بالفضل، فانه اخلى الظفرين و ان اردت قطيعه اخيك فاستبق له من نفسك بقيه يرجع اليها ان بداله ذلك يوما ما، و من ظن بك خيرا فصدق ظنه.
و لا تضيعن حق اخيك اتكالا عل ما بينك و بينه، فانه ليس لك باخ من اضعت حقه، و لا يكن اهلك اشقى الخلق بك، و لا ترغبن فيمن زهد عنك، و لا يكونن اخوك على مقاطعتك اقوى منك على صلته، و لا يكونن على الاساءه اقوى منك على الاحسان، و لا يكبرن عليك ظلم من ظلمكم، فانه يسعى فى مضرته و نفعك، و ليس جزاء من سرك ان تسوءه،
در همكارى كه اهانت مى كند خيرى نيست و در دوست بخيل سودى يافت نمى شود. با روزگار تا آنجا كه با تو مى سازد سازشن كن. به بيش از ظرفيت طرف كه اميد داشته باشى خود خود "و خواسته ات" را در معرض خطر قرار داده اى، مواظب باش كه لجاجت تو را سقوط ندهد.
در اين موارد برادر دينى خود را تحمل كن:
قطع رابطه كرد، تو قطع نكن، بى اعتنايى كرد، تو مهربانى كن و ارتباطت را حفظ نما. به تو بخل ورزيد تو به او كمك كن، از تو دورى كرد با او نزديك باش، هنگام عصبانيت او نرم باش، موقعى كه اشتباه كرد و عذر خواست بپذير "آن قدر با او مدارا كن" كه گويا بنده اش هستى و او به تو حق دارد و بر تو مسلط است.
مواظب باش اين برنامه ها را درباره ى فردى كه درك مى كند به كارگيرى و از اجراى آن درباره ى نااهل پرهيز نمايى.
دشمن دوستت را به دوستى نپذير، زيرا با دوست خود دشمنى كرده اى. از نصيحت خالصانه به برادرت خود دارى نكن، خواه پند در راه خير باشد و يا پرهيز از كار بد. خشم خود را آهسته آهسته فروبنشان، زيرا جرعه اى كه از نظر نتيجه، شيرين تر و لذت بخش تر از فروبردن غيظ باشد نديده ام.
با كسى كه با تو بد رفتارى مى كند خوش رفتارى كن، زيرا او هم به زودى با تو نرم خواهد شد. به دشمن خود محبت كن كه هميشه لطف، گام اول پيروزى است.
اگر تصميم گرفتى از برادر دينى ات جدا شوى، براى دوستى راه بازگشتى بگذار، كه اگر او خواست بار ديگر دوست شود بتواند. كسى كه به تو حسن ظن دارد، گمان او را حفظ كن. حق برادر خود را براى رفاقت زير پا نگذار، زيرا كسى كه حق او را ضايع كنى برادرت نخواهد بود. نبايد نزديكانت نسبت به تو بدترين مردم باشند. به كسى كه از تو كناره گيرى مى كند ميل نداشته باش. قطع رابطه با برادرت نبايد از ارتباط با وى قوى تر و بدى با وى نبايد نيرومندتر از نيكى باشد. ظلم كسى كه به تو ظلم كرده در نظرت بزرگ جلوه نكند، زيرا او به ضرر خود و نفع تو كار مى كند و پاداش كسى كه به تو نزديكى كرده اين نيست كه به او بدى كنى.
الحمدلله رب العالمين
و العاقبه للمتقين
------------------------------
جعفر شيخ الاسلامى

نوشتن دیدگاه