زيارت حضرت معصومه (سلام الله علیها)

(زمان خواندن: 4 - 8 دقیقه)

از جمله زيارات مسلّم و مأثور از خاندان وحى، زيارت حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها است. روايات متعدّدى از امامان معصوم در ترغيب و تشويق مردم به زيارت آن حضرت و راجع به اجر و ثواب عظيمى كه بر زيارت وى مترتّب است وارد شده است.
علّامه مجلسى اعلى‏اللَّه‏مقامه از كتاب تاريخ قم نقل كرده است كه حضرت صادق عليه‏السّلام فرمودند:
اِنَّ لِللَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَكَّةُ وَ اِنَّ لِلرَّسُولِ حَرَماً وَ هُوَ مَدينَةُ وَ اِنَّ لأميرَالْمُؤمِنينَ حَرَماً وَ هُوَ الْكُوفَةُ وَ اِنَّ لَنا حَرَماً وَ هُوَ بَلْدَةِ قُمْ وَ سَتُدْفَنُ فيها اِمْرَأةٌ مِنْ اَوْلادى تُسَمَّى فاطِمَةُ فَمَنْ زارَها وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةَ. قالَ عليه‏السّلام ذلِكَ وَ لَمْ تَحْمِلْ بِمُوسى اُمُّه؛ (1) راستى كه براى خدا حرمى است و آن مكّه است و براى رسول خدا حرمى است و آن مدينه است و براى اميرالمؤمنين حرمى است و آن كوفه است و براى ما حرمى است و آن شهر قم است و به زودى زنى از اولاد من به نام فاطمه در آن سرزمين دفن مى‏شود، پس هركس او را زيارت كند، بهشت بر او واجب خواهد شد.
امام‏صادق عليه‏السّلام اين را فرمود در حالى كه هنوز مادر موسى‏بن‏جعفر عليه‏السّلام به آن حضرت حمل بر نداشته بود.
اهميّت‏مقام اين بانوى‏مكرّمه و عنايت‏خاصّى كه روى‏زيارت‏آن‏حضرت‏است از اين‏روايت به‏خوبى ظاهرمى‏شود،زيرا:
اوّلاً زمانى امام صادق عليه‏السّلام از اين مكرّمه و زيارت او سخن مى‏گويد كه هنوز انعقاد نطفه پدر بزرگوار او نشده، چه رسد به خود او.
و ثانياً از دفن فاطمه معصومه عليهاالسّلام در قم اطّلاع مى‏دهند و ظاهراً به همين لحاظ قم را حرم امامان قلمداد مى‏كند در حالى كه شهرهاى متعدد داريم كه مدفن امامزادگان والامقام و بلكه مدفن امامان است، ولى اين وجهه و عنوان را پيدانكرده‏اند كه حرم امامان باشند.
و ثالثاً وعده صريح و قطعى بهشت به زائران قبر حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها داده است.
و اين روايت به سند ديگرى نيز آمده و در آنجا عبارت چنين است كه: حضرت صادق عليه‏السّلام مى‏فرمايند:
اِنِّ زيارَتَها تَعْدِلُ الْجَنَّةَ؛ (2) زيارت فاطمه معصومه سلام‏اللَّه‏عليها معادل و هم‏طراز بهشت است.
ابن قولويه متوفّاى سال 367 ه'ق كه خود استاد شيخ مفيد اعلى‏اللَّه‏مقامه بوده نقل كرده است كه سعدبن‏سعد گفته: من از حضرت اباالحسن، امام رضا عليه‏السّلام راجع به زيارت فاطمه سلام‏اللَّه‏عليها، دختر حضرت موسى بن جعفر عليه‏السّلام پرسش كردم. حضرت فرمودند: مَنْ زارَها فَلَهُ الْجَنَّة؛ (3) هركس او را زيارت كند، بهشت از براى اوست.
و نيز از ابن الرّضا، حضرت جواد عليه‏السّلام نقل كرده كه فرمودند: مَنْ زارَ عَمَّتى بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّة؛ (4) كسى كه قبر عمّه‏ام را در قم زيارت كند، بهشت از براى اوست.
از تعبير عَمَّتى كه در روايت حضرت جوادالائمه عليه‏السّلام آمده به ذهن تداعى مى‏شود كه امام جواد عليه‏السّلام به داشتن چنين عمّه محترمه‏اى افتخار مى‏كند و از اين‏رو به جاى ذكر نام آن مكرّمه، عنوان عاطفى و زيباى عمّه‏من را به‏كار مى‏برد.
علّامه مجلسى رضوان‏اللَّه‏عليه مى‏گويند: در بعضى از كتب و روايات ديدم كه على‏بن‏ابراهيم از پدرش از سعد نقل كرده كه حضرت على بن موسى الرضا عليه‏السّلام فرمودند: يا سَعْدُ عِنْدَكُمْ لَنا قَبْرٌ؛ براى ما در نزد شما قبرى است. عرض‏كردم: جانم‏فدايت، منظورتان قبر فاطمه‏بنت‏موسى‏عليهماالسّلام‏است؟ فرموند:نَعَمْ،مَنْ زارَها عارِفاً بِحَقِّها فَلَهُ‏الْجَنَّةُ. (5)
آرى، منظورم همان است، كسى كه او را با شناخت حق و مقامش زيارت كند، بهشت از براى اوست.
در عبارت اين روايت لطايفى است:
1- طبق اين روايت، حضرت امام رضا عليه‏السّلام ابتداءً به سعد كه قمى بوده فرموده‏اند: براى ما در نزد شما قبرى است. عبارت چنانست كه گويى اين قبر مال همه امامان و براى خاندان عصمت و طهارت است و همگى بدان توجّه و عنايت دارند.
2- در اين روايت نيز وعده بهشت در مقابل زيارت حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها داده شده است.
3- در خصوص اين روايت براى فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها قيد شده است كه: عارِفاً بِحَقِّها؛ اگر با معرفت مقام والا و شناخت عالى نسبت به آن بانوى مكرّمه وى را زيارت كند، بهشت از براى اوست.
و طبق اين تعبير، هنگامى بهشت جزاوپاداش زيارت حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها است كه زائر، عارف به مقام شامخ و مرتبه رفيع و منيع آن بزرگوار باشد.
بنابراين بايد كوشش كرد كه قبل از زيارت آن حضرت، شناختى نسبت به او پيدانمود و بايد زائر، آشناى به جلالت‏قدر و منزلت رفيع وى در نزد خداى متعال شود تا به چنين فوز عظيم و مرتبه والايى نايل گردد.
مطلب بسيار مهم و چشمگيرى كه در اين روايات آمده است و قدر مشترك و جامع بين همه آنهاست، وعده بهشت به زائران قبر شريف حضرت فاطمه معصومه سلام‏اللَّه‏عليها است. وعده صريح و آشكار به بهشت در مقابل زيارت حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها در لسان مبارك سه امام معصوم و مفترض‏الطاعة عليهم‏السّلام آمده است:
حضرت امام صادق عليه‏السّلام اين وعده را دادند، حضرت امام رضا عليه‏السّلام نيز تصريح به اين وعده فرمودند و بالاخره حضرت جواد عليه‏السّلام نيز زائران قبر عمه‏شان را نويد به بهشت دادند.
بر اساس اين روايات شريفه و اخبار عديده، استحباب زيارت مرقد منوّر حضرت فاطمه معصومه عليهاالسّلام جاى اندك ترديدى ندارد و خود مطلبى روشن و واضح است.
زعيم شيعه مرحوم آيت‏اللَّه‏العظمى گلپايگانى اعلى‏اللَّه‏مقامه نيز در جواب يكى از استفتائاتى كه از ايشان شده، بدين موضوع تصريح كرده‏اند و متن سؤال و جواب اين است:
سؤال: آيا مى‏توان گفت زيارت حضرت معصومه عليهاالسّلام در قم با ادلّه اجتهادى ثابت است، بدين ترتيب آيه
وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ...
حديث: مَنْ زارَ فاطِمَةُ بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّةُ.
اجماع: اتفاق همگى علماى شيعه از گذشته تا كنون.
سيره‏تمامى مردم شيعه از قديم تا حال؟
جواب: بسم اللَّه الرحمن الرحيم. استحباب زيارت حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها، از نظر روايات مسلّم است و حاجتى به استدلال به ادلّه مذكور نيست. واللَّه‏العالم. 24/ج2 /1408 . (6)
مطلبى را در اينجا براى اكمال بحث اضافه مى‏كنيم و آن اين است كه مرحوم شيخ صدوق عليه‏الرّحمة در كتاب ثواب‏الاعمال و نيز ابن قولويه در كتاب كامل الزّيارات و علّامه مجلسى در بحارالانوار اوّلاً زيارت حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها را ذكر كرده‏اند و سپس به نقل روايت زيارت حضرت عبدالعظيم حسنى عليه‏السّلام پرداخته‏اند.
و اين مراعات تقديم و تأخير آن هم در كتاب‏هاى علماى كم‏نظير در عالم تشيّع اسرارى را كشف مى‏كند و خلاصه اين ترتيب در ذكر حاكى از آنست كه حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها بر حضرت عبدالعظيم - با تمام جلالت قدرش - تقدّم و ترجيح دارد، با آنكه حضرت عبدالعظيم علاوه بر شرافت امامزاده بودن، محدث نيز بوده است و از جمله راويان معروف اخبار امامان معصوم صلوات‏اللَّه‏عليهم‏اجمعين به شمار مى‏رود.
آرى، حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها علاوه بر مقامات معنوى، فرزند بلاواسطه حضرت موسى بن جعفر، امام كاظم عليه‏السّلام است وليكن حضرت عبدالعظيم عليه‏السّلام با چهار واسطه به امام مجتبى عليه‏السّلام مى‏پيوندد. (7) ضمناً حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليهانيز از محدّثين و راويان اخبار به شمار مى‏رود، چنانكه در فصل مربوط به اين موضوع خواهيد ديد كه رواياتى از روايات مهمّه را اين بانوى با عظمت نقل كرده‏اند.
----------------------------------------
(1) مجلسى، محمّدباقر، بحارالانوار، ج 99، ص 267، و از اين پيش در بحث روايات آن را از ج 57 نقل كرديم.
(2) مجلسى، محمّدباقر، بحارالانوار، طبع بيروت، ج 99، ص 267.
(3) ابن قولويه، كامل الزّيارات، ص 324، و مرحوم شيخ صدوق عليه‏الرّحمة در عيون اخبارالرضا عليه‏السّلام ، ج 2، ص 267، و در ثواب الاعمال، ص 124 به سند معتبر اين روايت را نقل كرده است.
(4) همان.
(5) مجلسى، محمّدباقر، بحارالانوار، طبع بيروت، ج 99، ص 265-266.
(6) استفتاآت مخلوط.
(7) بدين ترتيب: عبدالعظيم (بن عبداللَّه)، (بن على)، (بن الحسن)، (بن زيد)، بن السبط الاكبر الامام حسن المجتبى عليهم‏السّلام.
------------------------------
على كريمى جهرمى

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page