زيارت حضرت‏ فاطمه‏ معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها در نزد شيعيان بسيار با اهميّت است و آنان از ديرزمان به آن اهميت داده، حتّى اگر ساكن قم نباشند، رنج سفر را بر خود هموار كرده و براى عرض ادب به پيشگاه مبارك آن حبيبه دربار خدا به قم مشرّف میشوند.
بسيارى از شيعيان كشورهاى خارج كه براى زيارت حضرت رضا عليه ‏السّلام به ايران میآيند، تقيّد و اهتمام كامل دارند كه از مشهد به قم بيايند و قبر منوّر حضرت فاطمه معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها را هم زيارت كنند و همانگونه كه ايرانيانى كه به مكّه مشرّف میشوند، اگر قبل از اعمال حجّ به زيارت رسول خدا صلّی اللَّه ‏عليه ‏و آله در مدينه میشتابند و يا اگر به عراق براى زيارت حضرت اميرالمؤمنين و حضرت سيدالشّهدا بروند، مقيّدند علاوه بر زيارت آن دو بزرگوار و زيارت كاظمين عليهماالسّلام اگرچه يك روز هم كه شده به سامرّا بروند و قبر مبارك حضرت هادى و حضرت عسكرى عليهماالسّلام را زيارت كنند، زائران خارجى حضرت رضا عليه ‏السّلام نيز سفر زيارتى خود رإ؛99ك‏ك با زيارت مرقد منوّر حضرت فاطمه‏ معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها تكميل مى ‏كنند و بالاخره هرسال جماعت بسيارى از شيعيان و مواليان اهلبيت عليهم‏ السّلام از اطراف و اكناف ايران از اقصى نقاط جهان و از بلاد بعيده و دوردست، براى درك فيوضات بیشمار در پرتو زيارت آن معظمه آل عصمت به قم آمده، در كنار قبر شريف و مرقد دلرباى وى عرض ادب و اخلاص میكنند.
عشق و علاقه قلبى و عميق دلدادگان اهلبيت عصمت و طهارت به زيارت كريمه ‏خاندان وحى حضرت فاطمه‏ معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها چنان است كه گاهى خيل عاشقان و علاقمندان آن حضرت وارد شهر قم میشوند و چون در اين شهر آشنايى نداشته و وضع مالى و مادّى آنان ايجاب نمیكند كه در هتلها و حتى مسافرخانه ‏هاى معمولى سكونت كنند، در كنار رواق‏ها و صحن‏هاى شريف و گاهى در ميادين و خيابان‏هاى مجاور حرم شريف بار میاندازند و گاهى كنار خيابان و پياده‏روها، مختصر چيزى را انداخته، فرش میكنند و با كمبود وسايل و نبود امكانات لازم همانجا مختصر غذايى طبخ و يا تهيّه مینمايند و مصرف میكنند و همانجا در گرما و سرما استراحت مینمايند.
آرى، همه اين شدايد و سختيها را تحمّل كرده و بر خود هموار میسازند و رلخوشى آنان به اين است كه توانسته ‏اند قبر مطهّر دختر موسی بن‏ جعفر عليه ‏السّلام را زيارت كنند. اينها مظاهر عشق و علاقمندى مردم مسلمان و ديندار به زيارت بانوى اسلام و كريمه‏ اهلبيت است.
خانم محترمه و باديانتى (1) با گروهى به زيارت قبر حضرت رضا عليه ‏السّلام مشرّف شده بودند. در بازگشت هنگام شب وارد قم میشوند و درب حرم و صحن منوّر حضرت معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها بسته بوده است. زائران میخواسته‏اند كه راننده اتوبوس تا اذان صبح توقّف كند تا بتوانند حرم مطهّر حضرت معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها را زيارت كنند، ولى او نمیپذيرد و به درخواست آنان اعتنا نكرده، به سوى شيراز ادامه حركت میدهد.
آن خانم محترمه براى هميشه دلسوخته و افسرده‏خاطر بود كه موفّق به زيارت حضرت فاطمه معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها نشده است.
علماى بزرگ و طراز اوّل شيعه همواره اهتمامى شديد به زيارت حضرت معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها داشتند، از جمله آنان استاد بزرگ ما مرحوم ‏آيت ‏اللَّه ‏العظمی آقی گلپايگانى اعلی اللَّه‏ مقامه مقيّد به اين موضوع بودند. ايشان ساليان سال نماز صبح را در مسجد بالاسر میخواندند و در همين فرصت مدّتى را در نزديكى قبر مطهر حضرت معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها مینشستند و به زيارت و رازدل‏گويى با آن حضرت میپرداختند. در سالهاى اواخر اشتغالشان به تدريس، روز چهارشنبه بعد از فراغت از درس مشرّف میشدند و مدّتى بالاى سر حضرت معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها درست متصل به قبر مبارك به زيارت و عبادت میپرداختند. خدّام محترم حرم در ساعت زيارت ايشان قسمت بالاى سر مبارك را خلوت میكردند و تا پايان برنامه، مراقبشان بودند تا هجوم جمعيّت به سوى ايشان مانع زيارت و ديگر برنامه‏ هايشان نشود، البته به طور متفرق و به مناسبات هم به حرم مشرف میشدند و اين برنامه همواره انجام میشد.
يكى از سالها كه براى تغيير آب و هوا به جاسب - محلّى در اطراف قم - میرفتند و شايد آخرين مسافرت تابستانى ايشان به آنجا بود، كسالت و ضعف و خستگى ‏شان شدّت داشت، با اين حال فرمودند: اول به حرم مشرّف میشوم و از آنجا به جاسب میرويم. بعضى از نزديكان ايشان عرض كردند: حالتان مساعد نيست، بنابراين همچنان كه اتومبيل از كنار حرم عبور میكند شما از داخل سلام كنيد و زيارت نماييد، ولى ايشان نپذيرفتند و بالاخره با همان حالت به حرم رفتند، در حالى كه بعد از پايان زيارت نتوانستند مسافت كوتاه ما بين داخل حرم تا درب كنار خيابان موزه را راه بيايند. لذا براى ايشان در نزديكى درب خروجى مسجد طباطبائى - مسجدموزه - صندلى گذاشتند و بعد از مختصر استراحتى ايشان را به نزديك ماشين آورده و سوار كردند.
مرحوم آقاى حاج آقا حسين فاطمى رحمة اللَّه ‏عليه راجع به استادش مرحوم آقاى حاج ميرزا جواد آقا ملكی تبريزى مینويسد: براى رفتن به زيارت حضرت فاطمه‏ معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها بسيار جديّت داشتند و با داشتن مرض قلب همه روزه به حرم مشرّف میشدند. (2)
بلكه از بعضى از آثار گذشتگان مانند نوشته شيخ عبدالجليل قزوينى رازى استفاده میشود كه زيارت حضرت معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها اختصاصى به شيعه نداشته، بلكه اهل سنت و علما و دانشمندان آنان نيز به زيارت بانوى بهشتيان میرفته‏اند و عبارت او در اين مورد چنين است: و اهل قم به زيارت حضرت فاطمه سلام ‏اللَّه ‏عليها، بنت مطهّره موسى بن جعفر عليه ‏السّلام روند كه ملوك و امرا و علماى حنفى و شافعى به زيارت آن تربت، تقرّب نمايند. (3)
بلكه اين عبارت حاكى از آنست كه علماى مذاهب مختلف اهل سنت به زيارت حضرت فاطمه‏ معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها بنت موسى بن جعفر عليه ‏السّلام میآمده‏اند و چون در مقدّمه مصنّف آن كتاب، از تاريخ ماه ربيع الاول سال پانصد و پنجاه ‏و شش از هجرت صاحب شريعت، ذكرى كرده، بايد گفت: علماى اهل سنت از شهرهاى سنّی نشين ايران در قرن ششم براى زيارت حضرت معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها به قم میآمده ‏اند و وقتى علماى سنى مذهب چنين باشند، به طور طبيعى عوام و پيروان آنان نيز اينگونه بوده و به زيارت حضرت فاطمه‏ معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها اهميّت میداده‏اند.
------------------------------------------
(1) مرحومه مادربزرگم، يعنى مادر مادرم رحمة اللَّه عليها، خداوند اموات همه اهل ايمان و آن مرحومه مغفوره را در عالم آخرت با حضرت معصومه سلام ‏اللَّه ‏عليها محشور فرمايد.
(2) فاطمى، سيد حسين، جامع الدرر، ج 2، ص 228.
(3) قزوينى رازى، عبدالجليل، النقض، ص 643.
------------------------------
على كريمى جهرمى

نوشتن دیدگاه