آنچه كه راجع به تأثير فراوان به ذيل عنايت حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها ذكر شد، منحصر به جنبه مادى و اقتصادى و ظواهر زندگى نيست و در اين محدوده خلاصه نمى‏شود بلكه آنانى كه تشنه كام مقامات معنوى و يا زلال علم‏اند و به دنبال حلّ مشكلات علمى، گام برمى‏دارند نيز از رهگذر توسّل و روى آوردن به حرم مطهّر حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها مى‏توانند، مشكلات خود را رفع كرده و حجاببها را از روى چهره مطالب علمى بردارند و به مقصد عالى و هدف والاى خود نايل گردند، بلكه از نقطه‏نظر اينكه سازمان وجودى آن مكرّمه و كلاً خاندان پيغمبر با علم و معرفت صورت گرفته و خاندان علم و فضيلت‏اند، طلب نيل به علم و كمال از آنان زمينه مساعدترى براى پذيرش و اجابت دارد.
تاريخ نشان مى‏دهد كه افرادى با استمداد از انفاس قدسيّه حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها و در پرتو توسّل به ذيل عنايت آن مكرّمه، حجابهاى علمى را كنار زده، حقايق و نكاتى براى آنان از اين رهگذر روشن شده است و بالاخره حوايج و درخواستهاى علمى حاجتمندان نيز در اين جايگاه باعظمت رواشده و درخواست‏كنندگان به حاجت خود رسيده‏اند.
مرحوم محدّث قمى اعلى‏اللَّه‏مقامه‏الشريف در شرح حال صدرالمتألّهين شيرازى نوشته‏اند: از بعضى از مشايخ خود شنيدم كه مرحوم ملاصدرا به واسطه بعضى از ابتلائات از اقامتگاه خود به دارالايمان قم كه عُشّ آن محمّد و حرم اهلبيت صلّى‏اللَّه‏عليه‏وآله‏وسلّم است، مهاجرت كرد و به حكم اِذا عَمَّتِ الْبَلْدانَ الْفِتَنُ فَعَلَيْكُمْ بِقُمْ وَ حَواليها وَ نَواحيها فَاِنَّ الْبَلاءَ مَدْفُوعٌ عَنْها؛ (1) هنگامى كه فتنه‏ها و ابتلائات شهرها را فراگرفت بر شما باد به قم و حوالى آن، زيرا فتنه‏ها از آنجا رفع گرديده است. به قريه‏اى از قراى قم كه در چهارفرسخى آن شهر واقع و موسوم به "كهك" است، پناه برد و گاهگاهى كه بعضى مطالب علميّه بر او مشكل مى‏گرديد، از كهك به زيارت حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها تشرّف مى‏يافت و از آن حرم فيض آثار بر او افاضه مى‏شد.
سپس محدّث بزرگوار در تأييد اين جريان مى‏گويند:
فاضل اشكورى لاهيجى، در كتاب محبوب القلوب، در احوال خاتم‏الحكماءاليونانيّين، ارسطاطاليس فرموده است: چون ارسطو در بلده اسطاغيرا از دنيا رحلت كرد، اهل آنجا استخوانهاى او را پس از آنكه پوسيده شده بود در ظرفى از مسّ گزاردند و آن را در موضعى دفن كردند و آن مكان را مجمع خود قرار داده، از براى مشورت در كارهاى بزرگ و امور جليله در آنجا جمع مى‏شدند و هر وقت مطلبى از فنون علم و حكمت برايشان مشكل مى‏شد، قصد آنجا را نموده، برسر قبر او نشسته، مشغول به مناظره و مباحثه مى‏گرديدند، تا آنكه مشكل ايشان حلّ و مطلبشان واضح و روشن مى‏شد و چنان اعتقاد داشتند، كه آمدن بر سر قبر ارسطوطاليس بر عقل و ذكاء آنان مى‏افزايد و اذهانشان را پاك و تلطيف مى‏نمايد.
محدث بزرگ در اينجا اضافه مى‏كند: پس هرگاه حكماى يونان، اين نحو اعتقاد به استخوانهاى پوسيده ارسطاطاليس داشته باشند، عجبى نيست كه حكيم الهى و فيلسوف امامى، صدرالمتألّهين، هرگاه مسأله‏اى علمى بر او مشكل شود، از چهارفرسخى قم به قصد تشرّف به آستان ملك‏پاسبان حضرت سيّدتنا فاطمه سلام‏اللَّه‏عليها كه مهبط فيوضات ربانيه و تجليّات سبحانيّه است حركت كند، براى آنكه علوم بر او افاضه شده و مطالب عويصه برايش كشف و حلّ گردد. (2)
كسان ديگرى نيز در همين موضوعِ حلّ مشكلات علمى توسّل به آن بانوى زمانه پيداكرده، خداوند قادر متعال به بركت آن وجود پاك و آن گوهر تابناك و بى‏همتاى هستى افاضه مطالب كرده و حلّ قضيه و مشكل علمى و جواب مسأله غامض را به ذهن توسّل جويان القا و الهام فرموده است.
يكى از علماى برجسته و پرهيزكار در حاشيه كتاب مكاسبى كه از روى آن تدريس مى‏كرده‏اند در صفحه 143 (بحث ترتّب عقود متعدّده بر مال مجيز) نوشته‏اند:
بسم‏اللَّه‏الرحمن‏الرحيم. ديروز هرچه روى اين قسمت، مطالعه و فكر نمودم برايم روشن نشد و موقع مباحثه شد، با بناء بر اينكه با تصريح به ابهام مطلب در اين قسمت درس را بگويم، آماده حركت شدم و هنگام خروج از منزل با توسّل به حضرت معصومه سلام‏اللَّه‏عليها، خزينه‏غيرمنقوصه‏الهى سلام‏اللَّه‏عليها، دعانمودم و بيرون رفتم. ديگر حتى فكر مطلب هم نبودم. امّا همينكه نزديك صحن مطهّر رسيدم،ناگهان خصوصيّات مطلب از اول: "وللعقوداللاحقة..." تا "على المعوّض ابتداً" به ذهنم، به اذن اللَّه تعالى و بركت سيّدتنا فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها القا شد و روشن گرديد.
وَالْحَمْدُ لِللَّهِ عَلى آلائِهِ وَ نِعَمِهِ، اِلهى بِفاطِمَةَ بِنْتَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ اَلْهِمْنا كُلَّ خَيْرٍ وَ وَفِّقْنا لِما تُحِبُّ وَ تَرْضى اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَديرٌ. 21شوّال‏المكرم1411
اين بحث و نكات و مطالبى كه پيرامون آن گفته شد، توجّه و آگاهى مى‏دهد كه علماى اعلام و طلاب و فضلا مى‏توانند علاوه بر مطالعات مستمرّ و دقّت و باريك‏شدن در مطالب از مسير توسّلات نيز قسمتى از مسايل علمى خود را حل كنند، به ويژه براى روحانيّت قم كه ميهمانان مستمرّ حضرت فاطمه‏معصومه سلام‏اللَّه‏عليها بوده، همواره بر سر سفره احسان و لطف آن بانوى بهشتى نشسته و به انواع نعم مادّى و معنوى متنعّم و برخوردارند، در اين نوع مشكلات و مسائل، دست توسل به ذيل عنايت اين كانون خير و احسان زده، او را در خانه خداوند متعال، واسطه كنند تا به بركت آن بزرگوار شفّافيّت ذهن و قوّت حافظه پيداكرده، قوّه درّاكه در آنان نيرومند گردد و به زودى به عمق مسائل و مطالب رسيده و يا اگر مشكلى در راه رسيدن به مطلب است، خداوند مرتفع سازد و راه نيل به مطالب را هموار فرمايد.
--------------------------------------------------
(1) حديث شريف و مدرك آن در بخش اخبار و روايات، گذشت.
(2) قمى، حاج شيخ عبّاس، الفوائدالرضويّه، ص 380.
------------------------------
على كريمى جهرمى

نوشتن دیدگاه