وَ أَوْطَأْتَهُ مَشارِقَکَ وَ مَغارِبَکَ
ترجمه : و تو او را به شرق و غرب عالم رساندى
شرح : زير پا نهادن شرق و غرب عالم و ديدگاه پيغمبر اسلام صلى اللّه عليه و آله به همه آن نقاط همان گسترش نورانيت و معنويت دين حنيف اسلام است ، و اين حقيقت و سير و حركت پيغمبر صلى اللّه عليه و آله به تمام نقاط زمين در اءخبار و روايات هم آمده است . از جمله در مجلد 6 بحار باب ((مبعثه )) ص 345(1) ابن ابى عمير از حفص كناسى نقل مى كند كه گفت من از عبداللّه بن بكر ازجانى شنيدم كه گفت : حضرت صادق عليه السلام مرا فرمود: ((به من خبر ده كه چگونه رسالت نبى اكرم براى همه مردم بود، مگر خداوند در كتاب محكمش نفرموده : و ما ارسلناك الا كافة للناس - سوره سبا آيه 28 - كه رسالتش عام براى شرق و غرب و اءهل آسمان و زمين بوده ، آيا رسالت خود را به همه آنها رسانده است ؟ گفتم 6 نمى دانم . امام فرمود: اى پسر بكر پيغمبرى كه از مدينه بيرون نرفته ، چگونه رسالت خود را به شرق و غرب عالم ابلاغ نموده ؟ گفتم : نمى دانم ، فرمود خداى تبارك و تعالى به جبرئيل فرمان داد او هم زمين را به وسيله پرى از بالش جمع كرد و آنرا همانند كف دست ظاهر و آشكار در مقابل پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و روبروى او قرار داد، و رسول خدا هم به مردم شرق و غرب نظر مى كرد، و هر قومى را به زبان خودش خطاب مى كرد. و آنان را به توحيد خداى يگانه و نبوت خود دعوت مى نمود. و هيچ آبادى و شهرى نبود مگر اينكه پيغمبر همه آنها را دعوت كرد.))
و نيز در مجلد 6 بحار ص 331(2) از رسول خدا نقل شده كه فرمود: زويت لى الارض فاريت مشارقها و مغاربها و سيبلغ ملك امتى ما زوى لى منها ((زمين براى من جمع شد و شرق و غرب آن به من نمايان گرديد، و به زودى سُلطه واقتدار اُمتم به آنچه براى من جمع و نمايان شد خواهد رسيد.))
و اءيضاً در مجلد 6 بحار ص 398(3) فرمايد: ((ملكوت آسمانها و زمين نمايان شد و پرده آن چنان برداشته شد تا آنچه را كه در آنها بود ديدم .))
همچنين در مجلد 13 بحار ص 185(4) نقل شده كه اءبوبصير روايت مى كند كه امام صادق عليه السلام فرمود: ((چون امور دين به صاحب او رسد هر پستى زمين براى او مرتفع و هر بلندى هم ((كه مانع ديد است )) صاف و هموار شود به طورى كه زمين پيش روى او به منزله كف دستش مى شود، و كدام يك از شما است كه كف دستش را نبيند.))
-----------------------------------------------
1- 18 چاپ جديد ص 188 نقل از تفسير قمى . و محمد بن اءبى عمير زياد بن عيسى ازدى بغدادى از ياران اما هفتم و هشتم و نهم است ، و به شغل بزازى هم إ مرار معاش مى كرده و در زمان هارون و ماءمون عباسى مدتى را در زندان گذرانده ، و دار و ندار و كتابهايش را از دست داد. و به سال 217 هم از دار دنيا رفت ، و حديث ذريع محاربى از اما صادق عليه السلام را كه فرموده بود لا يخرج الرجل عن مسقط راسه بالدين او در موردى عنوان كرد و از طلب خود چشم پوشيد و صرف نظر نمود.
2- 18 چاپ جديد ص 136 نقل از مناقب ، و در نهايه ابن اثير مجلد 2 ص 320 چنين آمده است : زويت لى الاءرض فراءيت مشارقها و مغاريها ((زمين براى من جمع شد و من شرق و غرب آن را ديدم و مى فهماند كه اسلام توسعه پيدا مى كند به تمام روى زمين .))
3- 18 چاپ جديد ص 405 نقل از بصائر الدرجات .
4- 52 ص 328 نقل از كمال الدين صدوق .
----------------------------------------
مرحوم حجت الاسلام والمسلمين سيد محيى الدين العلوى طالقانى
