یَابْنَ الْعُلُومِ الْکامِلَهِ
ترجمه : (اى فرزند علوم و دانش هاى كامل .)
شرح : ائمه معصومين صلوات الله عليهم و اجد تمام مراتب علوم ظاهره و باطنه بودند لذا از آن بزرگواران تعبير به علوم كامله شده است . و از جمله شرايط امامت و خلافت از طرف خداوند اعلم بودن آن امام از ساير افراد ملت بآنچه مردم بدان ولو در يك زمان از ازمنه نيازمندند از علم به احكام از حلال و حرام و عبادات و معاملات و حدود و مواريث و حكومت عدالت بين مردم بلكه دارا بودن دانش احكام انبياى سابق و حتى علوم باطنه .
دليل بر اثبات اعلميت از براهين عقليه و آيات قرآنيه و اخبار وارده بسيار است و صاحب كتاب كفاية الموحدين حدود چهارده دليل عقلى و شرعى ذكر كرده است براى اثبات اعلميت امام و ما در اينجا بذكر چند خبر اكتفا مى كنيم .
مجلد 7 بحار ص 302(1) راويان حديث گويند از امام ششم عليه السلام شنيديم كه فرمود بخداوند سوگند من ميدانم آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است ، و ميدانم آنچه در بهشت است ، و ميدانم آنچه در آتش است ، و ميدانم آنچه تاكنون بوده ، و آنچه را كه بعد از اين واقع ميشود، پس از لحظه اى سكوت و احساس اينكه اين سخن بر شنوندگان دشوار آمده فرمود: اين ها را من از كتاب خداوند آموختم كه فرمود: ما اين كتاب را بتو نازل كرديم كه در آن بيان هر چيزى است . و نزلنا اليك الكتاب تبيانا لكل شى ء - نحل : 89-.
مجلد 7 بحار صفحه 322(2) از امام ششم روايت شده كه فرمود خداوند انبياى اولوالعزم را آفريد و آنان را بوسيله علم فضيلت و برترى داد، و علم آنان به ارث بما منتقل شد و ما از جهت علم و دانش برترى يافتيم . چون رسول خدا صلى الله عليه و آله عالم بود بآنچه را كه آنان عالم نبودند و ما وارث علم رسول خدا و علم آن پيغمبران عليه و عليهم السلام ميباشيم .
مجلد 7 بحار ص 279(3) از امام جعفر صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود: علم ما؛ غابر، و مزبور، و القاء در قلوب ، و رسيدن صدا بگوش است ، و در نزد ما جفرسرخ ، و جفر سفيد، و مصحف فاطمه (عليها السلام )، و در نزد ما جامعه است كه آنچه مورد نياز مردم است در آن ميباشد. و چون از تفسير و توضيح آن سئوال كردند ؟ فرمود: اما غابر علم به امورى است كه بعدها واقع ميشود.(4) و اما مزبور علم به وقايعى است كه در گذشته واقع شده است ، و اءما القاء در قلوب الهام است ، و اءما نقر و صداى در گوش ها حديث ملائكه است كه سخنان آنان را ميشنوم ولى خود آنها را نمى بينيم ، و اما جفر احمر، و سرخ ظرف و جعبه ايست كه در آن اسلحه پيغمبر صلى الله عليه و آله است كه مخفى است و بيرون آورده نميشود تا زمانى كه قائم ما اهل بيت قيام كند، و اما جفر سفيد آن جعبه و ظرفى است كه در آن تورات حضرت موسى و انجيل حضرت عيسى و زبور حضرت داود (عليها السلام ) و كتابهاى انبياى سابق در آن قرار گرفته است ، و اما مصحف فاطمه (عليها السلام ) كه در آن كليه حوادث كه واقع ميشود و نام كسانى كه بحكومت ميرسند تا روز قيامت را در بر دارد، و اما جامعه و آن كتابى است بطول 70 ذراع به املاء و ديكته رسول خدا صلى الله عليه و آله كه از خود اوست ، و بخط على بن ابى طالب عليه السلام هر حكمى كه مردم بدان محتاج شوند در آن ثبت است حتى باندازه ديه خراشى و حد تازيانه و نصف تازيانه اى براى ارتكاب عمل خلاف و جنايتى كه واقع ميشود.
و طبق بعضى اخبار و روايات امام عالم به زبانهاى ديگر هم ميباشد و در مجلد 7 بحار بابى است بنام باب انهم يعلمون جميع الالسن و اللغات و يتكلمون بها(5) از جمله اين روايت استكه ابوالصلت گويد: حضرت رضا عليه السلام با مردم بزبان خودشان صحبت مى كرد بخدا قسم كه فصيح ترين و داناترين مردم به زبان آنان بود و من روزى باو گفتم يا ابن رسول الله من از اينكه شما زبانهاى مختلف را ميدانيد در شگفتم ؟ فرمود: اى ابا صلت من حجت خدا بر مردمم ، و خداوند كسى را حجت بر مردم قرار نمى دهد كه زبان آنها را نداند، آيا سخن اميرمؤ منان بتو نرسيده كه فرمود: بما فصل خطاب يعنى فصل خصومت داده شده ، پس آيا فصل خطاب (حكم و حجت ) جز بمعرفت و شناخت لغات و زبانها ممكن است .(6)
------------------------------------------------------
1- 26 جديد ص 110 نقل از بصائر الدرجات .
2- 26 جديد ص 194 نقل از بصائر الدرجات .
3- 26 جديد ص 18 نقل از ارشاد مفيد و احتجاج طبرسى .
4- لغت غابر بمعناى باقى است همچنانكه مى فرمايد : الا عجوزا فى الغابرين و ابن اثير در نهايه گويد: كلمه غابر از اضداد بمعناى ماضى و باقى است و آنچه بيشتر شناخته ميشود همان معناى باقى است .
5- 26 جديد ص 190 و روايت در همان صفحه از عيون اخبار الرضا نقل شده است .
6- و مؤ يد آن روايتى است كه مرحوم حاج شيخ عباس قمى در نفس الهموم ص 244 از بصائر الدرجات از امام ششم نقل مى كند كه فرمود : وقتى امام چهارم را با اسيران ديگر بشام نزد يزيد بردند آنانرا در محلى كه مشرف بخرابى بود منزل دادند و نگهبانان خارجى را كه بزبان رومى صحبت مى كردند بر آنان گماشته بودند يكى از اسيران اظهار داشت ما را در اينجا منزل دادند كه سقف بر سر ما فرو ريزد و ما را بكشد. نگهبانان بزبان رومى مى گفتند كه اينها از ويرانى منزل مى ترسند در صورتى كه فردا آنها را از اينجا بيرون مى برند و بقتل ميرسانند. حضرت سجاد (ع ) فرمود من سخن آنها را فهميدم و هيچ يك از اسيران زبان آنها را بخوبى من نمى دانست .
----------------------------------------
مرحوم حجت الاسلام والمسلمين سيد محيى الدين العلوى طالقانى

نوشتن دیدگاه