در گذر قرون و اعصار، رویداد پر افتخار غدیر از موضوع‌هایی است که شاعران و سرایندگان اندیشمند و چیره‌دست، از مذاهب گوناگون درباره آن قصیده‌هایی زیبا و دل‌انگیز سروده‌اند.
این اشعار همواره زینت بخش نشست‌های دینی، فرهنگی، انسانی و اخلاقی بوده و دوستداران امامت و ولایت، غدیر را هر بامداد و شامگاه زمزمه کرده و بدان مترنم شده‌اند.
حماسه جاودانه غدیر، از رویدادهای شناخته شده‌ای است که در نظرگاه یاران پیامبر و فرزندان آنان، هیچ رویدادی به شهرت آن نبوده است و درست به همین دلیل است که در اشعار منظوم و منثور بسیار به آن پرداخته شده است.
در میان وقایع اسلام، تنها واقعه غدیر است که از همان لحظات وقوع قطعه شعری به عنوان سند دایمی ضمیمه آن است.
نسل‌های بعدی که در اثر تبلیغات سوء از معارف خود فاصله گرفته‌اند، از طریق شاعران برجسته‌ای چون شعر "حسان بن ثابت" و امثال او درباره غدیر، آن را باز یافته‌اند.
در طول تاریخ نیز، در کنار اسناد و مدارک حدیثی و تاریخی، شعر غدیر که توسط شعرای قرنهای مختلف سروده شده در حفظ این ماجرا اثر بسزایی داشته است.
نکته دیگری که در شعر وجود دارد این است که توانسته غدیر را در کتابها و محافلی حاضر کند که با روشهای دیگر ممکن نیست و یا لااقل آسان نیست.
بسیاری از کتب ادبی که حتی در مواردی مخالف ولایت اهل بیت (ع) بوده‌اند، به عنوان یک قطعه جالب ادبی از شاعری توانا شعر غدیر را نقل کرده‌اند.
همچنین بسیاری از مردم که برای مطالعه و شنیدن متون علمی وقت و حوصله کافی ندارند، گاهی در یک قطعه شعر ، معارف غدیر را درمی‌یابند.
در طول ‪ ۱۴‬قرن، مساله "غدیر" نه تنها در قالب اشعار فارسی و عربی بلکه در اشعار ترکی، اردو و بسیاری از زبان‌ها به نظم کشیده شده است.
اولین قدم در این زمینه را شاعر زبردست عرب "حسان بن ثابت" برداشت که با اجازه رسمی پیامبر (ص) لحظاتی پس از خطابه آن حضرت اشعاری را که درباره غدیر سروده بود در حضور مردم خواند.
این مساله را انبوهی از دانشمندان شیعه و اهل سنت به وفور اشاره کرده‌اند که پس از اعلان امامت آسمانی امیر مومنان(ع) از سوی پیامبر(ص) و به فرمان خدا در آن روز تاریخی، حسان در برابر پیامبر قرار گرفت و گفت:
اجازه می‌فرمایید تا در این مورد سروده‌ای را که هم اکنون پرداخته‌ام برای همگان بخوانم؟ پیامبر فرمود: بخوان و او این گونه سرود:
"ینادیهم یوم الغدیر نبیهم بخم و اسمع بالرسول منادیا" پیامبر توحیدگرایان در روز تاریخی غدیر برای امت خویش سخن گفت و با چه آواز رسایی فرمود که همگی شنیدند.
"و قال: فمن مولاکم و ولیکم؟ فقالوا و لم یبدوا هناک التعادیا" فرمود: مولا و ولی شما کیست؟ همگی بدون پرده پوشی گفتند:
"الهک مولانا و انت ولینا و لن تجدن منا لک الیوم عاصیا" خدای تو مولای ماست و تو صاحب اختیار ما هستی و امروز درمیان ما نافرمان و مخالفی نخواهی یافت.
"فقال له: قم یا علی فاننی رضیتک من بعدی اماما و هادیا" در این هنگام به علی گفت:ای علی برخیز که من تو را پس از خود به امامت و رهبری انتخاب کردم.
"فمن کنت مولاه فهذا ولیه فکونوا له انصار صدق موالیا" پس هر که من مولای اویم، این شخص ولی اوست، پس یاران با وفایی برای او باشید و دوستدار.
"قیس انصاری" فرزند "سعد بن عباده" بزرگ خزرج که در پیکار صفین در سپاه حضرت علی (ع) بود، نیز این گونه سروده است:
"هنگامی که دشمن بیداد پیشه بر ما ستم کرد، گفتم پروردگارمان ما را بسنده است و او بهترین یار و سر رشته دار است."
"همان پروردگاری ما را بسنده است که دیروز در بصره و پیکار جمل پیروزی و سرفرازی را به ما ارزانی داشت."
"هان‌ای مردم به هوش باشید که علی(ع)امام آسمانی ما و سالار همه انسانهاست و این حقیقت و این موقعیت بلند او را قرآن آورده است.
"عمرو بن عاص" وزیر مشاور معاویه و مهره اصلی نظام سرکوب و فریب اموی که از جمله دشمنان کینه توز حضرت علی (ع) است، نیز از شگفتیهای شخصیت والای آن حضرت غافل نبوده و پرتویی از ویژگی‌ها و درخشندگی‌های زندگی آن حضرت را بازگو کرده است.
برای نمونه وزیر مشاور معاویه درقصیده‌ای طولانی که از ‪ ۶۶‬بیت تشکیل شده، چنین می‌سراید:
"معاویه الحال لا تجهل و عن سبل الحق لا تعدل..."
هان‌ای معاویه خود را از روند تاریخ و جامعه و فراز و نشیب روزگار به نادانی مزن و از راه حق و عدالت بیشتر از این انحراف مجوی...
"سید حمیری" این شاعر بلند آوازه نیز در شمار شاعران و سرایندگان حماسه غدیر است که از جمله در این مورد چنین می‌سراید:
"هان‌ای کسی که دین و ایمان خود را به زرق و برق دنیا و جاه و مقام آن فروخته ای، بدان که خدا چنین دستوری نداده است."
"تو از کجا و با کدامین معیار و ملاک به دشمنی با جانشین راستین پیامبر، علی (ع)برخاسته‌ای، آن هم با این آگاهی که پیامبر خدا از آن حضرت خشنود بود."
"راستی در روز غدیر پیامبر گرامی چه کسی را از میان همه یاران خویش که بر گردش بودند، ندا داد و نام بلند آوازه‌اش را برد؟"
"در مورد چه کسی فرمود:این علی،سررشته دار و امام راستین هر کسی است که من سررشته دار او هستم؟"
"و دعا کرد که: بار خدایا،هر آن که علی را دوست بدارد، تو او را دوست داشته باش و هر کس او را دشمن دارد،تو دشمن او باش!راستی پیامبر،اینها را در مورد چه کسی جز امیر مومنان فرمود؟"
و نیز در سروده دیگری درباره حماسه جاودانه غدیر این گونه می‌سراید:
"چرا در یک سرزمین پر طراوت و سرسبز دستور بر زمین نهادن بارها و فرود کاروانها را ندادی؟"
"آری، در سرزمین غدیر خم بود که خدا به پیامبرش پیام داد که: هان ای محمد (ص) به پا خیز و در میان مردم سخن بگو."
عده‌ای از علمای بزرگ نیز که قریحه شعری داشته‌اند اشعار رسایی درباره غدیر سروده‌اند که از جمله آنان می‌توان به شریف رضی، سید مرتضی، قطب راوندی، حافظ برسی، شیخ کفعمی، شیخ بهایی، شیخ کرکی، شیخ حر عاملی، سید علی خان مدنی و آیه‌الله کمپانی اشاره کرد.
شعرای زبردستی چون ابن رومی، وامق نصرانی، حمانی، تنوخی، ابوفراس حمدانی، بشنوی کردی، کشاجم، ناشی صغیر، صاحب بن عباد، مهیار دیلمی، ابو العلاء معری، اقساسی، ابن عرندس، ابن عودی، ابن داغر حلی، بولس سلامه مسیحی در زمره دیگر شاعرانی هستند که درباره غدیر شعر سروده‌اند.
گذشته از شعرای عرب، شاعران پارسی گوی و اردو زبان و ترک زبان نیز سهم بسزایی در نظم محتوای غدیر و حفظ و نشر آن در غالب شعر داشته‌اند.
افزون بر قصیده‌ها و سروده‌ها از سوی شاعران، دانشمندان و بزرگان بسیاری نیز در این مورد دست به تالیف کتاب‌ها و گردآوری دیوان‌های بسیاری زده و انبوهی از این قصیده‌ها و اشعار زیبا و پر محتوا را به ثبت رسانده‌اند.
کتاب ارزشمند "الغدیر" یادگار علامه امینی از جمله این فرهنگ‌ها و مجموعه‌ها به شمار می‌رود که در نوع خود بی‌نظیر است.
"الغدیر فی الادب الشعبی" حسین بن حسن بهبهانی، "غدیریات" علامه امینی، "غدیریات هادفه" سید طالب خرسان، "سرود غدیر" علامه سید احمد اشکوری، "شعرای غدیر از گذشته تا امروز" علامه محمد هادی امینی، "پاسداران حماسه غدیر" پرویز عباسی، "در ساحل غدیر" احمد احمدی بیرجندی، "گلبانگ غدیر" محمد مهدی بهداروند، "دریا در غدیر" ثابت محمودی از دیگر کتابهایی است که با موضوع غدیر به نگارش درآمده است.
در زمان ما آثار شعر غدیر از جنبه‌های ادبی فراتر رفته و ارزش تبلیغی خاصی به خود گرفته است و انعکاس آن در موارد بسیاری چون کتاب‌ها، مجلات، روزنامه‌ها و برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی جلوه‌های تازه‌ای به شعر غدیر بخشیده است.
"محمد باقر انصاری" از جمله شاعران عصر حاضر است که درباره واقعه غدیر اینگونه سروده است:
"باده بده ساقیا،ولی ز خم غدیر چنگ بزن مطربا، ولی به یاد امیر وادی خم غدیر، منطقه نور شد باز کف عقل پیر، تجلی طور شد "آیه‌الله میرزا حبیب‌الله خراسانی" نیز غدیر را اینگونه توصیف کرده است:
نوبت خم و غدیر است امروز بگو،مگو چه روز است؟ امروز تا گویمت این سخن به اکرام موجود شد از برای امروز "مصطفی محدثی خراسانی" نیز در شعر "انتظار آسمان در غدیر" خود سروده است:
ملتهب در کنار یک برکه روح تاریخ پیر منتظر است دست خورشید تا نهد در دست آسمان در غدیر منتظر است "محمد علی سالاری"، "طاهره موسوی گرمارودی"، "خوشدل کرمانشاهی"، " سید مصطفی موسوی گرمارودی"، "علیرضا سپاهی لائین"، "ناظم زاده کرمانی"، " فرصت شیرازی"، "محمد جواد غفورزاده(شفق)"، "سید رضا موید"، "نظیری نیشابوری"، "محمود شاهرخی"، "محمد علی صفری(زرافشان)"،"احمد عزیزی"، "مکرم اصفهانی"، "یوسفعلی میر شکاک" از دیگر شاعرانی هستند که اشعار نغز و پر محتوایی درباره واقعه غدیر به رشته نظم کشیده‌اند.
بر این اساس شعر با وزن و قافیه‌ای که دارد مدرک ماندگاری در پرونده غدیر است که سینه به سینه حفظ شده و با توجه به اهمیت ادبی آن در کتاب ها ثبت شده است تا نام غدیر و واقعه غدیر خم تا ابد جاودانه بماند.
--------------------------
منبع : رشد نیوز

نوشتن دیدگاه