عجله و شتابكارى آن است كه آدمى به مجرد اين كه امرى به خاطر او خطور كند اقدام بر آن نمايد بى آنكه اطراف آن را ملاحظه كند و در عاقبت آن بيانديشد و اين ، از كم دلى و ضعف نفس است و از راه هاى بزرگ چيرگى شيطان .
چو دانا به كارى نمايد درنگ   به پيروزى آرد جهان را به چنگ
همه كارها    در   فروبستگى   گشايد    وليكن   به    آهستگى
( فردوسى )
شتابكارى يكى از عادت هاى ناهنجار است كه انسان به واسطه آن در هيچ چيز قرار نمى گيرد . به زودى سبك مغزى و تهى بارى او آشكار شود و افسار كارها را از دست مى دهد . عجول نه در پيش آمدهاى روحى خوددار است و نه در گرفتارى هاى جسمى پايدار . از اين خُلق ناهنجار ، مفاسد فردى و اجتماعى فراوانى رخ مى دهد .
به چشم خويش ديدم در بيابان  كه  آهسته  سَبَق  برد از شتابان
سمند بادپا از تك   فرو   ماند شتربان همچنان آهسته مى راند
( سعدى )
آيات و روايات
خداوند در قرآن کريم مى فرمايد: «خُلِقَ الاِْنسانُ مِنْ عَجَل سَأُريكُم ءَايَـاتِى فَلا تَسْتَعْجِلُونِ  ; آدمى در خلقت و طبيعت بسيار شتابكار است . آيات خود را به زودى مى نمايانم ، عجله نكنيد .
پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم)مى فرمايند :
إِنَّما أَهْلَكَ النَّاسَ اَلْعَجَلَةُ وَلَو أَنَّ النَّاسَ تَثَبَّتُوا لم يَهْلِكْ أَحَدٌ  ; عجله و شتاب مردم را هلاك كرده و اگر مردم داراى خويشتن دارى بودند ، هيچ كس به هلاكت نمى رسيد .
اميرمؤمنان على(عليه السلام)مى فرمايند :
مَعَ العَجَلِ يَكثِرُ الذَّلَلَ  ; لغزشهاى انسان با عجله افزايش مى يابد .
و همچنين مى فرمايند :
اَلْعَجَلُ قَبلَ الإِمْكانِ يُوجِبُ الخُصَّةَ  ; عجله پيش از فراهم
شدن امكانات و مقدمات كار ، موجب اندوه است .
اخبار و روايات در مذمت اين صفت بسيار است و از زيان هايش ، آن است كه فرصت بصيرت و بينايى و عاقبت انديشى را از انسان سلب مى كند ، و در مقابل تأمل و تأنى در كارها ـ كه صفتى است خدا گونه و خدا پسند ـ اين فوائد را عايد شخص مى كند .
پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) مى فرمايند :
الأَناةُ مِن اللهِ وَالعَجَلَةُ مِنَ الشَّيطانِ  ; تأنى از خداست و شتابكارى از شيطان .
متاز توسن فكرت  به  عرصه  تعجيل   كه آخر افكندت بر زمين رسوايى
مكن شتاب وز آيين صبر روى متاب   از  آنكه   هست تأنى نشان دانايى
عجله زيبا
ولى چه زيباست آن عجله اى كه در راه خير و برآوردن كارهاى مردم باشد . اميرمؤمنان(عليه السلام) مى فرمايند  :
التَّثَبّتُ خَيرٌ مِنَ العَجَلَةِ إلاّ فِى فُرَصِ البِر ، العَجَلَةُ مَذْمُومَةٌ فِى كلِّ أَمر إِلاَّ فِيما يَدفَعُ الشَّرَّ  ; تانّى و آرامى بهتر از شتاب است به جز در فرصت انجام خوبى ها ، و شتاب ، بد و ناپسند است مگر آن جا كه شرى دفع شود .

نوشتن دیدگاه