91- تفسير صمد
وهب قرشى مى گويد: امام صادق عليه السلام، امام باقر عليه السلام از امام سجاد عليه السلام برايم نقل نمود كه فرمود: اهل بصره به امام حسين عليه السلام نامه اى نوشتند و در آن از معنى ((صمد)) سوال نمودند، حضرت عليه السلام در پاسخ نوشت: ((به نام خداوند بخشنده مهربان، اما بعد، در قرآن گفتگو و مجادله نكنيد و بدون آگاهى در آن سخن مگوييد، از جدم رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم شنيدم مى فرمود: هر كس بدون علم در قرآن سخن گويد جايگاهش را در آتش آماده كند، (بدانيد كه) خداى سبحان خود تفسير ((الصمد)) را فرمود است: ((نه زاييده است و نه زاده شده، و نه هيچ كس همتاى اوست)).
((نه زاييده است)): (يعنى از آن رو كه او محيط، به اول و آخر و ظاهر و باطن وجود و شئون وجودى همه است پس) چيزى از او بيرون نيايد (و منفصل نشود) نه چيز متراكم و انبوه مرئى و مادى همچون نوزاد (هر جاندارى)، و اشياء متراكم و انبوه (مادى و مرئى) ديگر كه از پديده ها خارج مى شود، و نه چيز مجرد (لطيف و نامرئى) همچون جان (و روح)، و نيز حالات گوناگون از قبيل چرت و خواب و ترديد و نگرانى و اندوه و شادى و خنده و گريه و ترس و اميد و آرزو و آزادگى و گرسنگى و سيرى (كه عوارض ‍ عالم نقص و محدوديت اند، هيچ كدام) از او منشعب نگردند (و سر نزنند، پس ذات كبريايى) او بلند (منزلت و منزه) است از اينكه (همانند اشياء دستخوش تحولات گردد و) چيزى از او بيرون شود و منفصل گردد، چه مادى چه مجرد.
((و نه زاييده شده است)) (يعنى باز به همان دليل كه محيط است پس) از چيزى منفصل و زاده نشده است، آنگونه كه اشياء متراكم و انبوه (مرئى و مادى) از عناصر اوليه خود، زاده و بيرون شوند از قبيل جماد از جماد، جاندار از جاندار، گياه از زمين، آب از چشمه ها، ميوه ها از درختان و يا اشياء نامرئى از پايگاه هاى اوليه خود بيرون زنند از قبيل ديدن از چشم و شنيدن از گوش و بوييدن از بينى و چشيدن از كام و سخن از زبان و شناخت و تميز از عقل و آتش از سنگ، نه، (ذات كبريايى او اينگونه نيست) بلكه اوست خداى صمد نه از چيزى جدا شده، نه در چيزى جاى گرفته و نه بر چيزى قرار يافته است (كه اينها همه نشانه نقص و محدوديت است). او به وجود آورنده و آفريدگار همه چيز (از پيدا و ناپيدا و ملك و ملكوت) است، و همه را با قدرت مطلقه خود پديد آورده است، با مشيت او هر آنچه به منظور فنا آفريده است، نابود مى شود، و با علم او هر آنچه براى بقاء خلق نموده است، باقى مى ماند، اين است (ويژگى هاى) خدايى كه نه زاييده است و نه زاده شده است، داناى پنهان و آشكار، بلند مرتبه و والا منزلت، و او را هيچ همتايى نيست (زيرا ذات مقدس او كه هويت مطلقه است، تكرر بردار نيست، او يگانه است).
حضرت امام محمد باقر، از امام زين العابدين، از امام حسين عليه السلام نقل نموده كه فرمود: ((صمد آن است كه (همه عوالم غيب و شهادت و ملك و ملكوت را احاطه دارد و از هيچ ريز و درشت و پيدا و ناپيدايى) ميان تهى نيست، و صمد آن است كه سيادت (و ربوبيت) او تمام (و كامل) است، صمد آن است كه نه مى خورد، و نه مى آشامد. صمد آن است كه نمى خوابد، و صمد آن وجود هميشگى است كه پيوسته بوده و پيوسته خواهد بود.(1)
92- آداب دستشويى
از امام حسين عليه السلام سوال شد: آداب دستشويى چيست؟
فرمود: ((در آن هنگام)) رو به قبله و پشت به قبله، و نيز رو به باد و پشت به باد نباشد.(2)))
93- تشريع اذان
امام صادق عليه السلام از امام باقر عليه السلام از امام سجاد عليه السلام از امام حسين عليه السلام نقل مى كند كه فرمود: از حضرت امير عليه السلام پرسيدند: بلكه عبدالله بن زيد آن را ديده و به پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم گزارش نموده پس حضرت صلى الله عليه و آله و سلم فرمان داد كه (از آن پس) اذان بگويند (آيا درست است)؟
حضرت حسين عليه السلام در حالى كه برافرخته (و ناراحت) شد فرمود:
((وحى بر پيامبر شما نازل مى شود و شما مى پندارى كه او اذان را از عبدالله بن زيد گرفته است؟! در حالى كه اذان سيماى دين شماست؟))
و فرمود: بلكه از پدرم على بن ابى طالب عليه السلام شنيدم مى فرمود: خداوند فرشته اى را براى زمين فرستاده تا رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم را به معراج برد سپس به شرح داستان معراج پرداخت تا اينكه فرمود: پس خداوند فرشته اى را كه پيش از آن وقت ديده نشده بود و پس از آن نيز ديده نشده، برانگيخت، پس اذان را دو به دو، و اقامه را دو به دو ادا كرد.
حضرت صلى الله عليه و آله وسلم چگونگى اذان را بيان نمود سپس ‍ فرمود: جبرئيل به پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم عرض كرد: اى محمد! براى نماز، اينگونه اذان بگو.(3)
94- وضوى پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم
از امام حسين عليه السلام روايت شده كه فرمود: ((پيامبر صلى الله عليه و آله هر گاه وضو مى ساخت از آب وضو بر پيشانى باقى مى گذاشت تا هنگام نماز بر محل سجده جريان يابد.(4)))
95- بسم الله بلند و آشكار
از رسول صلى الله عليه و آله از اميرالمومنين عليه السلام از امام حسن عليه السلام از امام حسين عليه السلام از امام سجاد عليه السلام از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه: ((همه آن بزرگواران در نمازهاى جهريه خود (صبح و مغرب و عشا) بسم الله الرحمن الرحيم و حمد و سوره در هر ركعتى را صدا دار و آشكار ادا مى فرمودند (بر خلاف اهل سنت) و در نمازهاى ديگر كه آهسته ادا مى شوند (ظهر و عصر)، آن را آهسته ادا مى كردند.
و امام حسين عليه السلام فرمود: ما فرزندان فاطمه عليها السلام بر اين روش اتفاق داريم.(5)
96- قنوت نماز
امام حسين عليه السلام از رسول صلى الله عليه و آله روايت فرمود كه قنوت در هر نمازى مستحب است و فرمود: ((من رسول خدا صلى الله عليه و آله را ديدم كه در همه نمازهايش قنوت مى گرفت و من در آن روز شش ساله بودم.(6)))
97- تشهد پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم
بهزى گويد: از امام حسين عليه السلام پرسيدم: تشهد على عليه السلام چگونه بود؟ فرمود: همان تشهد رسول صلى الله عليه و آله بود.
عرض كردم: پس تشهد عبدالله چگونه بود؟
فرمود: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله دوست مى داشت كه (در تكاليف) بر امت خود تخفيف دهد.))
عرض كردم: تشهد على عليه السلام به تبعيت از تشهد رسول صلى الله عليه و آله چگونه بود؟
فرمود: (با اين فراز مستحب آغاز مى شد كه) همه درودها از آن خداست، و همه صلوات (و نماز و نيايش) و آن پاكيزه هاى پگاهان و شبان كه بارور و پر بركت و خالصند از آن خداست.(7)
98- ايمان و يقين
يحيى بن نعمان گويد:
در محضر امام حسين عليه السلام شرفياب بودم، عربى نقابدار با چهره اى تيره رنگ وارد شد و سلام كرد. حضرت عليه السلام سلام او را پاسخ داد. آن مرد گفت:
اى فرزند رسول خدا صلى الله عليه و آله سوالى دارم؟
فرمود: بپرس.
گفت: فاصله ميان ايمان و يقين چه قدر است؟
فرمود: ((چهار انگشت.))
گفت: چگونه؟
فرمود: ((ايمان آن است كه آن را مى شنويم، و يقين آن است كه آن را مى بينيم و فاصله بين گوش و چشم چهار انگشت است.))
پرسيد: ميان آسمان و زمين چه قدر است؟
فرمود: يك دعاى مستجاب.
پرسيد: ميان مشرق و مغرب چقدر است؟
فرمود: به اندازه سير يك روز آفتاب.
پرسيد: عزت آدمى در چيست؟
فرمود: بى نيازيش از مردم.
پرسيد: زشت ترين چيزها چيست؟
فرمود: ((در پيران، هرزگى و بى عارى است، در قدرتمندان درنده خويى، در شريفان (و نجيب زادگان) دروغگويى، در ثروتمندان بخل و تنگ نظرى است و در عالمان حرص است.(8)))
99- دادرسى مومن
شخصى خدمت امام حسين عليه السلام رسيد و عرض كرد: پدر و مادرم فدايت باد! در برآوردن حاجتى به من كمك فرما.
حضرت عليه السلام از جا برخاست و همراه او شد، در بين راه گذر آنان بر امام حسين عليه السلام كه ايستاده بود و نماز مى گزارد افتاد، امام حسن عليه السلام پرسيد: چرا جهت حاجت خود از امام حسين عليه السلام كمك نطلبيدى؟
عرض كرد: در صدد بر آمدم اما گفتند: او معتكف است.
امام حسن عليه السلام فرمود: اگر (امكان داشت و) تو را يارى مى رساند از يك ماه اعتكاف برايش بهتر بود.(9)
100- نماز جمعه
از امام حسن عليه السلام و امام حسين عليه السلام نقل شده كه: ((نماز جمعه با دو نفر هم منعقد مى شود.(10)))
101- بهترين عبادت
امام حسين عليه السلام فرمود:
((جمعى خدا را از شوق بهشت مى پرستند، اين عبادت سوداگران است، و گروهى خدا را از بيم دوزخ مى پرستند، اين عبادت بردگان است و مردمى هم خدا را از روى شكر و قدرشناسى و شوق مى پرستند، اين عبادت آزادگان و بهترين عبادت است.(11)))
102- فوايد روزه
از امام حسين عليه السلام سوال شد: چرا خداى سبحان بر بندگان خود روزه را واجب فرمود؟
فرمود: ((تا ثروتمندان درد گرسنگى را بچشند، پس اضافه دارايى خويش را بر درماندگان صرف كنند.(12)))
103- امام حسين عليه السلام و نماز
قال لا خيه العباس: اءن استطعت ان تصرفهم عنا هذا اليوم فافعل، لعلنا نصلى الى ربنا هذه الليلة. فانه يعلم اءنى احب الصلوة و تلاوة القرآن
عصر نهم ماه محرم امام حسين به برادرش عباس فرمود: اگر بتوانى كه لشكر دشمن را از جنگ منصرف كنى، چنين كن تا مگر امشب به درگاه پروردگارمان نماز بخوانيم، زيرا او مى داند كه من نماز و تلاوت قرآن را دوست دارم.(13)
104- پاداش عبادت
امام حسين عليه السلام فرمود: ((هر كس خدا را آن گونه كه حق پرستش ‍ اوست بپرستد، خدا از فيض خود به او بالاتر از آرزوها و كفايتش ارزانى دارد.(14)))
105- گريه از خشيت الهى
روايت شده كه امام حسين عليه السلام فرمود: گريستن از خشيت خدا، رهايى از آتش دوزخ است.
و فرمود: ((گريه ديده ها و خشيت دل ها رحمتى از خداست.(15)))
106- خوف از خدا
به امام حسين عليه السلام عرض شد: بيم تو از پروردگارت چه فراوان است؟
فرمود: در روز قيامت جز آن كسى كه در دنيا خوف خدا داشته، كسى ايمن نيست.(16)
107- اهل بيت عليه السلام و اقامه نماز
فى قوله تعالى: الذين ان مكناهم فى الارض اءقاموا الصلاة قال: هذه فينا اهل البيت؛
در تفسير آيه كسانى كه اگر ما به آنها در زمين قدرت و حكومت دهيم، نماز را به پا مى دارند فرمود: اين در مورد ما خاندان اهل بيت است.(17)))
108- زائران خدا
اءهل المسجد زوار الله و حق المزور التحفاء لزائره؛
اهل مسجد زائران خدايند و بر صاحب خانه است كه به زائرش هديه دهد.(18)))
109- منظور آيه نماز شب
ابن منذر نقل مى كند: ديده شد كه حسين بن على عليه السلام در فاصله ميان مغرب و عشا نيز نماز مى خواند از حضرتش در اين مورد سوال شد فرمود:
اين نماز از عبادت شب ((ناشئة اليل)) به شمار مى آيد.
----------------------------------------
1-فرهنگ جامع سخنان امام حسين عليه السلام ، ص 637.
2-فرهنگ جامع سخنان امام حسين عليه السلام ، ص 750.
3-فرهنگ جامع سخنان امام حسين عليه السلام ، ص 753.
4-فرهنگ جامع سخنان امام حسين عليه السلام ، ص 750.
5-مستدرك الوسائل ، ج 4، ص 189.
6-مستدرك الوسائل ، ص 396.
7-كنز العمال ، ج 8، ص 155.
8-موسوعة كلمات الامام الحسين ، ص 745.
9-بحارالانوار، ج 74، ص 315.
10-وسائل الشريف المرتضى ، ج 1، ص 222.
11-وسايل شريف المرتضى ، ص 748.
12-المناقب لابن شهر آشوب ، ج 4، ص 98.
13-لهوف ، ص 12.
14-بحارالانوار، ج 71، ص 371.
15-مستدرك الوسائل ، ج 11، ص 245.
16-مناقب لابن شهر آشوب ، ج 4، ص 69.
17-بحارالانوار، ج 24، ص 166.
18-كلمه الامام حسن ، ص 41، سخنان چهارده معصوم پيرامون نماز، ص 74.
-------------------------------
عباس عزيزى

نوشتن دیدگاه