اين شب ، شب دحوالارض و از ليالى شريفه است كه رحمت خدا در آن نازل ميشود و قيام بعبادت در آن اجر بسيار دارد و از ((حسن و شا)) روايت است كه گفت من با پدرم در خدمت ((امام رضا)) عليه السلام خورديم در شب بيست و پنجم ماه ذى القعده ، پس فرمود كه امشب حضرت ابراهيم و حضرت عيسى متولد شده اند و زمين از زير كعبه پهن شده است . پس هر كه روزش را روزه بدارد چنان است كه شصت ماه روزه داشته باشد و بروايت ديگر است كه فرمود: در اين روز حضرت قائم عليه السلام ، قيام خواهد فرمود.
روز : 25
روز دحوالارض است . يعنى روزيست كه زمينها از زير خانه خدا كشيده شدند و پهن شدند، چه آنكه اول موضعى كه از زمين خلق شد، موضع خانه كعبه بوده و لهذا كعبه را ((ام القرى )) مى گويند و اينروز از آن چهار روز است و هر كه اين روزه را روزه بدارد و شبش را بعبادت بسر آورد از براى او عبادت صد سال نوشته شود و از براى روزه دار اينروز، هر چه در ميان آسمان و زمين است ، استغفار كند و اين روزيست كه رحمت خدا در آن منتشر گرديده و از براى عبادت و اجتماع بذكر خدا در اين روز، اجر بسيار است و از براى اين روز بغير روزه و عبادت و ذكر خدا، دو عمل وارد است :
1. نمازى كه در كتب شيعه قميين روايت شده و آن دو ركعت است در وقت چاشت ، در هر ركعت بعد از ((حمد)) پنج مرتبه سوره ((والشمس )) بخواند و نماز را تمام كند و بعد از نماز بخواند:
(( لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم . ))
پس دعا كنيد و بخواند:
(( يا مقيل العثرات اقلنى عثرتى يا مجيب الدعوات اجب دعوتى يا سامع - الاصوات اسمع صوتى و ارحمنى و تجاوز عن سيئاتى يوما عندى ياذا الجلال و الاكرام . ))
2. خواندن اين دعا است كه ((شيخ )) روايت فرموده ((الهم داحى الكعبه )) الخ . و ((محقق داماد)) در رساله اربعة ايام خود در اعمال روز دحوالارض گفته كه زيارت ((حضرت امام رضا)) عليه السلام در اين روز افضل اعمال مستحبه واكد آداب مسنونه است .
و بدانكه در اين روز يا روز بعد و بقولى در روز 23، خروج فرمود رسول خدا صلى الله عليه و آله ، بحجة الوداع از مدينه با يكصد و چهار هزار يا يكصد و بيست و چهار هزار و حضرت فاطمه (ع ) و تمامى زوجات نيز همراه بودند و از راه شجره حركت فرمود و در ذوالحليفه ((محمد بن ابى بكر)) متولد شد، اسماء بخدمت آن حضرت فرستاد كه با ((نفاس )) چكنم ؟ حضرت دستورالعمل براى او فرمود.
و در اين روز بنابر قولى در سنه 145، شهادت ابراهيم بن عبدالله بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب عليه السلام ، در ((باخمرى )) واقع شد و من كيفيت شهادت او را در تتمة المنتهى فى وقايع ايام الخلفاء نگاشته ام .
و در اين روز، سنه 387، ((ابومحمد حسن بن ابراهيم )) معروف به ((ابن زولاق مصرى )) صاحب تاريخ ، وفات كرد.
وقایع روز دحوالارض
بدانكه در بيست و پنجم ذى القعده ، آدم صفى عليه السلام بدستيارى جبرئيل ، خانه كعبه را برآورد و حجرالاسود را نصب كرد و اين خانه ، محل اسعاف مطالب و مطاف قادم و ذاهب بود تا دو هزار و دويست و چهل و دو سال از هبوط گذشته كه طوفان نوح ، واقع شد و آب تمام عالم را فرو گرفت و اگر چه ((بيت العتيق )) از آسيب غرق ، محفوظ ماند، اما چنانچه در تاريخ است بيشتر حائط آن بنا، عرصه هدم و انمحا گشت و بعد از طوفان آن موضع چون تل سرخى مينمود و مردم از آن تل سرخ ، حوائج خود مى خواستند و قربانى مينمودند و اين بود تا سه هزار و چهارصد و بيست و نه سال بعد از هبوط كه حضرت ابراهيم ماءمور به تجديد عمارت خانه مكه شد. بس بمدد اسماعيل و ارشاد جبرئيل بساختن خانه پرداخت . پسر سنگ آوردى و پدر بر روى هم نهادى و چون بمقام حجرالاسود رسيد، اسماعيل در پى سنگ نيكوئى بود كه در خور آن موضع باشد كه صدائى از كوه ابوقبيس بر آمد كه اى ابراهيم ! ترا نزد من وديعتى است و حجرالاسود را كه جبرئيل هنگام طوفان در آن كوه پنهان كرده بود، تسليم ابراهيم كرد و آنحضرت بجاى خودش استوار فرمود. و توليت آن بقعه شريفه را به اسماعيل تفويض نمود.
و در اين روز، سنه 664، وفات يافت سيد اجل عاليمقام ((طاوس آل طاوس رضى الدين على بن موسى بن جعفر)) مشهور به ((سيد ابن طاوس )). نسب شريفش منتهى مى شود به ((داود بن حسن بن حسن مجتبى )) عليه السلام . والده ماجده اش دختر ((شيخ مسعود ورام بن ابى فراس )) و برادرش سيد اجل ((احمد بن موسى )) صاحب بشرى و ملاذ است و پسر برادرش ((سيد عبدالكريم بن احمد)) صاحب فرحة الغرى است و فضائل سيد در زهد و عبادت و تقوى و جلالت قدر و معرفت او بعظمت خدا و ائمه عليهم السلام ، زياده از آنستكه ذكر شود، هر كه طالب باشد رجوع به كتب آنجناب نمايد خصوص به كتاب ((كشف المهجة )).
(( و كان رحمه الله مستجاب الدعوه و صاحب الكرامات الباهرة و كان فصيحا بليغا دعاءا و بالجمله اطاله الكلام فى حقه اذراء لشانه .))
او نميماند بما گرچه ز ما است***ما همه مسيم و احمد كيميا است
و در اين روز، سنه 760، وفات يافت ((عبدالله بن يوسف حنبلى )) معروف به ((ابن هشام )) صاحب كتاب ((مغنى اللبيب )) و او غير از ((ابن هشام )) صاحب ((سيره نبويه )) است .
_____________________
کتاب وقایع الایام حاج شیخ عباس قمی