چنانچه گفته شد قیام و نهضت امام حسین (ع)، دو مرحله داشت. مرحله نخست، مرحله مبارزه، جهاد و شهادت، و مرحله دوم مرحله پیام‏رسانی و بیدارگری، اگر نهضت امام‏ حسین (ع) در همان مرحله نخست خلاصه می‏شد و کسی نبود که پیام نهضت را به گوش مردم آن زمان برساند، ماه‏ها زمان لازم بود تا به طور طبیعی خبر قیام امام (ع) به شهرهای اطراف برسد. شاهد این مدعی این است که پیش از ورود اهل‏بیت امام (ع) به مدینه مردم آن شهر هنوز از رویدادهای کربلا بی‏خبر بودند. در این مدت یزیدیان با آن همه امکانات تبلیغاتی، که در اختیار داشتند، به راحتی می‏توانستند، وقایع کربلا را در راستای منافع خود تحریف کنند و به گونه‏ای به گوش مردم برسانند که برای حکومت یزید کم‏ترین ضرر و زیان را در برداشته باشد. در این صورت تا حدّ بسیار زیادی از تأثیر قیام امام‏ حسین (ع) در جامعه آن زمان و جوامع آینده مسلمانان کاسته می‏شد، و به طور قطع ما امروز شاهد این همه آثار و برکات برای نهضت امام حسین (ع) نبودیم.
بنی‏امیه برای سرپوش نهادن بر جنایت خویش و انحراف افکار عمومی از شگردهای گوناگون تبلیغاتی استفاده می‏کردند، که برخی از آن‏ها عبارتند از:
1. مخفی نگهداشتن جنایات خود از دید مردم در حدّ ممکن،
2. ضددینی و ضدمردمی معرفی‏کردن فعالیت‏های مخالفان‏خود.
بنی‏امیه با ابزارهای گوناگون تبلیغاتی که در اختیار داشتند، مخالفان خود را افرادی بی‏دین، دنیا پرست، قدرت طلب و آشوبگر به مردم معرفی می‏کردند. چنانچه زیاد با تنظیم شهادتنامه دروغین علیه حجر بن عدی و یارانش کوشید، آنان را افرادی کافر و بی‏دین معرفی کند و هم‏چنین ابن‏زیاد و یزید تبلیغات وسیعی را آغاز کردند، تا امام‏ حسین (ع) را شخصیتی آشوبگر که از دین اسلام خارج شده و علیه حکومت اسلامی قیام کرده، و در صدد ناامن کردن جامعه است، معرفی نمایند.
3. ایجاد شایعات گوناگون در باره کیفیت وقوع حوادث و انگیزه مخالفان.
در مواردی که بنی‏امیه قدرت کتمان حقایق را نداشتند، با شایعه‏پراکنی و ایجاد نظریات متضاد و متناقض درباره یک حادثه می‏کوشیدند، آن حادثه را در هاله‏ای از ابهام فرو برند، و به این صورت در حدّ امکان از انتساب آن به دستگاه حکومت بکاهند، چنانچه در مورد شهادت عمرو بن حمق اقوال و نظریات گوناگونی در جامعه منتشر کردند.
در باره نهضت امام‏ حسین (ع)، یزید و یزیدیان می‏خواستند، با تبلیغات گسترده و دامنه‏دار خود، اقدام امام (ع) را حرکتی ضد دین، بر خلاف مصالح مسلمانان و جامعه اسلامی و در راستای منافع مادی و دنیوی به مردم معرفی کنند، و بدین‏وسیله حداکثر بهره برداری را در سرکوب و به سازش کشاندن مخالفان خود بکنند. از این رو آنان در آغاز نه تنها در جهت مخفی کردن جنایات خود و جلوگیری از انتساب آنها به حکومت تلاش نمی‏کردند، بلکه بر عکس می‏کوشیدند، با مشوش نشان دادن نهضت امام‏ حسین (ع) و اهداف او، شهادت امام‏ حسین (ع) و یارانش را از افتخارات بزرگ حکومت یزید معرفی کنند؛ ولی اسارت اهل‏بیت تمام فعالیتهای وسیع و گسترده تبلیغاتی بنی‏امیه را تحت الشعاع قرار داد و تمام بافته‏های آنان را نقش بر آب کرد.
اهل‏بیت امام‏ حسین (ع) به سرپرستی زینب کبری (س) توانستند، به سرعت پرده از جنایات یزید و عمالش بردارند و چهره خبیث آنان را برای مردم کوفه و شام و دیگر شهرهایی که در مسیر حرکت کاروان از کوفه به شام قرار داشت، رسوا کنند. آنان در کوتاه‏ترین زمان ممکن ندای حق‏طلبی، ظلم ستیزی، پاسداری از دین، مظلومیت و عدالتخواهی امام‏ حسین (ع) را به شهرهای بسیاری رساندند. به طوری که پس از مدتی کوتاه یزید دریافت که نه تنها از شهادت امام‏ حسین (ع) و اسارت اهل‏بیت او نتوانسته است به اهداف از پیش تعیین شده نایل گردد بلکه بر عکس روزبه روز خود را رسواتر و منفورتر نموده است. او که با علنی کردن و به نمایش گذاشتن خود و عمالش در کربلا می‏خواست، جرأت مخالفان با حکومت خود را از مسلمانان سلب کند، پس از مدت کوتاهی دریافت، که نهضت امام حسین (ع) روزبه‏روز بر جرأت و جسارت مسلمانان در مقابله با ظلم و اعمال خلاف او می‏افزاید.
به همین دلیل هنوز مدت زیادی از اقامت اسیران و اهل‏بیت امام‏ حسین (ع) در شام نگذشته بود که یزید در برخورد خود با قیام و نهضت امام (ع) تجدید نظر کرد.
یزید اهل‏بیت امام‏ حسین (ع) را از خرابه به کاخ خود منتقل کرد. اجازه برگزاری مراسم عزاداری و سوگواری برای امام‏ حسین (ع) به آنان داد. از امام سجاد تجلیل و احترام کرد و بدون او غذا نمی‏خورد و آنان را با احترام روانه مدینه کرد. او با این کارها تلاش کرد گناه کشتن امام‏ حسین (ع) را به گردن ابن‏زیاد بیندازد و خود را از کشتن امام (ع) تبرئه نماید.(1) ولی فداکاری‏های اهل‏بیت (ع) مجال هرگونه اقدامی را در جهت تحریف تاریخ کربلا از یزید و یزیدیان سلب کرده بود. اسارت اهل‏بیت امام‏ حسین (ع) و اقدامات آنان به سرپرستی زینب کبری نه تنها مانع تحریف نهضت امام‏ حسین (ع) در آن زمان گردید، بلکه در طول تاریخ آن را از هرگونه تحریفی حفظ کرد؛ به طوری که حتی برخی از متعصبان پس از گذشت سال‏ها نتوانستند، بر جنایات یزید و یزیدیان سرپوش نهند و نهایت تلاش و کوشش آنها در تبرئه یزید به اینجا انجامید که بگویند: «یزید مجتهد بود و در کشتن امام‏ حسین (ع) به خطا رفت؛ از این رو گناهی بر او نیست!» در حالی که کشتن فرزند پیامبر (ص) و کسی که رسول‏خدا (ص) او را سرور جوانان بهشت معرفی کرده است، جای اجتهاد و رأی و نظر نیست.
آثار و نتایجی که شهادت امام‏ حسین (ع) و یارانش و اسارت اهل‏بیتش بر جای گذاشت، آن چنان واضح و روشن است، که گاهی بر اثر فرط ظهور برای گروهی موجب غفلت می‏گردد. موفقیت و شکست هر حرکت و قیامی در مقایسه با اهداف آن قیام باید سنجیده شود، و شکی نیست که امام حسین (ع) جز زنده نگه‏داشتن اسلام هدف دیگری نداشت و در این راه به موفقیت کامل رسید از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: «امام سجاد (ع) پس از شهادت در حالی که در محمل نشسته و سر خود را پوشانده بود، از سفر [شام به مدینه‏] باز می‏گشت. در این هنگام ابراهیم بن طلحه‏بن‏عبیدالله نزد امام (ع) آمد و با حالت تمسخر و استهزا در حالی که سر خود را می‏پوشاند پرسید: «چه کسی پیروز شد؟».
علی‏بن‏الحسین فرمود:
«اگر می‏خواهی بدانی چه کسی پیروز شد، هنگامی که وقت نماز فرا رسید اذان و اقامه بگو (تا بدانی چه کسی پیروز شد!)»(2)
این سخن امام (ع) به خوبی بیانگر آن است که بنی‏امیه در صدد محو و نابودی اسلام بودند و امام‏ حسین (ع) برای حفظ و بقای اسلام قیام کرد و شنیده شدن ندای اذان در اقصی نقاط جهان بهترین دلیل بر پیروزی امام‏حسین (ع) است. هر چند مسلمانان از آن غافل باشند.
به هر حال زینب کبری در طول سفر از کربلا به کوفه و از کوفه به شام در زمان‏های مناسب به بیدارگری و پیام‏رسانی می‏پرداخت و با سخنان خود به جامعه و مردم خاموش آن زمان روح حیات و زندگی می‏بخشید، که به نمونه‏هایی از آن‏ها اشاره می‏کنیم:
---------------------------------
1-محمد مهدی حائری، همان، ج‏2، ص‏186 - 187
2-علامه مجلسی، بحارالانوار، ج‏45، ص‏177، حدیث 27
----------------------------
محمد حسين مهوري

نوشتن دیدگاه