اين فصل چندين فايده از فوايد دعا را دربردارد:
نخست اينكه دعا، محبوبترين اعمال در نزد خداوند - جلّ جلاله - است . چنانكه در روايتى آمده كه امام صادق (ع ) به نقل از پدر بزرگوارش ‍ فرمود كه علىّ(ع ) فرمود: محبوبترين اعمال نزد خداوند سبحان در روى زمين ، دعا، و برترين عبادت ، عفّت و پاكدامنى است .
دوّم اينكه : دعا، انسان را از گزند دشمنان و مخالفان رهايى بخشيده ، و درهاى روزى را به روى او مى گشايد.
چنانكه روايت شده امام جعفر صادق (ع ) به نقل از پدر بزرگوارش ‍ فرمود كه رسول اللّه (ص ) فرمود: آيا شما را راهنمايى ننمايم بر جنگ افزارى كه شما را از دشمنانتان نجات داده و روزى هايتان را افزون گرداند؟ عرض كردند: بله . فرمود: شب و روز پروردگارتان را بخوانيد، زيرا براستى كه دعا، سلاح و جنگ افزار مؤ منان است .
و در حديث ديگر از امام صادق (ع ) آمده است كه : دعا از جنگ افزار آهنين نافذتر است .
سوّم اينكه : دعا، ستون دين ، و نور آسمانها و زمينهاست .
چنانكه از امام صادق ، جعفر بن محمّد از پدربزرگوارش (عليهماالسلام ) نقل شده كه رسول خدا(ص ) فرمود: دعا، سلاح مؤمنين و ستون دين ، و علّتِ روشنايى آسمانها و زمين است .
چهارم اينكه : دعا، از وقوع امورى كه تقدير شده و يا نشده جلوگيرى مى كند.
چنانكه عمر بن يزيد نقل مى كند كه از حضرت ابى ابراهيم امام كاظم (ع ) شنيدم كه مى فرمود: براستى كه دعا از وقوع امورى كه تقدير شده و يا نشده جلوگيرى مى كند.
وى مى گويد: عرض كردم : فدايت شوم ، امور مقدّر معلوم است مقصود از امور غير مقدّر چيست ؟ فرمود: خداوند جلوگيرى مى كند تا اينكه مقدّر نشود.
پنجم اينكه : دعا، بلا را دفع مى كند.
چنانكه ابى ولّاد حفص بن سالم خيّاط مى گويد: در مدينه به خدمت امام ابى الحسن موسى (ع ) وارد شدم ، و چيزى همراه من بود كه آن را به ايشان رساندم . حضرت فرمود: به اصحاب و ياران خويش اطّلاع بده و بگو كه : تقواى خداوند عزّوجلّ را پيشه كنيد، كه شما در عهد پادشاهىِ شخص ‍ سركشى هستند (و مقصودشان ، اَبُوالدَّوانيق يعنى منصور خليفه عبّاسى بود)، پس زبانهايتان را حفظ كنيد، و بر جانها و دينتان محافظت كنيد، و امورى را كه از وقوعِ آن بر ما و خودتان بيم داريد با دعا دفع كنيد؛ زيرا به خدا سوگند، كه دعا و درخواست نمودن از درگاه الهى ، بلا را دفع مى كند در حالى كه بلا مقدّر شده و اراده حتمى و قضاى الهى به آن تعلّق گرفته و تنها امضاى آن باقى مانده است ؛ ولى وقتى خداوند خوانده مى شود و از او خواسته مى شود كه بلا را برگرداند، آن را دفع مى كند، پس در دعا اصرار كنيد كه خداوند خود شما را از شرّ آن كفايت فرمايد.
ابوولاّد مى گويد: وقتى فرمايش حضرت ابى الحسن (ع ) را به ياران خود رساندم ، ايشان بدان عمل نموده و بر ابوالدّوانيق نفرين كردند، و درست در سالى به سوى مكّه خارج شده بود، در كنار بئرميمون پيش از آنكه مناسك حجّ را انجام دهد، جان سپرد و خداوند ما را از دست او راحت كرد.
ابوولاّد مى گويد: من نيز در آن سال حاجى بودم ، به خدمت حضرت ابى الحسن (ع ) رسيدم ، ايشان فرمود: اى اباولاّد، چگونه ديديد كاميابى و مستجاب شدن در آنچه را كه به شما امر نموده و بر انجام آن تشويق كردم ، يعنى نفرين كردن بر ابى الدّوانيق ؟ اى اباولاّد، هيچ بلايى نيست كه خداوند بر بنده مؤمن نازل مى كند و دعا را به او الهام مى كند، مگر اينكه خداوند بزودى آن بلا را برطرف مى نمايد. و هيچ بلايى نيست كه خداوند بر بنده مؤمنى نازل مى كند و او از دعا كردن خوددارى مى كند، مگر اينكه آن و گرفتارى طولانى مى گردد، پس وقتى بلا بر شما نازل شد، بر شما باد به دعا كردن !
ششم اينكه : مقصود از گفتار خداوند - جلّ جلاله - آنجا كه مى فرمايد:
ما يَفْتَحِ اللّهُ للِنّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ، فَلامُمْسِك لَها. (1)
- هر رحمتى را كه خداوند براى مردم بگشايد، هيچ كس نمى تواند جلو آن را بگيرد.
همان دعاست ، چنانكه امام صادق (ع ) در روايتى در رابطه با آيه شريفه فوق مى فرمايند مقصود همان دعاست .
هفتم اينكه : دعا، سبب تندرستى و بهبودى از هر بيمارى است .
چنانكه محمّد بن مسلم مى گويد: به امام باقر(ع ) عرض كردم : آيا اينكه مى گويند كه رسول خدا(ص ) درباره حَبّه سَوْداء(2) فرموده كه : مايه شفا و بهبودى از هر بيمارى است ، جز مرگ . صحيح است ؟ فرمود: بله ، سپس ‍ فرمود: آيا مى خواهى تو را از چيزى كه سبب شفا و بهبودى از هر بيمارى و آسيب ، حتّى مرگ است ، آگاه سازم ؟ عرض كردم : بله ، فرمود: دعا.
هشتم اينكه : دعا، قضاى مُبْرَم و اراده حتمى و استوار الهى را برمى گرداند.
چنانكه علىّ بن عقبه مى گويد: از امام صادق (ع ) شنيدم كه مى فرمود: براستى كه دعا، قضا و اراده حتمى و مُبْرَم را بعد از اينكه سخت و محكم شده باشد، برمى گرداند، پس بسيار دعا بكن ، زيرا دعا كليد تمام رحمتها، و سبب كاميابى و برآورده شدن تمام خواسته هاست ، و جز با دعا كردن نمى توان به آنچه نزد خداوند است (3) نايل گرديد. بى گمان هيچ درى نيست كه بسيار كوبيده شود، مگر اينكه بزودى به روى كوبنده اش گشوده مى شود.
نهم اينكه : هركس از نزول بلا بهراسد و بخواهد آن را با دعا برگرداند، خداوند -جلّجلاله - او را به آرزويش نايل مى گرداند.
چنانكه در روايتى آمده امام صادق (ع ) فرمود: هركس بيم آن را داشته باشد كه بلا و مصيبتى به او برسد، پس با دعا كردن در برابر آن بايستد، [يا: برخيزد و براى مرتفع شدن آن دعا بكند]، هيچگاه خداوند آن بلا را به او نشان نمى دهد و وى را به آن گرفتار نمى نمايد.
تمام فوايد دعا را كه روايات گذشته مشتمل بر آن است ، ما از ناحيه انعام و احسانى كه خداوند - عزّوجلّ - بر ما تفضّل فرموده ، آشكارا يافته ايم ، پس هركس حسن ظنّ به صدق گفتار ما دارد، در حقّ بودن و تحقّق اين حالت كه از خودمان ذكر نموديم (يعنى يافتن همه اين نتايج )، شكّ و ترديد به خود راه ندهد.
دهم اينكه : دعا، در مقابل نزول بلا قرار گرفته و از آن جلوگيرى نموده و آن را تا روز جزا و قيامت به عقب مى اندازد.
چنانكه در روايتى آمده كه امام رضا (ع ) فرمود كه از پدربزگوارم (ع ) شنيدم كه مى فرمود: براستى كه دعا در مقابل بلا و گرفتارى مى ايستد، و آن دو (يعنى دعا وبلا) تا روز قيامت توافق پيدا مى كنند.(4)
يازدهم اينكه : دست دعا كننده هرگز خالى از فضلِ رحمت خداوند - جلّ جلاله - برنمى گردد.
چنانكه محمّد بن يعقوب كلينى روايت نموده كه امام صادق (ع ) فرمود: هيچ بنده اى دستش را به درگاه خداوند سرافراز جبّار نمى گشايد، مگر اينكه خداوند - عزّوجلّ - شرم مى كند كه چيزى از فضلِ رحمت خويش ‍ در آن نگذاشته ، دست او را خالى برگرداند، پس هرگاه كه دعا مى كنيد، تا دستتان را بر روى و سرخويش نكشيده ايد، برنگردانيد.(5)
----------------------------------------
1- فاطر (35): 2.
2- حَبّه سَوْداء همان شونيز و يا شينيز است كه به حَبّه و دانه بركت معروف است .
3- يعنى : خشنودى حضرت حقّ و مقامات و كمالات والاى توحيدى .
4- و در نتيجه تا روز قيامت بلا بر دعا كننده نازل نمى شود.
5- كافى ، ج 2، ص 471، روايت 2 - با اين تفاوت كه بعد از فضل رحمت خويش افزوده شده است : هر چه بخواهد

نوشتن دیدگاه