مناسبتها

حسن و حسين عليهما السلام در كودكي بيمار شدند. رسول خدا صلي الله عليه و آله همراه دو نفر از اصحاب از آنها عيادت كرد.
يكي از اصحاب به علي عليه السلام عرض كرد: چه خوب بود براي شفاي دو فرزندت نذري براي خدا مي كردي.
حضرت علي عليه السلام فرمود: نذر مي‌كنم اگر خوب شدند سه روز را روزه بگيرم. فاطمه نيز چنين گفت.
حسن و حسين عليهما السلام هم گفتند: ما نيز سه روز روزه مي گيريم.فضه، كنيز آنان، نيز همين نذر را كرد.
چندي نگذشت كه حسن و حسين عليهما السلام شفا يافتند. همه به نذر خود وفا كردند و روزه گرفتند، اما براي افطار چيزي در خانه نبود.
علي عليه السلام نزد يكي از همسايگان يهودي اش كه پشم‌باف بود و شمعون نام داشت رفت و گفت:
آيا حاضري دختر محمد مقداري پشم براي تو بريسد و تو در برابرش كمي جو بدهي؟ شمعون گفت: بله. و به او كمي پشم داد.
فاطمه عليهاالسلام يك‌سوم آن پشم را ريسيد و يك صاع جو از شمعون گرفت. آن را آرد كرد و با آن پنج قرص نان پخت؛ براي هر نفر يك قرص نان.
علي عليه السلام نماز مغرب را با پيامبر خدا گزارد و به منزل آمد. سفره را گستردند و هر پنج نفر سر سفره نشستند. هنگامي كه اميرالمؤمنين اولين تكه را كند، ناگاه مسكيني در خانه را زد و گفت:
السلام عليكم يا اهل بيت محمد. من مسلمان مسكيني هستم. از آنچه مي‌خوريد به من بخورانيد. خداوند از نعمت‌هاي بهشت به شما بدهد!» همه اهل خانه هر پنج قرص نان را به مسكين دادند، شب را گرسنه خوابيدند و چيزي جز آب نخوردند.
فرداي آن روز را نيز روزه گرفتند. فاطمه سلام الله عليها يك سوم ديگر از پشم را ريسيد و يك صاع ديگر از جو را آرد كرد و پنج قرص نان پخت. بعد از نماز مغرب، همين كه سر سفره نشستند، يتيمي به در خانه آمد و گفت:
السلام عليكم اهل بيت محمد. من يتيمي مسلمان هستم. از آنچه مي‌خوريد به من نيز بدهيد. خداوند شما را از نعمت هاي بهشتي اطعام كند.همه اهل خانه، آن شب را نيز گرسنه سپري كردند و چيزي جز آب نخوردند.
فردا نيز همين اتفاق تكرار شد و اين بار اسيري از مشركين به در خانه آمد و گفت:
السلام عليكم يا اهل بيت محمد ما را اسير مي كنيد و به بند مي كشيد، اما به ما غذا نمي‌دهيد؟ آن شب نيز همه نان‌هاي خود را به اسير دادند و با آب افطار كردند و گرسنه خوابيدند.
فرداي آن روز علي، حسن و حسين را نزد رسول خدا برد. آنها از فرط گرسنگي به خود مي لرزيدند. پيامبر با ديدن آنان فرمود:« اي اباالحسن، حالت شما مرا سخت ناراحت مي كند. نزد دخترم فاطمه برويم.»نزد فاطمه رفتند و ديدند او در محراب خود، از گرسنگي دچار ضعف شديدي شده و چشمانش گود افتاده است.
پيامبر او را به سينه چسباند و گفت: « به خدا پناه مي‌برم. شما سه روز است كه گرسنه‌ايد!»
جبرئيل نازل شد و گفت: « اي محمد، آنچه را خداوند براي تو در باره اهل بيت مهيا ساخته است، بگير.» پيامبر فرمود: چيست؟
جبرئيل آيات آغازين سوره‌ي « هل أتي » را قرائت كرد تا رسيد به آيه « إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاء وَكَانَ سَعْيكُم مَّشْكُورًا.»  ؛ اين پاداش شماست و از كوششتان سپاسگزاري شده است
در روايتي ديگر از امام باقر عليه السلام آمده است كه جبرئيل در روز چهارم با ظرفي پر از گوشت فرود آمد. اهل بيت از آن خوردند تا سير شدند ، ولي چيزي از غذا كاسته نشد.
با توجه به آراء علماي شيعه و اكثر علماي اهل سنت و ... اين سوره – حداقل 18 آيه اول آن – در شأن اهل بيت (ع) نازل شده است. اما اين كه عده اي تلاش دارند بدون سند و مدرك اقوال شاذ و نادر را را بر اقوال مشهور ترجيح دهند؛ نشان گر اوج مظلوميت اهل بيت (ع) است
اهل بيت (ع) در سوره هل أتي
بدون شك آياتي زيادي در باره اهل بيت (ع) نازل شده است؛ ولي متأسفانه عده اي به انحاي مختلف تلاش دارند كه فضائل و مناقب اهل بيت (ع) را انكار نمايند و اقوال شاذ و نادر را بر اقوال مشهور ترجيح بدهند، شايد به اين ترتيب به خيال باطل شان فضائل اهل بيت (ع) را از اذهان مسلمانان محو و نابود سازند. در صورتي كه بررسي هاي علمي نشان داده است كه ادعاي اينان تعصبي جهل آلود است و بس.
علامه اميني اين داستان را از 34 تن از علماي اهل سنت نقل كرده است.(1)
علامه شوشتري همين داستان را از75 كتاب معتبر اهل سنت نقل كرده است. تمام اين افراد قبول دارند كه اين سوره در شأن اهل بيت (ع) نازل شده است.(2)
سوره ي هل أتي در اشعار شاعران
شاعران كه عضو حساس جامعه هستند، هميشه حوادث مهم تاريخي را در قالب شعر از خود به يادگار گذاشته اند.
نازل شدن سوره هل أتي در شأن اهل بيت(ع) نيز يكي از حوادث مهم تاريخي بوده است كه توجه شاعران را به خود جلب كرده است.
شافعي امام شافعيه درباره اين داستان چنين سروده است:
الي م الي م و حتي متي
اعـاتـب فـي حـب هـذا الفتي
فهـل زوجت فـاطمـه غيره
و في غيره هل أتي، هل أتي
« تا كي و تا چه وقت و تا چه زماني در راه دوستي اين جوانمرد (علي) بايد ملامت بشوم. آيا جز او كسي به همسري فاطمه (س) برگزيده شد؟ آيا سوره هل أتي درباره ديگري نازل شد؟»(3)
ابن معتوق مصري نيز در شعري كه در باره اهل بيت (ع)  سروده است اين فضيلت را اين گونه ياد آوري مي كند:
سل الحواميم هل في غيرهم نزلت
و هل أتي، هل أتي الا بمدحهم
«سؤال كن آيا (حواميم) درباره غير اهل بيت(ع) نازل شده است؟ و مگر سوره هل أتي در مدح اهل بيت (ع) نازل نشده است؟» (4)
عبدالباقي عمري فاروقي از مشهورترين شعراي قرن سيزدهم هجري و يكي از بزرگان ادباء عراق در عهد عثماني كه نسبش با سي و شش واسطه به عمر بن خطاب مي رسد اين شعر را سروده است.
وسائل هل أتي نص بحق علي
اجـبـته (هـــل أتي) نـص بحق علي
فظننـي اذغدا متي الجواب له
عين السؤال صدي من صفحة الجبلٍ
ومـادري لادري جـدا و لاهذلا
انــي بـذاك اردت الــجـــد بــالــهــذل
« پرسش كننده اي پرسيد: آيا آيه اي در شأن علي نازل شده است؟ جواب دادم، هل أتي نص خداوند بر فضيلت اوست. وقتي ديد جواب من – درلفظ – عين سؤال اوست، تصور كرد كه كوه صدا را منعكس كرد. جدا ندانست كه من شوخي نكردم؛ بلكه به طور جدي حقيقتي را در جواب او گفتم.» (5)
بدون شك آياتي زيادي در باره اهل بيت (ع) نازل شده است؛ ولي متأسفانه عده اي به انحاي مختلف تلاش دارند كه فضائل و مناقب اهل بيت (ع) را انكار نمايند و اقوال شاذ و نادر را بر اقوال مشهور ترجيح بدهند، شايد به اين ترتيب به خيال باطل شان فضائل اهل بيت (ع) را از اذهان مسلمانان محو و نابود سازند. در صورتي كه بررسي هاي علمي نشان داده است كه ادعاي اينان تعصبي جهل آلود است و بس
فريد الدين عطاردر باره اين داستان چنين سروده است:
گذشته زين جهان وصف سنانش
گذشته زان جهان وصف سه نانش(6)
قرطبي و شأن نزول هاي جعلي
آقاي قرطبي يكي از افرادي است كه هميشه تلاش دارد فضائل اهل بيت(ع) را ناديده بگيرد. در باره سوره هل اتي نيز نقل قول هاي شاذ را بر قول مشهور ترجيح داده است. او مي گويد: «گفته شده است كه اين آيات در باره مطعم بن ورقاء انصاري نازل شده است. او نذري كرد و به نذرش وفا كرد. گفته شده است اين آيات در باره كساني نازل شده است كه اسراء جنگ بدر را تحت تكفل گرفتند و آنها نيز افراد ذيل بودند: 1- ابوبكر 2- عمر 3- علي (ع) 4- زبير 5- عبدالرحمن بن عوف 6- سعد 7- ابوعبيده. مقاتل گفته است اين آيات درشأن مردي از انصار نازل شده كه در يك روز مسكين، يتيم و اسير را غذا داد. اهل تفسير گفته اند: اين آيات درشأن علي، فاطمه (ع) و جاريه آنها - فضه - نازل شده است.اما قول صحيح اين است كه اين آيات در باره ي جميع ابرار و كساني كه كار خوبي انجام داده اند نازل شده است؛ زيرا لفظ آيات عام است. چيزي را كه ثعلبي، قشيري و تعداد زيادي از مفسرين در داستان علي، فاطمه (ع) و جاريه آنها نقل كرده اند، نه صحيح است و نه قابل قبول.» واقعا عجيب است كه آقاي قرطبي قول مشهور را بدون دليل رد مي كند؛ اما تلاش دارد كه اقوال شاذ و نادر را موجه جلوه دهد.
اشكال ترمذي و ابن جوزي بر شأن نزول سوره هل أتي
ترمذي و ابن جوزي مي گويند: «اين داستان را كه نقل كرده اند ساختگي است و سازنده اش با زرنگي خاص امر را بر شنوندگان مشتبه كرده است. آدم هاي جاهل به اصل اين داستان، از روي تعجب لبان شان را زير دندان مي گيرند كه ما چرا داراي اين فضليت نباشيم؛ در حالي كه چنين ايثار و گذشتي نه تنها كه خوب نيست، بلكه بر خلاف دستور خدا و پيامبر است. ما چقدر آيه و روايت داريم كه به ما دستور مي دهد، رفاه خانواده را فراهم كنيم و در صدقه دادن حد وسط را رعايت كنيم. مگر انسان عاقل باور مي كند كه حضرت علي (ع) از اين دستورات اسلامي بي خبر باشد وكودكانش را وادار كند كه گرسنه بخوابند...اين داستان را فقط انسان هاي احمق و جاهل باور مي كند.» من نمي دانم كلمات اين دو شخص را بر بي خبري حمل كنم يا بر تعصب ؛ زيرا هردوي اين آفت آدم را كر وكور مي كند. اين آقايان اگر به تاريخ مراجه كنند ايثارهاي زيادي ازاهل بيت (ع) پيداخواهند كرد. اگر كمي تعصب شان را كنار بگذارند، تمام علماي شيعه و اكثر علماي اهل سنت را احمق و جاهل خطاب نخواهند كرد و ... .
نتيجه :
با توجه به آراء علماي شيعه و اكثر علماي اهل سنت و ... اين سوره – حد اقل 18 آيه اول آن – در شأن اهل بيت (ع) نازل شده است. اما اين كه عده اي تلاش دارند بدون سند و مدرك اقوال شاذ و نادر را را بر اقوال مشهور ترجيح دهند؛ نشان گر اوج مظلوميت اهل بيت (ع) است؛ زيرا همين افراد با صد ها اما واگر تلاش دارند براي ديگران فضيلت سازي كنند! ولي براي اهل بيت(ع) باتمام توان فضيلت سوزي را پيشه خود ساخته اند! واقعا كه تعصب و ناداني انسان ها را كر و كور مي سازد.
----------------------------------------------
نوشته ي : توسط علي شفق
فرآوري: محمدي_گروه دين و انديشه تبيان 
-----------------------پي نوشت ها:--------------------------------
1- اميني، عبدالحسين، ترجمه الغدير، ترجمه سيد جمال موسوي، ج 5، صص 194- 169 با تلخيص و دخل و تصرف.
2 - شوشتري، نورالله، احقاق الحق و ازحاق الباطل، ج 3، صص 175-169.
3-  همان، ج 18، ص 343.
4- همان، ج 19،695.
5- الترياق الفاروقي، ديوان عبدالباقي عمري ص 26. به نقل از تجلي انسان در قرآن، ص 27.
6 - كريمي جهرمي، علي، تجلي انسان در قرآن، ص

نوشتن دیدگاه