سال قمرى

(زمان خواندن: 1 - 2 دقیقه)

سال قمرى از دوازده دور گردش ماه به اطراف زمين، تشكيل يافته است.
ماه هاى قمرى بر دو گونه اند: يكى قمرى وسطى، و ديگرى قمرى شرعى. ماه هاى قمرى وسطى آن است كه منجّمان، ماه هاى فرد را سى روز و ماه هاى زوج را بيست و نه روز به حساب مى آورند. در اين حساب، در مجموع سى سال، يازده (11) مرتبه ذى حجه را سى روز مى گيرند; يعنى در اين سال ها كسر ماه ها به يازده روز مى رسد. از اين رو منجّمان در زيج ها، جدول هاى سى ساله تنظيم مى كنند تا بتوان اول هر ماه را به راحتى به دست آورد.
اما در ماه هاى قمرىِ شرعى بناى امور بر پايه رؤيت هلال است; يعنى از رؤيت هلال تا رؤيت هلال ديگر يك ماه به حساب مى آيد كه از سى روز زيادتر نيست و از 29 روز كمتر نمى باشد، و ممكن است چهار ماه متوالى هر كدام سى روز و سه ماه متوالى هر كدام 29 روز رؤيت شود. علت اين امر آن است كه در محاسبه بر پايه رؤيت، لازم است تعديلاتى استخراج شود، بر خلاف محاسبه به امر وسط كه پايه محاسباتى زيج ها را تشكيل مى دهد.
هم چنين مقدار سال قمرى وسطى برابر است با 354 روز و هشت (8) ساعت و 48 دقيقه و 33 ثانيه، برابر با 3670/354 روز. طول متوسط هر ماه قمرى برابر است با 29 روز و 12 ساعت و 44 دقيقه و 3 ثانيه كه منجّمان از ديرباز تاكنون اين مقدار را در محاسبات به امر وسط منظور مى نمايند.
مبدأ سال قمرى، يعنى اول محرم سال يكم هجرى قمرى، برابر است با روز پنج شنبه بيست و ششم تير (26/4/1) سال اول شمسى، زيرا از هر زمان، سال و ماه هاى قمرى را بر اساس رقم داده شده به حساب آوريم (مثلا يك سال قمرى را برابر 3670/354 روز به حساب آوريم) چنان خواهيم يافت كه مبدأ سال اول قمرى (26/4/1) بوده است و چنان چه 118 روز به آن بيفزاييم به اول سال قمرى شمسى (1/1/1) خواهيم رسيد.