ابن طاوس (م 664) از هر دو كتاب طبري ياد كرده و به نقل مواردي از كتاب مناقب او پرداخته است. وي در كتاب اليقين، مي نويسد:
«فيما نذكره من كتاب المناقب لأهل البيت(عليه السلام) تأليف محمد بن جرير الطبرى صاحب التاريخ، من تسمية ذى الفقار لعلىّ(عليه السلام)بأميرالمؤمنين».

     سپس به اين طريق نقل از آن كتاب را آغاز مي كند:
قال فى خُطبته ما هذا لفظه: حدّثنا الشيخ الموفق [المدقق] محمد بن جرير الطبرى ببغداد فى مسجد الرّصافة، قال: هذا ما ألّفته من جميع الروايات من الكوفيين والبصريين و المكّيين و الشاميين وأهل الفضل كلّهم و اختلافهم فى أهل البيت(عليه السلام)، فجمعْتُه و ألّفْتُه أبواباً ومناقب ذكرت فيه باباً باباً و فصّلت بينهم وبين فضائل غيرهم. و خَصَصْتُ أهل هذا البيت بما خصّهم الله به
من الفضل».
     نكته اي كه در اين عبارت آمده، اشاره او به فصل بندي كتاب طبري است. وي مي گويد: كه طبري مناقب را باب باب آورده است، اما اين كه اين تقسيم بندي بابي بر چه اساس بوده است، چندان روشن نيست. تنها اشاره، مطالبي است كه ابن طاوس در جاي ديگر آورده، مي نويسد: «قال محمد بن جرير الطبري المذكور في كتاب مناقب أهل البيت(عليه السلام)في باب الهاء من حديث نذكر اسناده و المراد منه بلفظه».(1) همو در كتاب طُرَف نيز درباره كتاب المناقب طبري مي نويسد: ورتّبه أبوابا علي حروف المعجم، فقال في باب الياء ما لفظه:(2) اما در اين كه مراد از باب الهاء و باب الياء چيست، بايد بيشتر انديشيد.(3) به هر روي، بازسازي كتاب به شكلي كه وي آن را مرتب كرده بوده، دشوار است.
    سپس ابن طاوس عبارتي از خطيب بغدادي در ستايش ابن جرير طبري آورده كه عينا در شرح حال طبري در تاريخ بغداد (2 / 162) آمده است.(4) آنگاه با تأكيد بر اين كه اين نقل را آورده تا پايه استدلال خويش را استوار كرده باشد، مي نويسد:
«و قد ذكر في كتاب المناقب المشار إليه من تسمية مولانا علي بن ابي طالب(عليه السلام) بأميرالمؤمنين ثلاثة أحاديث نذكرها في ثلاثة أبواب ما هذا لفظه».(5)
     سپس متن احاديث را آورده است. ابن طاوس اشاراتي نيز به كتاب الولايه دارد كه در جاي ديگر به نقل از الطرائف آورديم.

_______________________________________________________________

1 . اليقين، ص 477
2 . الطرف، (ميراث اسلامى ايران، دفتر سوم)، ص 186
3 . كلبرگ (كتابخانه ابن طاوس، ص 398، ش 356) نوشته است: كه مقصود بر حسب نام روات است. اما روشن نيست در اليقين ص 477 كه حديثى از سلمان نقل شده، چگونه مى تواند از باب الهاء گرفته شده باشد. همين مسأله در مورد نقل كتاب طرف نيز وجود دارد.
4 . در جاى ديگرى هم (اليقين باختصاص مولانا على أميرالمؤمنين، تصحيح الانصارى، قم، دارالكتاب، 1413، ص 487) نقلهاى ديگرى در ستايش طبرى از سوى علماى اهل سنت آورده است.
5 . اليقين، صص 215 و 216

نوشتن دیدگاه