زين الدين علي بن يونس عاملي در مقدمه كتاب «الصراط المستقيم» خود، فهرستي از منابعش را به دست داده و از جمله نام كتاب الولايه طبري را آورده است.(1) در جاي ديگر نيز، ضمن برشمردن آثار سنيان در باره اهل بيت(عليهم السلام)از كتاب طبري آغاز كرده مي نويسد: «فصنّف ابن جرير كتاب الغدير و ابن شاهين كتاب المناقب...»(2) بر همين قياس، نقل هايي از اين كتاب را در كتابش آورده كه به ظنّ قوي، آنها را از ابن شهرآشوب، ابن طاوس يا منابع ديگر گرفته است. از ميان اين نقل ها، يك نقل مفصل از زيد بن ارقم به نقل از كتاب الولايه طبري دارد كه علامه اميني نيز ظاهرا آن را از بياضي نقل كرده(3) و البته به اين عبارت، در جاي ديگري ديده نشد.
     گفتني است كه وي گاه به صراحت از كتاب الولايه طبري ياد كرده، گاه از طبري مطلبي آورده و نامش را در كنار ديگر راويان اهل سنت نهاده كه بايد طبري مورّخ باشد. در برابر از «تاريخ الطبري» در چندين مورد ياد كرده،(4)همچنان كه از طبري شيعه و كتابش «المسترشد»(5) نيز مطالبي آورده است. در مواردي كه تنها به ارائه نام طبري اكتفا كرده، روشن نيست كه مقصودش كدام طبري است.(6) در يك مورد نيز از كتاب المناقب طبري ياد كرده كه مطلب نقل شده، در باره ابوبكر است.(7)
     يكي ديگر از كساني كه به تفصيل رواياتي در فضائل امام علي(عليه السلام) از طبري نقل كرده، عالمِ محدّثِ برجسته اهل سنّت، علاء الدين علي، مشهور به «متّقي هندي» (م975) است. وي در بخش فضايل امام علي(عليه السلام) از كتاب «كنز العمال»(8) شمار زيادي روايت نقل و در انتهاي آنها نام ابن جرير را نهاده است. متقي هندي در مقدمه كتاب مي گويد: اگر به طور مطلق نام ابن جرير را آورده باشد، مقصودش كتاب «تهذيب الاثار»اوست، و در صورتي كه از كتاب «تفسير» يا «تاريخ» باشد، به اين نكته تصريح كرده است. از آنجا كه روايات انتخاب شده از وي در باب فضائل اهل البيت، به طور يقين در كتاب مناقب اهل البيت(عليهم السلام) او نيز بوده ـ و بخشي از آنها طرق حديث غدير است ـ مي توان اين احاديث را نيز به عنوان بخشي از كتاب فضايل يا كتاب الولايه طبري دانست. گفتني است كه تنها برخي از بخش هاي تهذيب الآثار برجاي مانده و بيشتر اين روايات در بخش موجود چاپ شده نيست.
     در دوره اخير علامه اميني (1320 ـ 1390 قمري) در «الغدير» به اين كتاب عنايت داشته و به نقل از كنزالعمال و البدايه و النهايه، حديث غدير را به روايت طبري در «الغدير» آورده است.(9) استاد مرحوم سيدعبدالعزيز طباطبائي (م1416) نيز كتاب الولايه را در ميان آثاري كه اهل سنت در باره اهل بيت(عليهم السلام)نگاشته اند، آورده است.(10)

______________________________________________________________________

1 . الصراط المستقيم، ج 1، ص 9
2 . همان، ج 1، ص 153
3 . الغدير، ج 1، ص 214; نكـ : الصراط المستقيم، ج 1، ص 301
4 . الصراط، ج 3، ص 79، 81 و 162
5 . همان، ج 1، ص 4، ج 3، ص 255
6 . همان، ج 1، ص 246. در جلد 1، ص 261 نام وي را در رديف نويسندگان شيعه مانند ابن بطريق و ابن بابويه آورده كه احتمال آن كه مقصودش طبري شيعه باشد را تقويت مى كند.
7 . الصراط، ج 1، ص 233: و أسند ابن جرير الطبري في كتاب المناقب الى النّبى...
8 . بيروت، مؤسسة الرساله، 1409
9 . درباره كتاب الولايه نكـ : الغدير، ج 1، ص 152
10 . الغدير في التراث الاسلامي، (بيروت، دارالمؤرخ العربي، 1414)، صص 37 ـ 35; اهل البيت في المكتبة العربيه، (قم، مؤسسة آل البيت، 1417) صص 664 ـ 661، ش 852

نوشتن دیدگاه