ƒ65 «لا تَجْأَرُوا الْيَوْمَ إِنَّكُمْ مِنّا لا تُنْصَرُونَ»
 
ترجمه :
65. فرياد و ناله نكنيد، امروز محققاً شما از طرف ما يارى كرده نخواهيد شد، آنكه البته به جايى نرسد فرياد است.
 
تفسير :
[پناهگاه و راه فرارى جز درگاه الهى نيست]
(لا تَجْأَرُوا الْيَوْمَ)، بعضى گفتند: مراد از (الْيَوْمَ) يوم دنيا است حين نزول البلاء[1]  كه گفتند :
«إذا جاءَ البلاءُ ضاقَ القَضاءُ، وإذا جاءَ القَدَرُ عَمَى البَصَرُ»[2] .
و از افلاطون است كه گفت: «الأفلاک قِسِيٌّ، والحَوادِثُ سِهامٌ، والإنسان هَدَفٌ، و الرامِي هُوَ اللهُ، فأيَنَ المَفَرُّ؟»[3]  خدمت اميرالمؤمنين (علیه السلام) نقل كردند كلام او را،   فرمود: (فَفِرُّوا إِلَى اللهِ)[4] . و فرار الى الله به ايمان و توبه است و در قرآن مجيد مى‌فرمايد: (وَ إِذا أَرادَ اللهُ بِقَوْمٍ سُوْءاً فَلا مَرَدَّ لَهُ وَ ما لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ والٍ)[5]  و  بعضى گفتند: مراد يوم القيامة است[6]  كه فرياد رسى نيست از براى كفار كه
مى‌فرمايد: (ما لَكُمْ مِنْ مَلْجَإٍ يَوْمَئِذٍ وَ ما لَكُمْ مِنْ نَكِيرٍ)[7]  و مى‌فرمايد: (يَسْئَلُ أَيّانَ يَوْمُ الْقِيامَةِ * فَإِذا بَرِقَ الْبَصَرُ * وَ خَسَفَ الْقَمَرُ * وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ * يَقُولُ الاِْنْسانُ يَوْمَئِذٍ أَيْنَ الْمَفَرُّ)[8]  و بالجمله، در مقابل اراده حق احدى قدرت ندارد و  فريادرسى نيست، نه در دنيا و نه در آخرت (إِنَّكُمْ مِنّا لا تُنْصَرُونَ) احدى شما را از عذاب ما يارى نمى‌كند.
 
سؤال :
مسئله شفاعت كه از ضروريات مذهب شيعه است منافى با اين آيات است.
 
جواب :
اولاً، تا اجازه دادن پروردگار نباشد، احدى قدرت بر شفاعت ندارد (وَ لا يَشْفَعُونَ إِلّا لِمَنِ ارْتَضى)[9] .
و ثانياً، شفاعت خاص به مؤمنين است كه با ايمان از دنيا رفته باشند و آلوده به بعض معاصى شده باشند و اين آيات در مورد كفار و مشركين است.
و ثالثاً، تا خداوند قبول نفرمايد، شفاعت نتيجه ندارد.

____________________________________________________________________________________

[1] .  تفسير الطبرى: ج9، ص229.
[2] .  هرگاه بلا نازل شود، قضا تنگ مى‌شود و هرگاه قدر بيايد، ديده‌ها نابينا مى‌شود. تفسيرالرازى : ج2، ص192؛ المحرر الوجيز: ج4، ص255. در هر دو منبع و منابع ديگر، حديثبه اين صورت آمده است: «إذا جاء القدر عمى البصر».
[3] .  افلاك كمان‌ها، و حوادث تيرها، و انسان نشانه، و تيرانداز خداست؛ پس گريزگاه كجاست؟ تفسير آلوسى : ج11، ص94؛ جامع الشتات : ص145 و شرح الأسماء الحسنى :ج1، ص65. در اين منابع به اين صورت آمده است : «العالم كرة والأرض والأفلاک قسي والحوادث سهام والانسان هدف والله الرامي فأين المفر؟».
[4] .  پس به جانب خدا فرار كنيد. اشاره به سوره ذاريات : آيه 50.
[5] .  و چون خدا براى قومى آسيبى بخواهد، هيچ برگشتى براى آن نيست و غير از اوحمايت گرى براى آنان نخواهد بود. سوره رعد : آيه 11.
[6] .  ر.ك : اضواء البيان: ج5، ص337.
[7] .  آن روز نه براى شما پناهى و نه برايتان (مجال) انكارى هست. سوره شورى : آيه 47.
[8] .  مى‌پرسد روز رستاخيز چه وقت است؟ پس آن گاه كه ديده خيره گردد و ماه تيره شود وخورشيد و ماه مجتمع شوند آن وقت روز قيامت است. آن روز انسان گويد: راه فراركجاست؟ سوره قيامت : آيات 6 ـ 10.
[9] .  و جز براى كسى كه خدا رضايت دهد، شفاعت نمى‌كنند. سوره انبياء : آيه 28.