نماز عيد فطر،با معنويت ‏خاصي که دارد،دل ها را متوجه خدامي‏کند،حالت توبه و استغفار در دلها ايجاد مي‏سازد و مستحب است که ‏انسان،پيش از نماز عيد،غسل کند،دعاهاي خاصي را بخواند،و درفضاي باز و در زير آسمان به نماز بايستد .امام رضا(ع)مي‏فرمايد :
« انما جعل يوم الفطر العيد،ليکون للمسلمين مجتمع ايجتمعون فيه و يبرزون لله عز و جل فيمجدونه علي ما من‏عليهم، فيکون يوم عيد و يوم اجتماع و يوم زکوة و يوم رغبة و يوم تضرع‏ » [1]

خداوند،روز فطر را بدين سبب‏«عيد»قرار داد، تامسلمانان،مجمعي داشته باشند که در آنروز،جمع شوند و دربرابر خداوند،بخاطر منت‏ها و نعمت‏ هايش،به تمجيدو تعظيم بپردازند،پس آنروز،روز عيد و تجمع و زکات ورغبت و نيايش است .در اين حديث‏ شريف،فلسفه اين نماز و عيد را در محورهاي زير،بيان‏کرده است :
1- اجتماع و گردهمايي
2- زکات و رسيدگي به فقرا
3- رغبت و گرايش به خدا
4- تضرع و ناليدن به درگاه پروردگار
و اينها،هم ناظر به بعد معنوي و عرفاني اين نماز و مراسم عبادي‏است،هم توجه به آثار اجتماعي و فوائدي دارد که به مردم مي‏رسد و مردم‏با پرداخت‏«زکات فطره‏»،بينوايان مستمند را به نوايي مي‏ رسانند و به‏ يک لحاظ،از نظر تامين معاش محرومان،عيد فطر،:«عيد فقرا»محسوب‏ مي‏شود [2] .
______________________________________
[1] وسائل،ج 5 ص 141،من لا يحضر،ج 1 ص 522 .
[2] پرتوي از اسرار نماز ، قرائتي، محسن.