341
  وَ قَالَ ع :
مَنْ نَظَرَ فِي عَيْبِ نَفْسِهِ اشْتَغَلَ عَنْ عَيْبِ غَيْرِهِ، وَ مَنْ رَضِيَ بِرِزْقِ اللَّهِ لَمْ يَحْزَنْ عَلَى مَا فَاتَهُ، وَ مَنْ سَلَّ سَيْفَ الْبَغْيِ قُتِلَ بِهِ، وَ مَنْ كَابَدَ الْاءُمُورَ عَطِبَ، وَ مَنِ اقْتَحَمَ اللُّجَجَ غَرِقَ، وَ مَنْ دَخَلَ مَدَاخِلَ السُّوءِ اتُّهِمَ وَ مَنْ كَثُرَ كَلاَمُهُ كَثُرَ خَطَؤُهُ وَ مَنْ كَثُرَ خَطَؤُهُ قَلَّ حَيَاؤُهُ، وَ مَنْ قَلَّ حَيَاؤُهُ قَلَّ وَرَعُهُ، وَ مَنْ قَلَّ وَرَعُهُ مَاتَ قَلْبُهُ، وَ مَنْ مَاتَ قَلْبُهُ دَخَلَ النَّارَ وَ مَنْ نَظَرَ فِي عُيُوبِ النَّاسِ فَاءَنْكَرَهَا ثُمَّ رَضِيَهَا لِنَفْسِهِ فَذَلِكَ الْاءَحْمَقُ بِعَيْنِهِ، وَالْقَنَاعَةُ مَالٌ لاَ يَنْفَدُ، وَ مَنْ اءَكْثَرَ مِنْ ذِكْرِ الْمَوْتِ رَضِيَ مِنَ الدُّنْيَا بِالْيَسِيرِ وَ مَنْ عَلِمَ اءَنَّ كَلاَمَهُ مِنْ عَمَلِهِ قَلَّ كَلاَمُهُ إِلا فِيمَا يَعْنِيهِ.
  و فرمود (ع ):
هر كه به عيب خود نگريست از نگريستن در عيب ديگران بازماند هر كه به روزيى كه خدا به او داده ، خرسند باشد، بر آنچه از دستش رفته ، محزون نگردد. هر كه تيغ ستم بيرون كشد، سرانجام ، خونش به آن بريزد. هر كه با كارها پنجه در افكند هلاك شود. هر كه خود را به گردابها افكند، غرق گردد. هر كه به جايهاى ناشايست قدم نهد، متهم شود. هر كه سخنش بسيار باشد، خطاهايش بسيار باشد و هر كه خطايش افزونتر، آزرمش كمتر و هر كه آزرمش كم باشد، پارساييش اندك بود و هر كه پارساييش اندك باشد، قلبش بميرد و هر كه قلبش بميرد به آتش دوزخ داخل گردد. هر كه به عيبهاى مردم بنگرد و آنها را ناخوش دارد، ولى خود مرتكب آنها گردد، بى ترديد احمق است . قناعت ثروتى است پايان ناپذير. هر كه فراوان ياد مرگ كند، به اندكى از دنيا راضى باشد و هر كه بداند گفتارش همان كردار اوست ، در آنچه به كارش نيايد چيزى نگويد.
342
  وَ قَالَ ع :
لِلظَّالِمِ مِنَ الرِّجَالِ ثَلاَثُ عَلاَمَاتٍ: يَظْلِمُ مَنْ فَوْقَهُ بِالْمَعْصِيَةِ، وَ مَنْ دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ، وَ يُظَاهِرُ الْقَوْمَ الظَّلَمَةَ.
  و فرمود (ع ):
ستمكار را سه نشان است بر كسى كه فراتر از اوست به معصيت ستم مى كند و بر آنكه فروتر از اوست ، غلبه مى يابد و ستمكاران را در ستمگرى يار و پشتيبان است .
 343
  وَ قَالَ ع :
عِنْدَ تَنَاهِي الشِّدَّةِ تَكُونُ الْفَرْجَةُ، وَ عِنْدَ تَضَايُقِ حَلَقِ الْبَلاَءِ يَكُونُ الرَّخَاءُ.
  و فرمود (ع ):
چون سختى به نهايت رسد، گشايش آيد و چون حلقه هاى بلا تنگ گردد، آسودگى فرا رسد.
 344
  وَ قَالَ ع لِبَعْضِ اءَصْحَابِهِ:
لاَ تَجْعَلَنَّ اءَكْثَرَ شُغُلِكَ بِاءَهْلِكَ وَ وَلَدِكَ، فَإِنْ يَكُنْ اءَهْلُكَ وَ وَلَدُكَ اءَوْلِيَاءَ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ لاَ يُضِيعُ اءَوْلِيَاءَهُ، وَ إِنْ يَكُونُوا اءَعْدَاءَ اللَّهِ فَمَا هَمُّكَ وَ شُغُلُكَ بِاءَعْدَاءِ اللَّهِ؟!
  به يكى از اصحابش فرمود:
بيشتر كارت را به زن و فرزندت اختصاص مده ، زيرا اگر آنها دوستان خدا باشند، خداوند دوستان خود را ضايع نگذارد و اگر دشمنان او باشند، چرا بايد همه همت و كار تو صرف دشمنان خدا شود.
 345
  وَ قَالَ ع :
اءَكْبَرُ الْعَيْبِ اءَنْ تَعِيبَ مَا فِيكَ مِثْلُهُ.
  و فرمود (ع ):
بزرگترين عيب اين است كه چيزى را عيب انگارى كه در تو نيز تواند بود.
 346
  وَ هَنَّاءَ بِحَضْرَتِهِ رَجُلٌ رَجُلاً بِغُلاَمٍ وُلِدَ لَهُ فَقَالَ لَهُ: لِيَهْنِئْكَ الْفَارِسُ. فَقَالَ ع : 
لاَ تَقُلْ ذَلِكَ، وَ لَكِنْ قُلْ: شَكَرْتَ الْوَاهِبَ، وَ بُورِكَ لَكَ فِي الْمَوْهُوبِ، وَ بَلَغَ اءَشُدَّهُ، وَ رُزِقْتَ بِرَّهُ.
  مردى در حضور او به مرد ديگرى كه صاحب پسرى شده بود تهنيت گفت . و گفت :
تولد سواركارت گوارا باد. امام فرمود:
چنين مگوى ، بگوى بخشنده را سپاس گوى و آنچه بخشيده ، بر تو مبارك باد. به سن رشد رسد و از نيكيهايش بهره مند گردد.
 347
  وَ بَنَى رَجُلٌ مِنْ عُمَّالِهِ بِنَاءً فَخْما فَقَالَ ع :
اءَطْلَعَتِ الْوَرِقُ رُءُوسَهَا، إِنَّ الْبِنَاءَ يَصِفُ لَكَ الْغِنَى .
  يكى از كارگزاران او بناى پرشكوهى برآورده بود. او را فرمود:
درهمهاى نهفته سر برآوردند و اين بنا حكايت از توانگريت دارد.
 348
  وَ قِيلَ لَهُ ع :
لَوْ سُدَّ عَلَى رَجُلٍ بَابُ بَيْتٍ وَ تُرِكَ فِيهِ، مِنْ اءَيْنَ كَانَ يَأْتِيهِ رِزْقُهُ؟
فَقَالَ: مِنْ حَيْثُ يَأْتِيهِ اءَجَلُهُ.
  از او پرسيدند مردى كه در خانه اش را به رويش بربندند و در آنجا رهايش كنند، روزيش ازكجا مى رسد فرمود: 
از آنجا كه اجلش به سراغش مى آيد.
 349
  وَ عَزَّى ع قَوْما عَنْ مَيِّتٍ مَاتَ لَهُمْ فَقَالَ:
إِنَّ هَذَا الْاءَمْرَ لَيْسَ لَكُمْ بَدَاءَ وَ لاَ إِلَيْكُمُ انْتَهَى ، وَ قَدْ كَانَ صَاحِبُكُمْ هَذَا يُسَافِرُ فَعُدُّوهُ فِي بَعْضِ اءَسْفَارِهِ، فَإِنْ قَدِمَ عَلَيْكُمْ وَ إِلا قَدِمْتُمْ عَلَيْهِ.
  در تعزيت جماعتى كه يكى از آنها مرده بود، فرمود:
اين كار به شما آغاز نشده و به شما هم پايان نيابد. اين يار شما وقتى كه زنده بود، سفر مى كرد، چنان پنداريد كه اكنون هم به سفر رفته است . اگر نزد شما برگشت كه برگشته و گرنه ، شما به نزد او خواهيد رفت .
350
  وَ قَالَ ع :
اءَيُّهَا النَّاسُ، لِيَرَكُمُ اللَّهُ مِنَ النِّعْمَةِ وَجِلِينَ، كَمَا يَرَاكُمْ مِنَ النِّقْمَةِ فَرِقِينَ، إِنَّهُ مَنْ وُسِّعَ عَلَيْهِ فِي ذَاتِ يَدِهِ، فَلَمْ يَرَ ذَلِكَ اسْتِدْرَاجا، فَقَدْ اءَمِنَ مَخُوفا، وَ مَنْ ضُيِّقَ عَلَيْهِ فِي ذَاتِ يَدِهِ، فَلَمْ يَرَ ذَلِكَ اخْتِبَارا، فَقَدْ ضَيَّعَ مَأْمُولاً.
  و فرمود (ع ):
اى مردم ، بايد كه خداوند شما را به هنگام نعمت ، ترسان بيند همانگونه كه شما را به هنگام محنت ترسان مى بيند. كسى كه خداوند در داراييش ‍ گشايش داده و اين گشايش را وسيله امتحان خود نداند، خود را از حادثه ترسناكى در امان پنداشته و كسى كه در تنگى و نادارى افتد و آن را امتحان خود به حساب نياورد پاداشى را كه اميدش مى رفت ، تباه كرده است .
 351
  وَ قَالَ ع :
يَا اءَسْرَى الرَّغْبَةِ اءَقْصِرُوا، فَإِنَّ الْمُعَرِّجَ عَلَى الدُّنْيَا لاَ يَرُوعُهُ مِنْهَا إِلا صَرِيفُ اءَنْيَابِ الْحِدْثَانِ، اءَيُّهَا النَّاسُ، تَوَلَّوْا مِنْ اءَنْفُسِكُمْ تَأْدِيبَهَا، وَ اعْدِلُوا بِهَا عَنْ ضَرَاوَةِ عَادَاتِهَا.
  و فرمود (ع ):
اى اسيران خواهشهاى نفس ، درنگ كنيد. زيرا كسى را كه به دنيا گرويده است ، نترساند، مگر صداى دندانهاى حوادث . اى مردم ، خود خويشتن را ادب كنيد و نفس خود را از عادتهاى زشتى كه به آن خو گرفته ايد باز گردانيد.
 352
  وَ قَالَ ع :
لاَ تَظُنَّنَّ بِكَلِمَةٍ خَرَجَتْ مِنْ اءَحَدٍ سُوءا وَ اءَنْتَ تَجِدُ لَهَا فِي الْخَيْرِ مُحْتَمَلاً.
  و فرمود (ع ):
به سخنى كه از دهان كسى بيرون مى آيد، گمان بد مبر، چندان كه توانى احتمال نيكى بر.
 353
  وَ قَالَ ع :
إِذَا كَانَتْ لَكَ إِلَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ حَاجَةٌ فَابْدَاءْبِمَسْاءَلَةِ الصَّلاَةِ عَلَى رَسُولِهِ ص ، ثُمَّ سَلْ حَاجَتَكَ؛ فَإِنَّ اللَّهَ اءَكْرَمُ مِنْ اءَنْ يُسْاءَلَ حَاجَتَيْنِ، فَيَقْضِيَ إِحْدَاهُمَا وَ يَمْنَعَ الْاءُخْرَى .
  و فرمود (ع ):
چون از خداوند سبحان حاجتى خواهى ، حاجت خود را با صلوات بر رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) آغاز كن . زيرا خداى تعالى بزرگتر از اين است كه از او دو حاجت خواهند و او يكى را برآورد و يكى را روا نسازد.
 354
  وَ قَالَ ع :
مَنْ ضَنَّ بِعِرْضِهِ فَلْيَدَعِ الْمِرَاءَ.
  و فرمود (ع ):
هر كه آبروى خود را خواهد، بايد ستيزه جويى و كشاكش را رها كند.
 355
  وَ قَالَ ع :
مِنَ الْخُرْقِ الْمُعَاجَلَةُ قَبْلَ الْإِمْكَانِ، وَ الْاءَنَاةُ بَعْدَ الْفُرْصَةِ.
  و فرمود (ع ):
از حماقت است شتاب نمودن در كارى پيش از پديد آمدن امكان آن و درنگ كردن ، پس از فرا رسيدن فرصت .
 356
  وَ قَالَ ع :
لاَ تَسْاءَلْ عَمَّا لاَ يَكُونُ، فَفِي الَّذِي قَدْ كَانَ لَكَ شُغُلٌ.
  و فرمود (ع ):
از آنچه هنوز رخ نداده ، مپرس ، كه آنچه رخ داده براى مشغول ساختن تو كافى است .
357
  وَ قَالَ ع :
الْفِكْرُ مِرْآةٌ صَافِيَةٌ، وَ الاِعْتِبَارُ مُنْذِرٌ نَاصِحٌ، وَ كَفَى اءَدَبا لِنَفْسِكَ تَجَنُّبُكَ مَا كَرِهْتَهُ لِغَيْرِكَ.
  و فرمود (ع ):
انديشه آينه اى صافى است و عبرت گرفتن ، هشدار دهنده اى نيكخواه . براى ادب كردن خود، همين بس كه از هر چه از ديگرى ناپسند مى انگارى ، دورى نمايى .
358
  وَ قَالَ ع :
الْعِلُْ مَقْرُونٌ بِالْعَمَلِ، فَمَنْ عَلِمَ عَمِلَ، وَ الْعِلْمُ يَهْتِفُ بِالْعَمَلِ، فَإِنْ اءَجَابَهُ وَ إِلا ارْتَحَلَ عَنْهُ.
  و فرمود (ع ):
بايد كه علم با عمل همراه باشد. پس ، هر كه آموزد، بايد كه به كار بندد. علم ، عمل را فرا مى خواند، اگر پاسخ داد، مى ماند و گرنه ، از آنجا رخت بر مى بندد.
 359
  وَ قَالَ ع :
يَا اءَيُّهَا النَّاسُ، مَتَاعُ الدُّنْيَا حُطَامٌ مُوبِئٌ فَتَجَنَّبُوا مَرْعَاهُ، قُلْعَتُهَا اءَحْظَى مِنْ طُمَأْنِينَتِهَا، وَ بُلْغَتُهَا اءَزْكَى مِنْ ثَرْوَتِهَا، حُكِمَ عَلَى مُكْثِريهابِالْفَاقَةِ، وَ اءُعِينَ مَنْ غَنِيَ عَنْهَا بِالرَّاحَةِ، وَ مَنْ رَاقَهُ زِبْرِجُهَا اءَعْقَبَتْ نَاظِرَيْهِ كَمَها، وَ مَنِ اسْتَشْعَرَ الشَّغَفَ بِهَا مَلَاءَتْ ضَمِيرَهُ اءَشْجَانا، لَهُنَّ رَقْصٌ عَلَى سُوَيْدَاءِ قَلْبِهِ، هَمُّ يَشْغَلُهُ، وَ هَمُّ يَحْزُنُهُ، كَذَلِكَ حَتَّى يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ فَيُلْقَى بِالْفَضَاءِ، مُنْقَطِعا اءَبْهَرَاهُ، هَيِّنا عَلَى اللَّهِ فَنَاؤُهُ، وَ عَلَى الْإِخْوَانِ إِلْقَاؤُهُ، وَ إِنَّمَا يَنْظُرُ الْمُؤْمِنُ إِلَى الدُّنْيَا بِعَيْنِ الاِعْتِبَارِ، وَ يَقْتَاتُ مِنْهَا بِبَطْنِ الاِضْطِرَارِ، وَ يَسْمَعُ فِيهَا بِأُذُنِ الْمَقْتِ وَ الْإِبْغَاضِ، إِنْ قِيلَ: اءَثْرَى ؛ قِيلَ: اءَكْدَى ، وَ إِنْ فُرِحَ لَهُ بِالْبَقَاءِ، حُزِنَ لَهُ بِالْفَنَاءِ، هَذَا وَ لَمْ يَأْتِهِمْ يَوْمٌ فِيهِ يُبْلِسُونَ.
  و فرمود (ع ):
اى مردم ، متاع اين جهانى همانند گياهى است خشك و بيمارى انگيز. پس ، از چراگاهى دورى گزينيد كه رخت بر بستن از آن خوشتر است از قرار گرفتن در آن و به اندك روزى آن خرسند شدن ، بهتر است از ثروت آن . آنكه مال فراوان اندوخته ، محكوم به فقر است و هر كه از آن بى نيازى جسته به آسودگى رسيده . كسى را كه به زيورها و آرايه هايش فريفته شود، نابينايى در پى است . هر كه دوستيش را شعار خود سازد، دل خود را از اندوه پر ساخته و اين اندوه در اعماق قلبش بماند، اندوهى بر او چيره شود و به خود مشغولش دارد و اندوهى محزونش نمايد و همچنان ، با او در ستيز و كشاكش بود تا راه نفسش بسته آيد و او را در گورستانى افكنند، در حالى كه ، شاهرگ حياتش بريده شده است . گرفتن جانش بر خداوند آسان بود و به گورستان بردنش براى يارانش سهل . مؤ من دنيا را به ديده عبرت مى نگرد، و به هر چه روزى روزانه اوست ، خرسند است و با خشم و كينه ، سخن دنيا را مى شنود، اگر گويند كه توانگر شد، بى درنگ ، بانگ برآيد كه تهى دست گرديد و اگر به زندگيش ‍ شادمان شوند بايد به سوگ مردنش نشست . چنين است حال آدمى در اين جهان و حال آنكه ، روزى كه در آن نوميد شوند هنوز در نرسيده است .
 360
  وَ قَالَ ع :
إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَضَعَ الثَّوَابَ عَلَى طَاعَتِهِ، وَ الْعِقَابَ عَلَى مَعْصِيَتِهِ، ذِيَادَةً لِعِبَادِهِ عَنْ نِقْمَتِهِ، وَ حِيَاشَةً لَهُمْ إِلَى جَنَّتِهِ.
  و فرمود (ع ):
خداى تعالى ثواب را در اطاعت خود نهاده است و عقاب را در معصيتش ، تا بندگان خود را از عذاب خود مصون دارد و آنها را به بهشت روانه دارد.

نوشتن دیدگاه