در آخرين فراز از بخش مسجد مقدّس جمکران، متذکّر مي شويم که اگر بخواهيم نظر مراجع گذشته ومعاصر را در مورد مسجد مقدّس جمکران ياد آور شويم، به تأليف کتاب مستقلّي در اين رابطه ناگزير خواهيم بود. لذا اين موضوع را به فرصت ديگري موکول مي کنيم. اين بخش را با بيان نظر مرحوم آية الله حاج شيخ مرتضى حائري (متوفّاي 24 جُمادي الثّانيه 1406 هجري) که همگان با مقام رفيع علمي وتقوايي ايشان، آشنا هستند، حسن ختام مي بخشيم.
مرحوم آية الله حائري، کتاب ارزشمندي دارند که اين نويسنده، آن کتاب را از محضر معظّم له امانت گرفتم وبا اجازه ي ايشان زيراکس کردم.
هنگامي که دست نويس هاي ايشان را به محضر مقدّس ايشان بردم، از خدمت شان پرسيدم: (آيا براي نقل مطالب اين کتاب، مجاز هستم؟). ايشان، ضمن اين که اجازه دادند، فرمودند: (من، در اين کتاب، فقط مطالبي را آوردم که بر صحّت آن ها اعتقاد دارم ومي توانم بر صحّت آن ها قسم حضرت عبّاس بخورم).
مرحوم آية الله حائري، در اين کتاب مي فرمايند:
مسجد جمکران، يکي از آيات باهرات آن حضرت است. توضيح اين مطلب، در ضمن چند جهت _ که شايد خيلي ها از آن غافل باشند _ مذکور مي شود:
1 _ داستان مسجد جمکران که در بيداري واقع شده، در کتاب تاريخ قم که کتاب معتبري است، از صدوق، عليه الرّحمه، نقل شده است.
مرحوم آقاي بروجردي که مرد دقيق وملاّيي بود، مي فرمود: (اين داستان، در زمان صدوق، عليه الرّحمه، واقع شده واين که او نقل کرده است، دلالت بر کمال صحّت آن دارد).
2 _ داستان، مشتمل بر جرياني است که مربوط به يک نفر نيست، براي اين که صبح که مردم بيدار مي شوند، مي بينند با زنجير، علامت گذاشته شده است که مردم باور کنند. واين زنجير، مدّتي در منزل سيّد محترمي، ظاهراً به نام سيّد ابو الحسن الرّضا، بوده است ومردم به آن استشفاء مي کرده اند وبعداً، بدون هيچ جهت طبيعي، مفقود مي شود.
3 _ جاي دور از شهر ودر وسط بيابان، جايي نيست که مورد جعل يک فرد جمکراني بشود، آن هم دست تنها، در يک شب ماه رمضان.
4 _ نوعاً، مردم عادي، به واسطه ي خواب، يک امامزاده را معيّن مي کنند ومسجد، از تصوّر مردم عادي، دور است.
5 _ اگر پيدايش اين مسجد روي احساسات مذهبي وعلاقه ي مفرط به حضرت صاحب الامر عليه السلام بود، مي بايست سراسر، توسّل به آن بزرگوار باشد، چنان که در اين عصر، مردم، بيش تر، زيارت حضرت اش را در آن مسجد مي خوانند ومتوسّل به آن حضرت مي شوند، در صورتي که در اين دستور معنوي، اصلاً، اسمي از آن حضرت نيست، حتى تا به حال هم بيش تر معروف به مسجد جمکران است، نه مسجد صاحب الزّمان.
6 _ متن دستور، موافق با ادّله ي ديگر است؛ براي اين که هم نماز تحيّت مسجد وارد شده است وهم نماز امام زمان عليه السلام با صد بار (اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ) وهم تهليل وتسبيح فاطمه ي زهرا، سلام الله عليها.
7 _ اين دو داستان که نقل شد، مشهود ويا مثل مشهود خودم بود(11) وداستان هاي ديگري هست که فعلاً تمام خصوصيّات آن را در نظر ندارم. بعداً، ان شاء الله، تحقيق کرده، در اين دفتر، بإذنه تعالى، ذکر مي کنم.
8 _ در آن موقع که زمين، اين قدر بي ارزش بوده است، فقط يک مساحت کوچکي را مورد اين دستور قرار داده اند، که ظاهراً حدود سه چشمه از مسجد فعلي است که در زمان ما خيلي بزرگ شده است: ظاهراً، آن چشمه اي که در آن، محراب هست، ودو چشمه ي طرفين باشد.
نگارنده که خالي از وسوسه نيستم وخيلي به نقليّات مردم خوش بين نيستم، از اين امارات، به صحّت اين مسجد مبارک قطع دارم. والحمد لله على ذلک وعلى غيره من النّعم الّتي لا تحصى.(12)

- پاورقی -

(11) اشاره به دو داستان از عنايات حضرت بقيّة الله، أرواحنا فداه، در مسجد مقدّس جمکران است، که مرحوم آية الله حائري آن ها را در کتاب خود آورده است.
(12) کريمه ي اهل بيت، ص 484؛ سرّ دلبران، ص 248 - 250.

نوشتن دیدگاه