جدل در اين معنا، همان رويارويى هايى است كه به هدف غلبه يافتن و اسكات خصم به كار گرفته مى شود و در همين معناست كه مرحوم مظفر مناظره را با جدل مترادف مى داند.(31) ابن خلدون مى گويد:
جدل در اصطلاح استدلال هاى فقهى عبارت از شناختن آداب مناظره اى است كه ميان پيروان مذاهب فقهى و جز آنان روى مى دهد... جدل عبارت از شناسايى قواعد، حدود و آداب استدلالى است كه به وسيله آن انسان به حفظ عقيده يا بطلان آن ، رهبرى شود؛ خواه آن راءى از فقه باشد، يا از علوم ديگر.(32)

- پاورقی -

 31- المنطق المظفر، ص 321.
32- مقدمه ابن خلدون ، ابن خلدون ، عبدالرحمن ، ج 2، ص 931 (فصل نهم )، مترجم : محمّد پروين گنابادى ، چاپ چهارم ، مركز انتشارات علمى و فرهنگى ، 1362 ه ش .