همه انبياء و اولياء الهى به بيان توحيد همت داشتند و ساده ترين طريق توحيد، پىبردن به مؤثر از راه آثار و نيز از مصنوع به صانع و از مخلوق به خالق است. آنجا كه مىفرمايد: (سنريهم اياتنا فى الافاق و فى انفسهم حتى يتبين لهم انّه الحق او لم يكف بربك انه على كل شىء شهيد)
امام صادق (عليه السلام) نيز به دليل توسعه دولت اسلامى به ويژه در علوم طبيعى، توحيد را از همين راه به مردم تعليم نمود. بنابراين سبك دعوت به توحيد در مكتب امام جفعر صادق (عليه السلام) همان روش تعليم قرآن است كه اكثريت آن را درك مىنمايند.
امام صادق (عليه السلام) در تعليمات توحيديشان فرمودند: اگر مردم اهميت و ارزش خداشناسى را مىشناختند چشم خويش را به نعمت هاى دنيوى كه خداوند به دشمنان ارزانى كرده است، نمىدوختند و دنياى آنان در نزدشان كوچكتر از آن بود كه قدمى براى آن بردارند، اينان به تحقيق از معرفت خداوند بهرهمند مى شدند و از آن لذت مىبردند مانند كسى كه، هميشه در باغهاى بهشت با اولياى الهى باشد.
در ادامه چنين مى فرمايد كه:
«ان معرفة اللهعزوجل انس من كل وحشة و صاحب من كل وحدة و نور من كل ظلمة وقوة من كل ضعف و شفاءمن كل سقم»
يعنى «معرفت خدا و شناختن او «جل و علا» انيس هر وحشتى است و دوست و همنشين وحدت و تنهايى است، و نور در هر ظلمت و تاريكى است، و قوت و نيروى هر ضعف، و شفاى هر مرض است»
امام صادق (عليه السلام) در تعليماتش به «مفضل بن عمر»، در حضور زنادقه از راه شناخت و آگاهى و تفكر و تدبير در نباتات و جمادات و حيوانات و سپس انسان و علم تكامل وى و آثار نفسانى او ـ با توجه به اين كه اين همه آثار را نمىتوان بدون مؤثر شناخت و اين نظم را بدون مدبر و حكيم خالق دانا شناخت ـ توحيد را تعليم مىنمايد.
امام صادق (عليه السلام) در پاسخ به ابن أبى العوجا كه گفت خداوند غائب است مىفرمايد:
«كيف يكون يا ويلك غائباً من هو مع خلقه شاهد و اليهم اقرب من حبل الوريد، يسمع كلامهم و يعلم اسرارهم لايخلو منه مكان ولايشغل به مكان ولايكون من مكان اقرب من مكان يشهد له بذلك آثاره ويدل عليه افعاله والذى بعثه بالايات المحكمة والبراهين الواضحة محمد (صلّي الله عليه وآله) جاءنا بهذه العبادة فان شككت فى شىء من امره فاسأل عنه أوضحه لك»
فرمود: «چگونه ممكن است خداوند خالق رازق عالم، غائب باشد؟ كيست كه با مخلوق همراه است و شاهد حال آنها است و به آنها از رگ گردنشان نزديكتر است، اوست كه اصوات و الحان خلق را مىشنود و پاسخ مىدهد و اسرار آنها را مىداند، اوست كه هيچ مكانى خالى از او نيست و هيچ مكانى شاغل وجود او نيست و به جايى نزديكتر از جايى نيست، تمام آثار و آيات الهى شاهد وجود اوست و نماينده قدرت اوست.
به حق آن كس كه محمد را برگزيد و مبعوث كرد، آيات محكمى به او داد و با براهين روشنى به رسالت فرستاد و ما رابه اين عبادت و ستايش رهبرى كرد، هيچ جاى ترديد و شكى نيست اگر تو باز هم در شكى بپرس تا توضيح بيشترى به تو بدهم.»
امام جعفر صادق (عليه السلام) در نيمه اول قرن دوم يك نهضت بزرگ علمى و جنبش عميقى رابه وجود آورد كه حركت فكرى ايجاد نمود، و امواج علمى آن هنوز هم در گوشه و كنار جهان ديده مىشود. بنياد مكتب جعفرى بر پايه توحيد و ايمان و عقيده به مبداء و معاد است و براى احتجاج در مبانى توحيد از طب و نجوم و... كه پايه هاى خداشناسى است سخن به ميان كشيد، و درباره بسيارى از آيات قرآن نيز تفسير مىنمودند.

نوشتن دیدگاه