حسد ناراحت شدن از برخوردارى ديگران و آرزوى زوال نعمت آنهاست و شخص حسد كننده از نعمتهايى كه خدا بر بندگانش داده آگاه مى شود و حال خوشى پيدا نمى كند و چه خوب سروده است ابوالحسن تهامى :
انى لارحم حاسدى لشرما         ضعت صدورهم من الاوغار
نظروا صنيع الله بى فعيونهم         فى جنة و قلوبهم فى نار
يعنى : من به حسد كننده خود رحم مى آورم به سبب بدى خشمى كه در سينه آنهاست . آنان به كار خدا درباره من نگاه مى كنند، پس چشم آنها در بهشت و دلهايشان در جهنم است .
حسد مرضى بدتر از بخل است چون بخيل از دادن مال خود به ديگران بخل مى ورزد ولى حسود از رسيدن مال خدا و نعمت او به بر بندگانش ‍ ناراحت مى شود و وصول آن به ديگران رنج مى برد. بنابراين ، او دشمن بى دليل و خواهان زوال نعمت ديگران است اگر چه آن نعمت به او نرسد. پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: براى نعمتهاى خداوند دشمنانى است . گفته شد آنها چه كسانى هستند يا رسول الله ؟ فرمود: كسانى هستند كه بر مردم به سبب آنچه خدا به آنها داده است ، حسد مى خورند.
اين بيمارى روحى حادث نمى شود مگر از خباثت روح و ميل نفس به سوى شر. و هر كس گرفتار آن شود، اخلاقش فاسد مى گردد و حسد او را به كارهاى زشت و گناه سوق مى دهد و صاحبش را به بدترين دردهاى روحى و بيماريهاى جسمى مى كشد همانگونه كه گفته شده :
افسدت نفسك بالحسد         و هدمت ادكان الجسد
يعنى : نفس خود را با حسد تباه كردى و پايه هاى بدت را ويران ساختى .
وقتى حسد در ميان ملتى پيدا شد، دو دستگى و نفاق و هلاك به آن امت روى مى آورد و چون حسد در يك فرد به وجود آمد، به صاحب آن عذاب مى دهد چون حسود شه در رنج است و براى همين است كه امام صادق (عليه السلام ) فرمود: حسود، انتظار اطمينان قلب نداشته باشد(87).
و نيز فرمود: حسود بى نياز نمى شود(88).
و نيز فرمود: حسود هميشه نفس مى زند و داراى دلى پر غم و اندوهى مداوم است و او زياد حسرت مى خورد و بديهاى او چند برابر است ، او همواره غصه مى خورد اگر چه بدنش سالم باشد و نيز فرمود: حسد ايمان را مى خورد، همانگونه كه آتش هيزم را مى خورد(89).

- پاورقی -

 87- خصال باب العشره
88- الحادى عشر
89- كافى باب حسد