«ايمان» از نظر لغوى به معناى گرويدن، عقيده داشتن، ايمن كردن و باور داشتن است (فرهنگ معين) و از نظر اصطلاحى به معناى عقيده داشتن به ضروريات دين (اصول و فروع آن) مىباشد؛ يعنى انسان به يگانگى خداوند، رسالت پيامبر اكرم(ص)، امامت دوازده امام (ع) و عدالت خداوند و... قائل باشد. اما ایمان کامل به چه ایمانی گفته می شود؟ امام جواد علیه السلام با بیان شیوای خود در این باره می فرمایند:
اَرْبَعُ مَنْ کُنّ فیهِ اِستَکْمَلَ ایمانَه: مَنْ اَعْطی للّه وَمَن مَنَع فِی اللّه وَاحَبّ لِلّه وَاَبْغَضَ فیه . (کشف الغمه، ج 2، ص 349)
چهار خصلت که در هر کس باشد، ایمانش کامل است؛ کسی که برای خدا ببخشد و در راه خدا منع نماید و برای خدا دوست بدارد و برای او خشمگین شود.
از کلام امام اینگونه برداشت می شود که ایمان کامل ایمانی است که بنده در تمامی افعال و رفتار خود فقط خداوند تبارک و تعالی لحاظ کند . اگر چیزی را دوست دارد و یا از آن متنفر است ،اگر عطایی می کند یا از اعطا کردن دریغ دارد ، در آن فقط جنبه رضایت خداوند را مدنظر قرار دهد نه هوای نفس و... .
یکی از مصادیق بارز ایمان کامل و مؤمن واقعی وجود مقدس حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام است که پس از آن همه مصیبت ها ، درد ها و سختی هایی که در کربلا متحمل شدند در هنگام شهادت ایمان خود را با این جمله بیان کردند: الهی رضی برضائك و تسليما لأمرك ، لا معبود سواك...
اما اینکه حضرت این چهار خصلت را بیان کردند شاید به این خاطر است که این خصلت ها عناوین عامی هستند که شامل دیگر خصلت ها می باشند و بنده با رعایت آن ها می تواند در تمامی افعال خود رضایت الاهی را محقق سازد.
