انسان موجودى است اجتماعى و به ناچار به تعاون و همكارى ديگران نيازمند است . فرد دروغگو، از فوايد حيات اجتماعى محروم و با مرده يكسان است ، زيرا امتياز زندگى انسان به بيان و سخن است و وقتى سخن شخصى از درجه اعتبار ساقط شد، زندگى بشرى او باطل است . دروغ موريانه اى است كه رشته وحدت و صفا و يكرنگى را از هم مى گسلد و زندگى خانوادگى و اجتماعى افراد را به روزگار سياهى دچار خواهد ساخت . فرد دروغگو به توهم اينكه راز او فاش نمى شود و به تصور اينكه همه جا مى تواند عمل خود را برخلاف حقيقت جلوه دهد، از انجام هر جنايت پروايى ندارد، و بيباكانه مرتكب هر گناهى مى شود. ((خداوند متعال براى پليديها و ناپاكيها، قفلهايى قرار داده و كليد همه آن قفلها شرابخوارى است ، ولى دروغگويى از شرابخوارى بدتر و زشت تر است )).(1) ميگسارى و مستى عامل شرور و وسيله جلب گناهان است زيرا موجب دريدگى حيا و تيرگى دل و روان مى شود. ميگسار درحال مستى به هر كار ناروايى دست مى زند، ولى وقتى حالت مستى بر طرف شد، ممكن است پشيمان شود ولى كسى كه به دروغ عادت كرد، از هيچ گناهى باك ندارد و پشيمان هم نمى شود.
دروغ مهمترين وسيله حربه دفاعى و پناهگاه افراد ترسو و وجدانهاى ناتوانى است كه براى جبران ضعف درونى خود به اين عمل زشت متوسل مى شوند. هر كه بتواند خود را از شر اين رذيله اخلاقى نجات دهد، به بزرگترين توفيق دست يافته و از همه آفات رسته است ، چه آنكه ترك اين رذيله علامت سلامت نفس و تكامل و تعالى روان است . هر كه راستى پيشه كند، به محيط سراسر صفاى انسانى راه پيدا كرده است . متاءسفانه بسيارى از افراد بر اثر تربيتهاى نادرست محيط خانواده به صفت ناخوشى خانمان برانداز دروغ دچار مى شوند و از كودكى چنان به آن عادت مى كنند كه بعدها از آن به عنوان پناهگاهى براى رهايى از جرائم خويش استفاده مى نمايند. بر پدران و مادران لازم است اولا عملا خود راستگو باشند تا بتوانند فرزندانشان را راستگو بار آورند. ثانيا با فراهم كردن شرايط مساعد براى جلوگيرى از دروغ در خانواده ، به رشد روانى اعضاى آن كمك كنند.
امام رضا (عليه السلام ) روايت مى كند: شخصى به حضور رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) شرفياب شد و از آن حضرت در خواست نمود: شيوه اى به من بياموز كه منشاء همه خيرات باشد و سعادت دنيا و آخرت مرا تامين كند؟
حضرت در پاسخ فرمود: دروغ مگو.
شخص مزبور مى گويد: من توصيه حضرت را مورد توجه و مراقبت خود قرار دادم و بدان عمل نمودم ، زيرا ترس اينكه مبادا نگاه و تخلفى در برابر خداوند از من به وجود آيد، (راستگويى مرا از بدكردارى نجات داد) چه مى انديشيدم ، اگر پيامبر از من سؤ ال كند، فلان عمل خلاف را انجام داده اى ؟ اگر راست بگويم ، حقيقت عمل را گفته ام و پرده از اسرار من برداشته مى شود و در نتيجه رسوا و مفتضح مى شوم ، اگر هم دروغ بگويم ، برخلاف توصيه آن حضرت عمل نموده ايم . لذا مجبور شدم خودسازى كنم و از همه گناهان و لغزشها دست بردارم .(2)
 
تا ديده ات ز پرتو اخلاص روشن است           انوار حق زچشم تو پنهان نمى شود
كشت دروغ بار حقيقت نمى دهد           اين خشك رود چشمه حيوان نمى شود

____________________________________________________________

1- عن ابى جعفر (عليه السلام ): ان الله عزوجل للشر اقفالا وجعل مفاتيح تلك الاقفال الشراب والكذب شر من الشراب . (وسائل الشيعه ، جلد 3، ص 232).
2- بحارالانوار، جلد 69 - ص 262 - مستدرك الوسائل ، جلد 2، ص 100.

نوشتن دیدگاه