اعضاى هر خانواده براى آنكه بر اثر كار مداوم كسل و فرسوده نشوند، بايد در شبانه روز مدتى از وقت خود را به كارهايى غير از كارهاى جارى اختصاص دهند تا بتواند خستگى روزانه را برطرف سازند، كسانى كه برنامه زندگى خود را با كار پر كرده اند، سخت در اشتباهند و برنامه خوبى ترتيب نداده اند. برنامه صحيح آن است كه در آن ، ساعاتى هم براى تفريح كه در روح افراد و در سعادت خانواده بسيار موثر است ، منظور شود.
مى دانيم كه افراد هر خانواده براى تفاهم بيشتر و تكميل سعادت خود بايد در روز مدتى با هم بگذرانند. چه بهتر كه اين مدت توام با ساعات تفريح باشد زيرا تفريحات گروهى افراد را به هم نزديكتر مى كند و آنان را به خصوصيات روحى يكديگر آشناتر مى سازد.
در تنظيم برنامه اى براى تفريح بايد توجه داشت كه از جنبه هاى آموزنده آن استفاده كرد. مثلا برنامه طورى تنظيم شود كه ضمن اجراى آن اطفال احترام به قوانين ، منظم بودن ، سر وقت حاضر شدن و رعايت حال ديگران و مانند اين امور را بياموزند.
همچنين تفريح خانواده بايد طورى باشد كه :
فكر و اعصاب را فرسوده نكند،
با افراد تناسب داشته باشد،
بين افراد ايجاد دوستى و محبت بيشترى بكند،
فرصت اظهار وجود به هر يك از افراد را بدهد،
در محيطى كاملا آزاد انجام شود،
هيچگونه بدآموزى نداشته باشد،
((براى سعادتمند بودن ، تنوع لازم است ، مسافرت به شهرهاى مختلف ، تعويض خانه ، آشناشدن با دوستان جديد و كتابها و افكار تازه و مفيد لازم و سرگرم كننده است ، و گرنه مانند ((ايرج ميرزا)) ناله و افغان برخواهيد داشت كه :
 
من از اين زندگى يك نهج آزرده شدم           گرچه قند است نخواهم كه مكرر گذرد
زندگى اغلب افراد در قوالبى از پيش ساخته شده جريان دارد. قسمت اعظم افراد اسير محيط، عرف و عادت و قيود اجتماعى هستند، براى اينكه زندگى راحت تر و بى دردسترى براى خود فراهم كنيم ، بايد خود را از اين قيود و قوالب آزاد كنيم و گرنه هميشه در زندان محيط خود زندانى باقى خواهيم ماند)).(1)
قال على بن موسى الرضا (عليه السلام ): اجتهدوا ان يكون زمانكم اربع ساعات ، ساعة لله لمناجاته ، وساعة لامر المعاش ، وساعة لمعاشرة الاخوان الثقات ، والذين يعرفونكم عيوبكم ويخلصون لكم فى الباطن ، وساعة تخلون فيها للذاتكم ، وبهذه الساعة تقدرون على الثلاث الساعات .(2)
امام رضا (عليه السلام ) فرمود: بكوشيد كه بتوانيد اوقات روزانه خود را به چهار بخش تقسيم كنيد، بخشى را براى خلوت و راز و نياز با خدا، بخشى را براى فعاليت و كسب و كار جهت تامين زندگى ، بخشى براى معاشرت با دوستان مورد اعتماد كه در باطن با شما مخلص و با صفا و مورد اعتماد بوده و معايب و نواقص زندگى را به شما گوشزد كنند و تذكر دهند، و در بخش ‍ چهارم ، استراحت و تفريحات سالم داشته تا از نشاط و نيرويى كه از اين راه به دست مى آوريد، بتوانيد در قسمتهاى ديگر زندگى تمركز اعصاب و موفقيت كسب كنيد)).
برنامه ريزى عبادت است از انتخاب راه و روش معين براى نيل به هدفى مطلوب در زندگى ، داشتن برنامه ريزى در زندگى ، راهها و روشهاى وصول به هدف را مشخص كرده ، آدمى را براى پاسخگويى به همه خواسته هاى مثبتش يارى مى دهد.
انسانها در زندگى دو دسته اند: يك دسته آنها كه بدون هدف مشخص و برنامه منظم زندگى مى كنند و منطقشان اين است : هر چه پيش آيد، خوش ‍ آيد. زندگى به هر جا پايان يافت ، يافت . متاءسفانه اين دسته ، اكثريت قطعى جامعه را تشكيل مى دهند. دسته ديگر آنها كه در زندگى هدف دارند و در پى آن همراه برنامه و با مطالعه دقيق همچنان پيش مى روند و لحظه اى از آن هدف غفلت نمى ورزند و از چهار چوب برنامه خود منحرف نمى شوند. مسلما اين گروه در كمترين مدت بيشترين بهره را از عمر خويش خواهند برد.

___________________________________________________________

1- راهنماى خوشبختى ، ص 112 و 113.
2- بحارالانوار، جلد 17، ص 208 - تحف العقول ، ص 287 - مستدرك الوسائل ، جلد 2، ص 423.

نوشتن دیدگاه