صحابه

1. حديث معراج
در صحيحين آمده است كه أبو هريرة درباره شب معراج اينگونه حديث نقل مي‏كند:
بري رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم در شب معراج دو ظرف شير و شراب، آوردند. حضرتش شير را انتخاب كرد. جبرئيل گفت: خدايي را سپاس كه تو را بر فطرت (پاك ) هدايت كرد. اگر شراب را انتخاب مي‏كردي امّتت گمراه مي‏شدند.(1)
صرف نظر از ايرادي كه به متن حديث وارد است، سؤال ما اين است كه أبو هريرة چگونه از جريان معراج ـ كه سالها قبل از مسلمان شدنش، يعني قبل از هجرت و در مكّه، واقع شده بود ـ باخبر بود؟ آيا اين هم از اسراري بود كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم منتظر مسلمان شدن أبو هريرة بود تا آن را با او در ميان بگذارد!؟ آيا نمي‏توان گفت كه اين هم از «كيس أبو هريرة» مي‏باشد؟!
2. جريان أبو جهل در مكّه
يكي ديگر از حوادث مكّه داستاني است كه أبو هريرة اينگونه تعريف مي‏كند:
أبو جهل گفت: آيا محمّد در مقابل شما چهره بر خاك مي ‏نهد (يعني سجده مي‏كند و شما عكس العمل نمي‏ نمائيد)؟
گفته شد آري. گفت: به لات و عزي قسم اگر من او را در اين حال ببينم گردنش را لگدمال مي‏كنم يا چهره‏اش را به خاك مي‏مالم. آنگاه كه خواست چنين كند ناگهان به عقب برگشت. به او گفته شد چه شد (چرا تهديد خود را عملي نكردي)؟ گفت: همانا بين من و او گودالي پر از آتش بود و... .(2)
ببينيد كه چگونه حوادث مكّه را ـ با آنكه خود حاضر نبود ـ با تمام خصوصيّات نقل مي‏كند! باز هم بگوييد كه أبو هريرة علم غيب نداشت!
3. خلقت عالم در هفت روز
معروف است كه آدم دروغگو كم حافظه مي‏شود. به اين روايت أبو هريرة دقّت كنيد:
او مي‏گويد: رسول خدا صلي‏ الله‏ عليه‏ و‏آله دستم را گرفت و گفت: خدي عزّ وجلّ خاك را روز شنبه آفريد و روز يكشنبه كوهها را در آن خلق كرد. روز دوشنبه درخت را آفريد و روز سه‏شنبه مكروه را و روز چهارشنبه نور را و روز پنجشنبه جنبندگان را در آن پراكند و بعد از عصر روز جمعه در آخر آفرينش و در آخرين ساعت از ساعات روز جمعه بين عصر تا شب آدم را آفريد.(1)
به نظر مي‏رسد كه فهم اين روايت را به خوانندگان بصير و دانا واگذاريم شايد آنها هم شبهات و سؤالات زير برايشان مطرح باشد كه:
1. خداوند فرموده است كه ما آسمانها و زمين را در 6 روز آفريديم و شكّي نيست كه مراد از 6 روز نه همين شنبه و يكشنبه است كه در آن هنگام نه شنبه‏ اي بود و نه يكشنبه ا‏ي.
در سوره فصّلت، آيات 9 تا 12 خلقت زمين را در دو روز و امكانات در آن را ـ از آنچه كه آدميان و ساير موجودات زنده بدان نيازمندند ـ در دو روز، (مجموعا 4 روز) و هفت آسمان را در 2 روز بيان فرموده است.
2. آيا خداوند مكروهي هم آفريد يا آنچه كه آفريد تماما نعمت و لطف و كرم مي‏باشد؟ و كليّه آنچه كه به نظر مكروه مي‏رسد نتيجه جهالتها و نافرماني هاي ما انسانها است.
3. اين هفت روزي كه شش روز آن صرف خلقت زمين شد «نور» از كجا آمده است؟ آيا در زمين نوري مشاهده مي‏كنيم؟ كاش أبو هريرة يك روز را هم بري خورشيد مي‏گذاشت تا بتواند از نور هم سخن بگويد!
4. گوئيا أبو هريرة يادش رفت كه از آب ـ كه مايه حيات همه موجودات زنده است ـ و اختصاص روزي هم به خلقت آن بگويد!
5. از آنجا كه خلقت آسمانها نيز لازم بود لابد بري خلقت آنها هفته دوم را اختصاص داد! چه آنكه هفته أوّل بري زمين صرف شد!
آيا بازهم بر اهل سنّت لازم است كه روايات صحاح ـ مخصوصا صحيحين ـ را تماما صحيح بدانند؟ قضاوت با خوانندگان منصف.

- پی نوشت -

(1) الف ـ صحيح بخاري، ج 6، ص 106، تفسير سوره اسراء (بني اسرائيل).
ب ـ صحيح مسلم، ج 3، ص 1592، كتاب الاشربة، باب 10، ح 92.
«اتي رسول اللّه صلي‏الله‏عليه‏و‏سلم ليلة اسري به بايليا بقدحين من خمر ولبن فنظر اليهما فاخذ اللّبن قال جبريل الحمد للّه الّذي هداك للقطرة لو أخذت الخمر غوت امتك».
(2) صحيح مسلم، ج 4، ص 2154، كتاب صفات المنافقين واحكامهم، باب 6، ح 38.
«... عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ أَبُو جَهْلٍ هَلْ يُعَفِّرُ مُحَمَّدٌ وَجْهَهُ بَيْنَ أَظْهُرِكُمْ قَالَ فَقِيلَ نَعَمْ .
فَقَالَ وَاللاَّتِ وَالْعُزَّي لَئِنْ رَأَيْتُهُ يَفْعَلُ ذَلِكَ لأَطَأَنَّ عَلَي رَقَبَتِهِ أَوْ لأُعَفِّرَنَّ وَجْهَهُ فِي التُّرَابِ - قَالَ - فَأَتَي رَسُولَ اللَّهِ (ص)وَهُوَ يُصَلِّي زَعَمَ لِيَطَأَ عَلَي رَقَبَتِهِ - قَالَ - فَمَا فَجِئَهُمْ مِنْهُ إِلاَّ وَهُوَ يَنْكِصُ عَلَي عَقِبَيْهِ وَيَتَّقِي بِيَدَيْهِ - قَالَ - فَقِيلَ لَهُ مَا لَكَ فَقَالَ إِنَّ بَيْنِي وَبَيْنَهُ لَخَنْدَقًا مِنْ نَارٍ...».
(1) صحيح مسلم، ج 4، ص 2149، كتاب صفة القيامة والجنّة والنار ،كه در دنباله كتاب صفات المنافقين و احكامهم آمده و شماره مستقلّي ندارد)، باب أوّل، ح 27.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)بِيَدِي فَقَالَ «خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ التُّرْبَةَ يَوْمَ السَّبْتِ وَخَلَقَ فِيهَا الْجِبَالَ يَوْمَ الأَحَدِ وَخَلَقَ الشَّجَرَ يَوْمَ الاِثْنَيْنِ وَخَلَقَ الْمَكْرُوهَ يَوْمَ الثُّلاَثَاءِ وَخَلَقَ النُّورَ يَوْمَ الأَرْبِعَاءِ وَبَثَّ فِيهَا الدَّوَابَّ يَوْمَ الْخَمِيسِ وَخَلَقَ آدَمَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ بَعْدَ الْعَصْرِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فِي آخِرِ الْخَلْقِ وَفِي آخِرِ سَاعَةٍ مِنْ سَاعَاتِ الْجُمُعَةِ فِيمَا بَيْنَ الْعَصْرِ إِلَي اللَّيْلِ».