«تخصص» نویسنده در موضوع تالیف، پژوهش را ارزشمند و واقعگر می كند، از سویی دیگر، هر چه پژوهش از افقهای «تجربۀ» عملی بیشتری بهره ببرد، باارزشتر خواهد بود.
این دو جنبۀ یعنی «تخصص و تجربه» در نویسندۀ ما «دكتر عصام العماد» به بهترین شكل ممكن نمایان شده است. شخصیتی كه در مجامع اهل سنّت و شیعه با پژوهشهای اسلامی شناخته شده است و بخش عمدهای از زندگی خود را به تحصیل در دانشهای دینی گذرانده است. ایشان در تمامی این مراحل از افقهای تجربۀ ارزشمند خویش، در در دنیای حقیقت یابی، بهره برده است.
او همان سنّی تندرو و وهّابی مسلكی است كه توانست از غار وهّابیت- با تمام مفهومی كه كلمۀ غار دربردارد و نمود تاریكی و تحجر است- آزاد شود، در آستان اهل بیت(علیهم السلام) به پرواز درآید و با پاكان پاك نهاد، ارتباط فكری- عقیدتی برقرار كند؛ هرچند از گذشته با این بزرگان ارتباط خانوادگی داشته است. او در تمامی این مراحل به تجربۀ علمی ارزشمندی دست می یابد، به تدریج پخته می شود و در لابهلای كتاب، برایمان، از این تجربه سخن می گوید.
قابل توجه این كه در شكل گیری مراحل تجربۀ این نویسندۀ بزرگوار، تنوّع خاصی به چشم می خورد و همین مساله هم، این تجربه را متمایز كرده است. جامعۀ اهل سنّت او را در چهرۀ امام جماعت یكی از مساجد صنعاء و معلّمی در این شهر می شناسد. او از محضر عالمان بزرگ وهّابی در كشور یمن از جمله «قاضی احمد سلامه» و «علامه محمد بن اسماعیل عمران» و «دكتر عبدالوهّاب دیلمی» علم آموزی كرده است. در مرحلۀ بعد برای ادامۀ تحصیل به عربستان مسافرت می كند و در دانشكدۀ حدیث دانشگاه امام محمد بن سعود در شهر ریاض مشغول به تحصیل می شود. جزو تقدیرات او بوده كه در درس مفتی عربستان شیخ بن باز حاضر شود.
سرانجام این مسیر تحصیلی به این جا انجامید، كه او دیدگاهی تند را، به خصوص در مخالفت با مذهب تشیّع برگزیند.
ولی «خدا سرپرست اهل ایمان است و آنان را از تاریكی ها به سوی نور بیرون می برد.» و «خداوند آن چه بخواهد می كند.»
قلب آن وهّابی تندرو، نرم و روان میشود. این دوستدار خدا در كورۀ حقیقت ذوب میگردد. حقیقت پرتوهای روشنش را به او نشان میدهد. او نخستین كاستی روش اهلسنّت را در تعامل با دانش «جرح و تعدیل» مییابد. به شواهدی دست می یابد كه نشان می دهد هم اعتقادانش در این مسیر از جادۀ اعتدال خارج شدهاند. او به میانه روی معتقد بود. و این حقیقت نخستین نقطۀ روشنایی و آغاز رهیافتگی او بود.
هر چند از این مساله، گذرا عبور میكنیم ولی نویسنده در چند جای كتاب، این موضوع را روشن كرده و بخشی از داستان سفر بزرگش را نقل كرده است.
شایسته نیست كه در سخن گزیدۀ خود از مساله ای غفلت كنیم كه از گفتههای پیشین، اهمیّت كمتری ندارد. این حقیقت همان هدف بزرگی است كه نویسندۀ كتاب برای رسیدن به آن تلاش میكند. او همواره این هدف را در برابر دیدگان داشته و حتی یك گام هم از این هدف عقب نشینی نكرده است. «تلاش برای ایجاد وحدت در میان امت اسلامی» هر كس این كتاب را ورق بزند، به آسانی تجلّی این هدف ارزشمند را مشاهده می كند؛ بلكه این مساله، در اندیشه ها و بنیاد فكری دكتر عماد، امر شناخته شدهای است. این نكته برای كسی كه سید عماد را در سخنرانیها و مناظراتش آزموده باشد، روشن است، به ویژه مناظرات ایشان در شبكه جهانی (اینترنت).
و چه قدر نیازمند عمقبخشی به اندیشۀ وحدت اسلامی هستیم. در تمامی پیریزیهای فكری و روشهای اندیشهای خود به مسالۀ وحدت اسلامی نیازمندیم. به امید آن كه خداوند به بركت این آرمان، روزیمان كند، اندیشههای پراكنده و متشتت را گردهم آوریم و چنین روزی است كه میتوانیم اعتقاد توحید را اعلان كنیم و پرچم حقیقت را در این كرۀ خاكی به اهتزاز درآوریم.
به اعتقاد ما نیازی نیست دربارۀ این كتاب سخن بگوییم و كلام را طولانی كنیم. معتقدیم كتاب، خود گویاست و به خوبی ژرفای خود را نشان خواهد داد؛ اگر اینجا هم دربارۀ كتاب سخنی گفته میشود، برای نشان دادن میزان التزام نویسنده به روشمندی علمی، آرمانگرایی و واقعنگری كتاب با توجه به موضوع نوشتار می باشد. هر چند بعد از نامگذاری كتاب به این نام، سخن گفتن دربارۀ روش مولف اضافه است. تمامی بخشهای این كتاب نشانگر این روش جدید است. بنابراین تنها نكتهای كه باقی میماند مطالعهای این كتاب است تا خواننده بررسی كند و ببیند نویسنده تا چه مقدار در ترسیم روشی كه كتاب را با آن نامگذاری كرده، موفق بوده است.
ما كتاب را خوانده و دیدهایم كه دكتر عماد در حد بالایی در گزینش و ارائۀ نیكوی روش خود، موفق بوده است... و تایید این سخن به عهدۀ خوانندۀ محترم می گذاریم.
«و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و إنّ الله مع المتّقین»؛ «و كسانی كه در راه ما جهاد می كنند به راههایمان هدایت می كنیم و به حقیقت خداوند همراه انسان های با تقواست.» (عنكبوت/69)
و حمد و سپاس ویژۀ پرودگار عالمیان است.
مؤسسة الكوثر للمعارف الإسلامیة
شهر مقدس قم
14 ربیع الاول 1423 هـ.ق
27/5/2002 م.
در برابر نویسنده و كتاب
(زمان خواندن: 3 - 5 دقیقه)