ام ابیها یعنی مادر و دلسوز پدر
كنیه ای است، كه حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آن را به دختر گرامی خود داد. چرا كه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در خردسالی مادر را از دست داد و سراسر عمر عزیزش را به سختی گذراند و پیوسته مورد آزار مشركان بود، یا در جنگ ها به این سو و آن سو می رفت و دشواری تحمل می كرد. پس از تولد دختر عزیزش فاطمه، با این كه وی كودكی بیش نبود، همواره چون پروانه به گرد شمع، از پدر جدا نمی شد. در رفع اندوه او آن چه می توانست می كوشید. از پدر دلجویی می كرد. اگر آن بزرگوار در جنگی آسیب می دید، فاطمه (سلام الله علیها) بود، كه بر زخم و رنج پدر مرهم می نهاد و بر آرامش و سلامت جانش اصرار داشت. چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دلسوزی وی را می دید، اشك می ریخت و می فرمود: او مادر پدرش است.(1) این كنیه را شیعه و سنی نقل كرده (2) و در معنای آن وجوهی بیان نموده اند. در میان معانی آن شاید بهترین وجه این باشد كه : "ام" در لغت به معنی مقصود و هدف نیز آمده است و چون فاطمه ثمره درخت نبوت و حاصل عمر حضرت ختمی مرتبت بود، او را ام ابیها گفتند.(3)
پی نوشت :
1. شیخ عبد الله بحرانی، عوالم العلوم و المعارف (مستدرك حضرت زهرا تا امام جواد)، قم، مؤسسة امام مهدی، چ اوّل، 1413ق، ج11، ص89. (نرم افزار سیره معصومان)
2. ابن اثیر، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دار الفكر، 1409ق، ج6، ص220؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالكتب العلمیة، چ اول، 1415ق، ج8، ص262؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، چ أول، 1412ق، ج4، ص1899. (نرم افزار نورالسیره)
3. سید هاشم رسولی محلاتی، زندگانی حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) و دختران آن حضرت، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ص14 و15.
