از آنجا كه تمامى موجودات از حق تعالى فيض هستى و شئون آن را دريافت مى كنند و از طرفى چون محدود هستند نمى توانند بدون واسطه از او فيض دريافت كنند پس خداوند وسائطى را ايجاد فرموده است تا به واسطه آنها فيض را جارى كند، اين وسايط به واسطه اى منتهى مى شود كه آن از نظر مرتبه وجودى توان صدور بدون واسطه از خداوند را دارد، اين موجود به اصطلاح فلاسفه صادر اول ناميده مى شود و به تعبير روايات نور رسول خدا صلى الله عليه و آله كه با نور ائمه عليهم السلام متحد مى باشد بيان شده است - روايات چون متعدد و مختلف است به عنوان نمونه رواياتى ذكر مى شود - در روايتى جابر از رسول خدا صلى الله عليه و آله سؤ ال مى كند: (اولين خلقت خداوند متعال چيست ؟ حضرت مى فرمايند: نور نبى تو اى جابر، خداوند آن را خلق كرد سپس هر خيرى را از آن خلق كرد(1514)) در روايت ديگر جابر از امام باقر عليه السلام نقل مى كند: (اولين چيزى را كه خداوند خلق كرد محمد و عترت هدايت كننده هدايت شده اش مى باشند كه شبح نورى نزد خداوند بودند سؤ ال مى كند: اشباح چيست ؟ مى فرمايد: سايه نور، بدنهاى نورانى بدون روح بودند، و به يك روح كه روح القدس باشد تاءييد مى شدند(1515)). خلاصه آنكه موجودات اعم از مادى و غيرمادى از خداوند متعال بواسطه حقيقت نبى اكرم و ائمه عليهم السلام صادر شده است كه آن حقيقت فوق تمامى مخلوقات خداوند مى باشد حتى از ملائكه برتر است هر چند به لحاظ خصوصيات اين عالم ملائكه واسطه در افاضه فيوضات از جانب خداوند مى باشند حتى پيامبر اكرم و ائمه عليهم السلام به لحاظ وجود مادى از آنها كسب فيض مى كنند لكن در عين حال به حسب حقيقت ، ملائكه از انوار ايشان فيض مى گيرند، قرآن كريم به وساطت در هستى و شئون آن اشاراتى دارد باين معنى كه خداوند با اينكه همواره در افاضه و هر روزى در شاءنى (1516) است لكن اين افاضه را به واسطه وسايط كه ملائكه باشند ابراز مى كند و به ملاحظه روايات متواتره ملائكه از حقيقت ائمه عليهم السلام فيض را مى گيرند و به موجودات اين عالم حتى به پيامبر اكرم و ائمه عليهم السلام از جهت جنبه بشرى ، اعطاء مى كنند. به عنوان نمونه خداوند با اينكه خود را مدبر(1517) عالم معرفى مى كند مدبرانى (1518) را نيز معرفى مى كند و همچنين در جنبه انزال وحى (1519) و جان گرفتن .(1520)
با اين بيانات كوتاه در نحوه ظهور كمالات از حق تعالى ، بايد توجه كرد كه در گرفتن فيوضات از سرچشمه بيكران الهى ، بايد اين وسايط عاليه در هستى را واسطه قرار داد و اقرار به وساطت ايشان داشت تا عنايتهاى الهى شامل حال ما شود و در حقيقت انكار قلبى يا عملى وساطت ايشان ، انكار توحيد حقيقى است زيرا خداوند بدون واسطه افاضه نمى كند چون ما ناقص و محدودتر از آن هستيم كه بتوانيم بدون واسطه از آن كمال مطلق فيض گرفته يا طلب فيض كنيم ، از اين جهت در هر كمالى خواسته شده اسم و صفت مربوط به آن را واسطه درگاه الهى قرار دهيم مثلا رزق مى خواهيم او را به رازقيت بخوانيم نه به صفت منتقم ، همان طور كه در دعاهاى رسيده از طرف ائمه عليهم السلام يا در قرآن به اين نكته توجه عميق داده شده است اين يك بيان كوتاهى است كه خودش كتابى لازم دارد - بنابراين در رسيدن به مواهب مادى و معنوى بايد اين وسايط را واسطه درگاه الهى قرار داد تا به اجابت مقرون شود از اين جهت فرموده اند(1521) قبل از دعا كردن صلوات بر محمد و آل او بفرستيد تا دعايتان مستجاب شود كه اين صلوات و طلب رحمت از خداوند بر ايشان در حقيقت طلب (1522) رحمت است از طريق ايشان براى خودمان و قرآن كريم نيز به مؤ منين مى فرمايد: يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و ابتغوا اليه الوسيلة و جاهدوا فى سبيله لعلكم تفلحون (1523)، (اى مؤ منين ؛ خدا را حفظ كنيد و وسيله به سوى او بجوييد و در راهش مجاهده كنيد شايد رستگار شويد) از اين جهت ايشان ، هم بر ملائكه (1524) فضيلت دارند و هم بر انبياء عليهم السلام ، و به اين سبب انبياء عليهم السلام از طرف خداوند متعال ماءمور بودند به ولايت ايشان اقرار كنند(1525) و در مشكلات به ايشان متوسل (1526) شده و ايشان را واسطه در رفع آنها و اعطاى فيوضات الهى قرار دهند، بنابراين وقتى انبياى بزرگ الهى بايد اين
گونه باشند و اين كار را مى كردند، ما كه در مراتب ضعيفى از ايمان هستيم بايد بيشتر اين عمل را انجام دهيم تا عنايات ايشان به ما بيشتر شود و بتوانيم معيت با ايشان را پيدا كنيم ، در اين موضوع سفارشات زيادى از ائمه عليهم السلام شده است و از باب نمونه كلام على عليه السلام را نقل مى كنيم كه : بنا اهتديتم فى الظلماء، و تسنمتم ذروة العلياء، و بنا افجرتم عن السرار(1527)، (به واسطه ما در ظلمتها هدايت شديد و قله بالاى (كمال ) را پيمودند و به واسطه ما پرده ها را از تاريكيها دريديد...) پس اگر در امور مختلف به ايشان متوسل شويم مى توانيم اميد نجات در عالم آخرت و اجتماع با ايشان را داشته باشيم .
مقاله ها
واسطه قرار دادن ائمه عليهم السلام
- بازدید: 693