مقاله ها

آنچه امروز ازحضرت فاطمه(س) می‏دانیم نتیجه تلاش روایتگران امین‏ و صادقی است که سخنان و احوالات این بانوی بزرگوار را برای مابه ثبت رسانده و حفظ کرده‏ اند و ما بر این اساس است که ‏می‏توانیم فضای آن عصر را ترسیم کنیم وبه نمادی از پاکیزگی و طهارت فاطمه(س)، ولایت مداری، مظلومیت وی دست‏ یابیم.بی‏ شک در این میان نقش زنان راوی پر رنگ‏تر از مردان است چه وی‏ بانویی پاکیزه بود که پروانگان حریمش عموما زنان بودند.
آنچه در این مقاله می‏خوانیم معرفی مختصر یکی از این بانوان‏ پرتلاش است که از حضرت زهرا(س) به صورت مستقیم روایاتی شنیده وبرای آیندگان به یادگار نقل کرده ‏است. البته تعداد بانوانی که ‏به صورت غیر مستقیم و یا یکی، دو واسطه به نقل احادیث‏ حضرت‏ پرداخته‏ اند، به حدود 24 نفر می‏رسد و ما برای حفظ اختصار دراین مجموعه مقالات تنها به راویان بدون واسطه آن حضرت‏ می‏ پردازیم و با نام مبارک «ام ‏سلمه‏» این شماره را زینت ‏می‏ بخشیم.
ام سلمه
نامش هند، پدرش، ابی‏ امی ه‏بن مغیره و مادرگرامیش عاتکه بنت عبدالمطلب بود. ام سلمه با پذیرش اسلام در دوران نخستین اعلام ‏رسالت از سابقین در اسلام شد و با اراده ‏ای کامل در شمار مهاجران به حبشه در آمد. از همسر اولش، ابوسلمه صاحب چهارفرزند (سلمه، عمر، دره و زینب) شد و در سال چهارم هجری در پی‏ وفات شوهرش به عقد پیامبر در آمد و توفیق دیدار و همراهی بافاطمه(س)، کوثر محمدی را یافت.
زندگی این بانوی پرهیزکار به چند دوره تقسیم می‏شود که حمایت‏ علنی از اهل‏بیت‏ علیهم السلام در تمام دوران مشخصه اصلی حیات‏ سیاسی او در هر مرحله‏ ای است. در دوران امیرمومنان(ع) نقش ‏بازدارنده در جنگ جمل و نصیحت های مفصل به همسر دیگر پیامبر،او را در صف محبان اهل‏بیت‏ علیهم السلام قرار داد.
مقام روایی ام سلمه
از رسول خدا(ص)، حضرت علی(ع)، فاطمه زهرا(س) و شوهرش حدیث نقل‏ می‏کند. اما روایت کنندگان از وی بسیارند از جمله: فرزندان ش‏عمر، زینب، عامر پسرخواهرش مصعب بن عبدالله، عبدالله بن رافع‏ و نافع و سفینه و پسرش و ابوکنیز و خیره والده ‏الحسن و صفیه ‏بن ت‏شیبه و هند بنت الحارث، ابوعثمان الهندی، ابووائل وسعیدبن مسیب. علما اهل‏ سنت 378 حدیث و اهل تشیع بیشتر از آن از ام سلمه‏ روایت کرده ‏اند و این مقدار حدیث گویای مقام و شان والای روایی‏او است.
باکوثر رسول
بعد از وفات حضرت خدیجه(س) سرپرستی فاطمه توسط پیامبر به ام ‏سلمه سپرده شد. و او توانست ضمن سرپرستی از کودک پاکیزه رسول‏ خدا(ص)، انس و الفتی با وی یابد که تا آخرین سالهای حیاتش موجب‏ هدایت او شود. در ضمن ام سلمه به واسطه این ارتباط به ‏گنجینه‏ ای از روایات و معارف دست‏یافت که هریک بازگوکننده‏ گوشه‏ ای از اوضاع آن عصر و موضع گیری های او است. اعتراض به‏ خلیفه در پی غصب ولایت و فدک یکی از فرازهای زندگی اوست. دراین رویداد تلخ ام سلمه نزد خلیفه آمد و گفت:
«آیا به مانند فاطمه اینگونه سخن می‏گویی؟ و او به خدا قسم‏ حوریه‏ ای در بین آدمیان است. در آغوش پیامبر تربیت ‏یافته‏ فرشتگان او را دست‏به دست‏برده ‏اند. و در کشتزار پاکیزگی خوب ‏رشد کرد و به خوبی پرورش یافت.
آیا گمان می‏کنید رسول خدا(ص) میراث را بر او حرام کرد و به اوخبر نداد؟ حال آنکه خداوند فرمود: (و انذر عشیرتک الاقربین) پس‏ پیامبر فاطمه(س) را نیز انذار داد. اینک او آمده، میراثش رامی‏خواهد. و او بهترین زنان و مادر سرور جوانان و هم وزن دخترعمران و جلیله ‏ای است که هم وزن ندارد. با پدرش رسالت‏ های‏ پروردگارش تمامی یافت.»
روایتگر نور
ام سلمه به طور مستقیم از رسول خدا(ص) و حضرت فاطمه(س) و گاه‏به واسطه شوهرش از پیامبر روایات فراوانی (بیش از سیصد روایت)
برجای گذاشت. برخی از این روایات از حالات حضرت فاطمه خبرمی‏ دهند. مانند خوشحالی حضرت از اینکه اولین زنی است که خطبه‏ اش(عقد) را جبرئیل خوانده است... اما روایاتی که ام سلمه ازبانوی دوسرا نقل کرد بارتند از:
1- بوی بهشتی
امام صادق(ع) فرمود: «ام سلمه گفت: از حضرت زهرا(س) پرسیدم:
آیا بوی خوش ذخیره کرده ‏ای؟
فرمود: آری. آنگاه عطری آورد و مقداری در کف دستم ریخت. بوی‏خوشی داشت که هرگز نشنیده بودم. گفتم: این عطر خوشبو را ازکجا تهیه کرد ه ‏ای؟ فرمود: «هو عنبر یسقط من اجنحه جبریل‏»،این مشکی است که از بال و پر جبرئیل فرو ریخته است.
2- کار طاقت فرسا
ام سلمه روایتی دیگر را از طریق امیرمومنان(ع) روایت کرده است‏ که از شدت و سختی‏ کارهای خانه امیرمومنان خبر می‏دهد تا آنجا که‏ فاطمه زهرا(س) نزد پدر رفت و این چنین گفت: «قد مجلت‏یدای من‏الرحی لیلتی جمیعا ادیر الرحی حتی اصبح و ابوالحسن یحمل‏حسنا و حسینا» دستهایم از آسیاب کردن در طول شب تاول زده است‏تا صبح آسیاب را می‏گردانم و ابوالحسن (علی(ع‏» از حسن و حسین‏ نگهداری می‏کرد.
همین روایت از طریق «دولابی‏» از ام سلمه از علی(ع) اینگونه‏ نقل شده است:
«یا رسول الله لقد مجلت‏یدای من الرحا اطحن مره و اعجن مره‏»ای رسول خدا! دستانم از کار کردن با آسیاب تاول زده است. گاهی‏ گندم آرد می‏کنم و زمانی آرد را خمیر می‏سازم.
3- خیانت منافقان
ام سلمه می‏گوید: به فاطمه(س) گفتم: ای دختر رسول خدا(ص) حال‏ شما چگونه است؟ فرمود: صبح کردم در میان حزن شدید و اندوه ‏عظیم در حالی که پیامبر(ص) رفته و وصی او مظلوم شده است.
سوگند به خدا حشمت و عظمت آن کس دریده و نابود شد که بر خلاف‏ حکم خدا در قرآن و سنت و سفارش پیامبراسلام در تاویل و تفسیرقرآن، حق امامت او را غصب کرده و به دیگران سپردند. اینگونه ‏برخوردهای خصمانه از کینه توزی های جنگ بدر و خونخواهی کشتگان‏ جنگ احد آنهاست که در درون قلب نفاق ‏آلود و اندیشه فتنه ‏انگیزشان پنهان بوده است و تاکنون جرات اظهار آن را نداشتند.
تا در آن هنگام که حکومت الهی بازیچه دست قدرت طلبان گردید وامام بحق منزوی شد. آتش کینه‏ های دیرینه‏شان زبانه کشید و باران‏ مصبیت ها و مشکلات برما فرو ریختند. و رشته ‏های ایمان را دریدند.
و نسبت‏به وعده ‏های الهی که برهمه واجب فرموده بود، حفظ وپاسداری از رسالت پیامبر(ص) و دفاع از پرهیزکاران و مومنان راچه بد و زشت عمل کردند.
اما افسوس که در جهت انتقام گرفتن از پدران مشرک و منافق خودکه در جنگ های اسلامی کشته شدند و علیه اسلام جنگیدند، به دنیاروی آوردند و فریب دنیا را خوردند.

نوشتن دیدگاه