سورة الفتح، مدنى، 29 آيه
معرفى سوره[1]

[1] .  سوره مباركه فتح چهل و هشتمين سوره قرآن كريم است در ترتيب فعلى و يك صد و يازدهمين
سوره‏اى است كه بعد از سوره جمعه و قبل از سوره مائده در راه بين مكه و مدينه هنگام برگشت از حديبيه بر پيامبر گرامى اسلام نازل شده و مشتمل بر 2438 حرف و 560 كلمه و داراى بيست و نه آيه مى‏باشد . اين سوره را «فتح» مى‏نامند، به اين مناسبت كه در آغاز آن از فتح مبين يعنى صلح حُدَيْبيّه و به دنبال آن فتح مكه سخن مى‏گويد. و بر تقسيم‏بندى سوره‏ها جزء ممتحنات است. اين سوره و سوره‏هاى حشر، سجده، طلاق، ن والقلم، حجرات، تبارك، تغابن، منافقون، جمعه، صف، جن، نوح، مجادله، ممتحنه و تحريم را ممتحنات گويند، چون در اين سوره‏ها، سوره ممتحنه قرار دارد و با هم مناسباتى دارند، به ممتحنات موسوم گشته‏اند.
          غرض سوره بيان منتى است كه خداى تعالى بر رسول خدا نهاده و در اين سفر فتحى آشكار نصيبش كرده و نيز منتى است كه بر مؤمنين همراه وى نهاده و مدح شايانى است كه از آنان كرده است. اين سوره پيام‏آور فتح و پيروزى است . پيروزى بر دشمنان اسلام كه سوره با مسئله بشارت به فتح آغاز مى‏شود و حوادث مربوط به صلح حديبيه در سال ششم هجرت و نزول سكينه و آرامش بر دل‏هاى مؤمنان را بازگو مى‏كند و در ادامه از مقام پيامبر و هدف والاى او سخن مى‏گويد و به بيان عذاب منافقان و مشركانى مى‏پردازد كه نسبت به خداوند بدگمان بودند و به وعده الهى ايمان نداشتند . [آيات 1 ـ 10]
          در بخش ديگرى به كارشكنى‏هاى منافقان و نمونه‏هايى از عذرهاى واهى آنان در مورد عدم شركت در جهاد مى‏پردازد از جمله اينكه براى محافظت از اموال و اولادشان، پيامبر را در جهاد همراهى نمى‏كنند و قسمتى از تقاضاى نا به جاى منافقان را منعكس مى‏سازد كه خواستار سهيم شدن در غنايم جنگى بودند و سپس كسانى كه از شركت در جهاد معذورند را معرفى مى‏كند . [آيات 11 ـ 17]
          در آيات ديگرى از سوره، رضايت خداوند از مؤمنينى كه در بيعت رضوان شركت داشتند اعلام مى‏دارد و وعده الهى مبنى بر فتح و غنيمت را مطرح مى‏سازد و خاطر نشان مى‏كند كه اين سنت الهى است كه مؤمنين هميشه پيروز هستند و وعده الهى تغييرناپذير است . [آيات 18 ـ 23].
          در ادامه مباحث گذشته، خداوند خويش را توصيف مى‏كند كه او خدايى است كه شرّ دشمنان شما را از سر شما كوتاه كرد همان دشمنانى كه به خدا كافر شدند و راه مسجد الحرام را بر مسلمانان بستند و تأكيد بر تحقق خواب پيامبر و وارد شدن به مكه و انجام مناسك عمره و اينكه وى رسولى است كه از طرف خدا با قرآن و دين حق به سوى عالم فرستاده شده تا دين او را بر همه اديان غالب گرداند . [آيات 24 ـ 28].
          در آيه پايانى سوره از ويژگى‏هاى پيروان پيامبر اسلام و صفات مخصوص آن‏ها سخن مى‏گويد كه در تورات چنين آمده كه ايشان بسيار قوى و سخت‏گير نسبت به كفار و مشفق و مهربان نسبت به همديگر مى‏باشند و هميشه در حال ركوع و سجود به سر مى‏برند كه دعاى آن‏ها طلب فضل و رحمت خداست و در سيماى آنان آثار سجود و شب‏زنده‏دارى نمايان است. اما مثل‏هاى آنان در انجيل آمده كه مثل دانه‏اى كه چون سر از خاك برآورد، شاخه‏اى نازك و ضعيف باشد بعد از اين قوت يابد تا آنكه ستبر و قوى گردد و محكم بر ساق خود بايستد و همه در تماشاى آن حيران بمانند. همچنين ياران محمد  صلى‏الله‏عليه‏و‏آله از ضعف به قوت رسند تا كافران را از قدرت و قوت خود به خشم آرند و بر آنان غالب گردند . [آيه 29].

نوشتن دیدگاه