25     «وَ أَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ يَتَساءَلُونَ»
26     «قالُوا إِنّا كُنّا قَبْلُ فِى أَهْلِنا مُشْفِقِينَ»

ترجمه:
25. پس روبرو مى‏شوند بعضى آن‏ها بر بعض ديگر و از يكديگر پرسش و سؤل
مى‏كنند.
26. مى‏گويند: ما بوديم قبلاً در دنيا كه خائف بوديم از مثل چنين روزى[1].
 
تفسير:
«وَ أَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلى بَعْضٍ» چون فرمود: «على سُرُرٍ مُتقابِلين»[2] اين‏ها با
يكديگر صحبت و گفت و گو و مذاكره مى‏كنند كه معناى «يَتَساءَلُونَ» است. به

يكديگر مى‏گويند «قالُوا» مقول قول آن‏ها اين است كه «إِنّا كُنّا قَبْلُ فِى أَهْلِنا»يعنى
در دنيا زمان حيات خود «فِى أَهْلِنا» خويشان و دوستان و رفقا «مُشْفِقِينَ»كه مؤن
بايد بين خوف و رجاء باشد كه مقام خوف بسيار عالى است كه مى‏فرمايد: «وَ لِمَنْ
خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ»[3]، «ذَواتا أَفْنانٍ»[4]، «فِيهِما عَيْنانِ تَجْرِيانِ»[5] الى قوله تعالى:
«فِيهِما مِنْ كُلِّ فاكِهَةٍ زَوْجانِ»[6] الى قوله: «مُتَّكِئِينَ عَلى فُرُشٍ بَطائِنُها مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَ جَنَى
الْجَنَّتَيْنِ دانٍ»[7] الى قوله: «فِيهِنَّ قاصِراتُ الطَّرْفِ لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌّ»[8] الى
قوله: «كَأَنَّهُنَّ الْياقُوتُ وَ الْمَرْجانُ»[9] به اسقاطِ آياتِ «فَبِأَىِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ»[10]
و شرحش مى‏آيد إن شاء اللّه‏ تعالى.
و از براى خوف درجات بسيار است و بالاترين درجات، اينكه جلوگيرى شود از
ارتكاب كوچكترين معاصى كه معناى عصمت است.
*    *    *

[1] .  ترجمه ديگر: و برخى‏شان رو به برخى كنند و از هم پرسند25 گويند: ما پيشتر در ميان خانواده
خود بيمناك بوديم26.
 
[2] .  بر تخت‏هايى رو به روى يكديگر نشسته‏اند. اشاره به آيه 47 سوره حجر؛ آيه 44 سوره صافات و همچنين آيات 15 ـ 16 سوره واقعه.
 
[3] .  و هر كس را كه از مقام پروردگارش بترسد، دو باغ است. سوره الرحمن: آيؤ 46.
 
[4] .  كه داراى شاخسارانند. همان: آيه 48.
 
[5] .  در آن دو باغ دو چشمه روان است. همان: آيه 50.
 
[6] .  در آن دو باغ از هر ميوه‏اى، دو گونه است. همان: آيه 52.
 
[7] .  بر بسترهايى كه آستر آن‏ها از ابريشم درشت بافت است تكيه زنند و چيدن ميوه از آن دو باغ به آسانى در دسترس است. همان: آيه 54.
 
[8] .  در آن باغ‏ها دلبرانى فروهشته نگاهند كه دست هيچ انس و جنّى پيش از ايشان به آن‏ها نرسيده است. همان: آيه 56.
 
[9] .  گويى كه آن‏ها ياقوت و مرجانند. همان: آيه 58.
 
[10] .  به تعبير ديگر: بدون ذكر آيات «فبأيّ آلاء ربّكما تكذبان؛ پس كدام يك از نعمت‏هاى پروردگارتان را منكريد؟»، كه در سوره الرحمن ميان آيات فوق به تكرار آمده است . 

نوشتن دیدگاه