یكی از مصادیق اسراف، زیاده روی در جهیزیه عروس است.
پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله در حدیث ازدواج فاطمه (سلام الله علیها) ام سلمه را می خواند و به ایشان می فرماید: «یا اُمَّ سَلَمَة اِبْتاعِی لاِبْنَتی فِراشا مِنْ حلیسِ مِصرَ واحْشیه لیفا واتَّخذی لَها مِدْرَعَةً و عِبايَةً قطوانِیةً و لا تَتَّخِذی لها اَكْثَرَ مِنْ ذلك فیكونا من المُسرفین (1)؛ ای ام سلمه! برای دخترم فرشی از گلیم مصر می خری و آن را با پوست درخت خرما پر می كنی و برای او جامه پشمین و گلیم و پلاس قطوانیه تهیه می كنی و بیشتراز آن چیزی فراهم نمی كنی، كه در آن صورت آن دو (علی (علیه السلام) و فاطمه (علیهاالسلام)) از مسرفان خواهند بود.»
علی (علیه السلام) می فرماید: «لِلمُسْرفِ ثلاثُ عَلاماتٍ: يَأكُلُ ما لیسَ لَه و یشتری مالَیسَ له و يَلْبَسُ مالَیسَ له(2)؛ برای اسراف كننده سه نشانه است: آنچه نباید بخورد می خورد و آنچه دور از شأن او است برای خود می خرد و آنچه را كه مناسب او نیست می پوشد.» در توضیح این روایت می توان به روایتی از امام صادق (علیه السلام) اشاره كرد كه می فرماید: «المالُ مالُ اللّهِ يَضَعُهُ عِندَ الرَّجُلِ وَدايِعَ وَ جَوَّزَ لهم اَنْ يَأكُلوُا قَصْدا وَ يَشْرَبوُا قَصْدا...وَ مِنْ عَداذلك كانَ عَلَیه حَراما(3)؛ مال متعلق به خداوند است كه در نزد انسان به امانت می گذارد و بر مردم چنین روا داشته است كه با میانه روی بخورند و بیاشامند... و تجاوز از این حد حرام است.» بنابراین، اگر كسی در مصرف اموال خود زیاده روی كند،مصداق مسرف خواهد بود. پس باید اموالش را در كارهای مفید تولیدی و خدماتی و یا انفاق صرف كند تا چرخ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جامعه در جریان بماند و ركود اقتصادی و كینه اجتماعی از جامعه رخت بربندد.
در روایات حتی از دور انداختن هسته خرما و زیاده روی در مصرف آب و پوشیدن لباس معمولی در هنگام كار به عنوان اسراف نهی شده كه نشان دهنده تأكید فوق العاده اسلام به عدم اتلاف مال است.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «اَدنَی الاِسرافِ هِراقَةُ فَضْلِ الاِناءِ و ابْتِذالُ ثَوبِ الصَّوْنِ وَ اِلْقاءُ النَّوی(4)؛ كمترین مرتبه اسراف دور ریختن زیادی آب و پوشیدن لباس حفظ آبرو در اوقات كار و دور انداختن هسته خرماست.»
غلامان امام رضا (علیه السلام) میوه می خوردند، ولی آن را به طور كامل نخورده، به گوشه ای می انداختند. امام (علیه السلام) فرمود: سبحان الله! اگر شما به این میوه ها نیاز ندارید انسان هایی هستند كه نیاز دارند؛ چرا دور می ریزید؛ آنها را نگه دارید و به نیازمندان بدهید(5).
**********************************
1 ـ بحارالانوار، ج 104، ص 88، حدیث 53.
2 ـ الصدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 102، حدیث 411.
3 ـ تفسیر عیاشی، ج 2، ص 13.
4 ـ فروع كافی، ج6، ص460 و نیز: خصال صدوق، ج1، ص 93، حدیث 37.
5 ـ المحاسن، ابوجعفر احمد بن خالدالبرقی، ج 2، ص 224، المجمع العالمی لاهل البیت (علیهم السلام).

نوشتن دیدگاه