مقاله ها

 وقتی عمر شش نفر را برای شورا تعیین کرد، یعنی علی علیه السلام، طلحه، زبیر، عبدالرحمن عوف، عثمان و سعد بن ابی وقاص، حضرت امیر علیه السلام به عمویش عباس شکایت برد که مرا با این اشخاص قرین کرده است و بخدا قسم کار خلافت از ما بنی هاشم بیرون رفت.
عباس گفت: پسر برادر من از کجا چنین حرفی را می‏زنی؟ حضرت فرمود: سعد بن ابی‏وقاص با عبدالرحمن عوف مخالفت نمی‏کند. چون پسر عموی یکدیگرند و هر دو از یک فامیل هستند و یک رأی دارند و عبدالرحمن نیز داماد عثمان است.(11) اینها با هم هستند و می‏شوند سه رأی، حال اگر طلحه و زبیر هم به من رأی دهند باز فایده‏ای ندارد، چون عمر گفته: اگر مساوی شدند رأی گروهی که عبدالرحمن در آن باشد ترجیح دارد. به اضافه اینکه طلحه هم تمیمی بود و به عثمان بیشتر تمایل داشت. در هر حال پیش بینی حضرت امیر علیه‏السلام صحیح بود و همان طور که عمر می‏خواست از این شورا عثمان بیرون آمد چون عبدالرحمن طرف دار او بود. ازجریان زیر نیز روشن می‏گردد که در زمان حیات عمر خلیفه سوم تعیین شده بود.
ابن سعد از سعید بن عاص اموی نقل می‏کند که وی از خلیفه دوم زمینی جنب خانه خود می‏خواست تا خانه‏اش را وسعت دهد. چون عمر در مورد بعضی‏ها از این بخششها می‏کرد. خلیفه به او گفت: بعد از نماز صبح بیا تا کارت را انجام دهم. سعید بدستور خلیفه پس از نماز صبح نزد او رفت و با او به زمین مطلوب رفتند. خلیفه با پای خود روی زمین خطی کشید و گفت: اینهم مال تو. سعید بن عاص می‏گوید: گفتم: یا امیرالمؤمنین من عیال دارم قدری بیشتر بده. عمر گفت: اینک این زمین تو را بس است ولی سری به تو می‏گویم پیش خود نگهدار بعد از من کسی روی کار می‏آید که با تو صله رحم می‏کند و حاجتت را برآورده می‏سازد. سعید می‏گوید: در طول خلافت عمر بن خطاب صبر کردم تا عثمان به حکومت رسید و او همچنان که عمر گفته بود، با من صله رحم کرد و خواسته‏ ام را برآورد.(12)
از این روایت روشن می‏شود خلیفه دوم با نقشه ‏ای که برای زمان بعد از خود کشیده بود می ‏دانست خویش سعید اموی: عثمان اموی به خلافت می‏رسد.
خلیفه دوم در نظر داشت بعد از عثمان عبدالرحمن عوف و سپس معاویه بحکومت برسند دلیل بر این مطلب آنست که در سال عام الرعاف عثمان هم به بیماری خون دماغ مبتلا گردید و مشرف به مرگ شد؛ پنهانی در نامه‏ای عبدالرحمن بن عوف را برای خلافت پس از خودش تعیین کرد. عبدالرحمن خیلی ناراحت شد و گفت من او را در ملأ خلیفه کردم او پنهانی خلافت مرا می‏نویسد. سپس بین ایشان عداوت شدید ایجاد شد و نفرین حضرت امیر علیه السلام درباره آنها مستجاب شد که فرموده بود: خداوند بین شما اختلاف بیندازد. عثمان از آن بیماری شفا یافت و عبدالرحمن در زمان خلافت عثمان وفات کرد. از این پیش آمد معلوم می‏شود که عثمان می‏دانست بعد از ابوبکر عمر باید خلیفه شود، و عمر میدانست بعد از او عثمان باید به خلافت برسد، کوشش عبد الرحمن در تعیین عثمان همانند کوشیدن عثمان در نوشتن نام عمر در وصیت ابوبکر بوده است.

نوشتن دیدگاه