طینت واحد و مقام دوستان حضرت علی(ع)ابن عباس می گوید: شنیدم رسول خدا(ص) در حالی که حضرت علی(ع) را مخاطب خود قرار داده بود، می گفت:
ای علی! همانا خداوند تبارک و تعالی بود و هیچ چیزی هم به جز او نبود، پس خداوند متعال من و تو را از نور جلال و عظمت خودش خلق کرد و ما مقابل عرش پروردگار عالم مشغول تسبیح «سبحان الله»، و تحمید «الحمدلله»، و تهلیل «لا اله الاّ الله» گفتن او بودیم و این قبل از آن بود که خداوند آسمانها و زمین را خلق کند.
[34]پس چون خداوند اراده کرد که حضرت آدم را خلق کند، من و تو را از طینت واحدی از علیین خلق کرد و ما را با نور خود عجین کرده و در همة انوار و نهرهای بهشت قرار داد.
پس خداوند حضرت آدم(ع) را خلق کرد و این طینت و نور را در صلب او به ودیعه و امانت گذاشت. و هنگامی که خداوند حضرت آدم(ع) را خلق کرد، ذریه و فرزندان او را حاضر کرد و آنها را به نطق واداشت که از آنها بر ربوبیت خود اقرار گیرد. و اولین کسانی که اقرار به ربوبیت خداوند نمودند، من و تو بودیم و بعد از ما هم پیغمبران دیگر بر حسب درجه و رتبه شان، به ربوبیت خداوند متعال اقرار کردند.
آنگاه خداوند متعال فرمود: ای محمد و ای علی! شما در اقرار به ربوبیت من صادق هستید و در طاعت من از همة خلقم پیشی گرفته اید و من این را از علم خود می دانستم. پس شما برگزیدگان من از میان خلقم هستید و ائمه(علیهما السلام) هم از ذریة شما دو بزرگوار می باشند و آنها شیعیان شما می باشند و ما هم این چنین آنها را مثل شما خلق کردیم. (یعنی با نور خود و طینت علیین و…).
در ادامه پیامبر(ص) فرمودند: ای علی! این طینت در صلب آدم بود و نور من و تو در بین دو چشم او قرار داشت، پس این نور از چشم حضرت آدم به چشم پیامبران منتقل شد تا اینکه این نور و طینت، به صلب عبدالمطلب رسید و به دو قسم تقسیم شد. آنگاه خداوند متعال مرا از نصف آن خلق کرد و مرا رسول و نبی قرار داد و تو را هم از نصف دیگر خلق کرد و وصی و جانشین قرار داده شدی.
پس آنگاه که من در کنار عظمت پروردگار متعال بودم و به مقام قاب
[35]قوسین أو أدنی رسیدم، خداوند متعال به من فرمود: ای محمد! در میان خلقم چه کسی بیشتر مطیع توست؟
گفتم: خدواندا! علی بن ابی طالب(ع). پس خداوند عزوجل فرمود: ای محمد؛ حضرت علی(ع) را جانشین و وصی خود قرار بده که من او را برگزیدة خود قرار دادم.
ای محمد! قبل از اینکه چیزی را خلق کنم اسم تو و علی را بر روی عرش خود نوشتم. محبت خاص من بر شما و بر کسانی است که شما را دوست می دارند و از شما اطاعت می کنند. و هرکس که شما را دوست بدارد و از شما اطاعت کند از مقربان درگاه من خواهد بود و هرکس هم که منکر ولایت شما شود و به کلام شما اعتنایی نکند، او از زمرة کافران و گمراهان خواهد بود.
سپس پیامبر(ص) به حضرت علی(ع) فرمودند: ای علی! من و تو از یک طینت واحد می باشیم و تو در دنیا و آخرت حق دارترین مردم نسبت به من هستی و فرزندان تو، فرزندان من هستند؛ و شیعیان تو، شیعیان من؛ و دوستان شما، دوستان من؛ و تو و شیعیان و دوستارانت در بهشت کنار من خواهید بود.(26)
متن روایت:
ابن عباس، قال: سمعت رسول الله(ص) و هو یخاطب علیاً(ع) و یقول: یا علی؛ إن الله تبارک و تعالی کان ولا شی ء معه فخلقنی و خلقک روحین من نور
[36]جلاله فکنّا أمام عرش رب العالمین نسبح الله و نقدسه و نحمده و نهلله و ذلک قبل أن یخلق السماوات و الأرضین. فلمّا أراد أن یخلق آدم خقنی و إیاک من طینة واحدة من طینة علیین و عجننا بذلک النور و غمسنا فی جمیع الأنوار و أنهار الجنة ثم خلق آدم و استودع صلبه تلک الطینة و النور، فلمّا خلقه استخرج ذریته من ظهره فاسْتنطقهم و قررهم بالربوبیة فأول خلق إقراراً بالربوبیة أنا و أنت و النبیون علی قدر منازلهم و قربهم من الله عز و جل. فقال الله تبارک و تعالی: صدقتما و أقررتما یا محمد و یا علی؛ وسبقتما خلقی إلی طاعتی و کذلک کنتما فی سابق علمی فیکما فأنتما صفوتی من خلقی و الأئمة من ذریتکما و شیعتکما و کذلک خلقتکم. ثم قال النبی(ص): یا علی؛ فکانت الطینة فی صلب آدم و نوری و نورک بین عینیه فما زال ذلک النور ینتقل بین أعین النبیین و المنتجبین حتی وصل النور و الطینة إلی صلب عبدالمطلب فافترق نصفین فخلقنی الله من نصفه و اتخذنی نبیاً و رسولاً و خلقک من النصف الآخر، فاتخذک خلیفة و وصیاً و ولیاً. فلما کنت من عظمة ربی کقاب قَوْسَینِ أَوْ أَدْنی قال لی: یا محمد؛ مَن أطوع خلقی لک؟ فقلت علی بن أبی طالب(ع) فقال عز و جل: فاتخذه خلیفة و وصیاً فقد اتخذته صفیاً و ولیاً.
یا محمد؛ کتبت اسمک و اسمه علی عرشی من قبل أن أخلق الخلق. محبةً منی لکما و لمن أحبکما و تولاکما و أطاعکما، فمن أحبکما و أطاعکما و تولاکما کان عندی من المقربین و من جحد ولایتکما و عدل عنکما کان عندی من الکافرین الضالین.
ثم قال النبی(ص) : یا علی؛ فمن ذا یلج بینی و بینک و أنا و أنت من نور واحد و طینة واحدة فأنت أحق الناس بی فی الدنیا و الآخرة و ولدک ولدی و شیعتکم شیعتی و أولیاؤکم أولیائی و أنتم معی غدا فی الجنة.
[37]سند روایت:
این روایت را سید شرف الدین حسینی استرابادی (متوفای 965 ق) در کتاب «تأویل الآیات فی فضایل العترة الطاهرة» و نیز علامة مجلسی در کتاب «بحار» به نقل از شیخ صدوق در کتاب معراجش نقل نموده اند که روایت نیز مرفوعه می باشد؛ پس از حیث سند نمی توان روایت را مورد بررسی قرار داد، چرا که آن مرفوعه و ضعیف می باشد؛
و امّا از حیث دلالت: اگرچه به سادگی نمی توان در مورد روایات خلقت نوری اهل بیت(علیهما السلام) اظهار نظر نمود، لیکن روایات بسیاری در مورد خلقت نوری اهل بیت(علیهما السلام) در کتب روایی شیعه وجود دارد که آنها را نمی توان نادیده گرفت؛ به هر حال در این روایت ما جانب احتیاط را رعایت کرده و نظر چندانی در مورد آن نمی دهیم، اگرچه تعبّداً آن را تلقی به قبول می نماییم.
26. تأویل الآیات الظاهره، ص749؛ شرح أصول کافی، ج 4، ص 227؛ بحار، ج 25، ص 3؛ تفسیر البرهان، ج 4، ص 439، ح 6؛ عقائد الاسلامیه، ص 202. 

نوشتن دیدگاه