فایده زیارت اهل قبور

(زمان خواندن: 10 - 20 دقیقه)

احادیثی که در این مورد رسیده به سه دسته تقسیم می ‏شوند:
الف. احادیثی که ثواب زیارت را عاید صاحبان قبور می‏ نماید.
ب. احادیثی که ثواب زیارت را عاید زیارت کننده می‏ داند.
ج. احادیثی که ثواب زیارت را نصیب دو طرف نموده.
برای آگاهی علاقه‏ مندان به طور جداگانه به هر سه دسته از روایات به نحو گذرا اشاره می‏ شود.
دسته اول:
1- مرحوم مجلسی به نقل از کتاب دعوات راوندی از قول داوود رقی آورده است که:
قال: قلت لابی عبدالله (علیه السلام) یقوم الرجل علی قبر ابیه وقریبه و غیر قریبه، هل ینفعه ذلک؟ قال (علیه السلام): نعم. ان ذلک یدخل علیه کما یدخل علی احدکم الهدیه یفرح بها (1)
گفت: خدمت حضرت امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: فلان مرد بر مزار پدر، خویشان، دوستان و دیگران رفته، آیا این کار به مردگان فایده ‏ای می ‏رساند؟ حضرت فرمودند: بلی این که انسان به زیارت آنها برود [و دعا کند] باعث خوشحالی و سرور آن ها می‏ شود، همان گونه که وقتی زنده ‏ای به زیارت انسان زنده دیگر می ‏رود و برای او هدیه می ‏برد.
2- در کتاب وسائل الشیعه به نقل از حضرت امام باقر (علیه السلام) آمده:
... عن الباقر (علیه السلام) قال: سألته عن زیاره القبور، قال (علیه السلام): اذا کان یوم الجمعه فزرهم، فانه من کان منهم فی ضیق وسع علیه ما بین طلوع الفجر الی طلوع الشمس، یعلمون بمن اتاهم فی کل یوم(2)
از حضرت امام باقر (علیه السلام) در مورد زیارت اهل قبور پرسیدم. حضرت فرمودند: اگر روح مرده‏ ای در فشار و نگرانی باشد و شما بین طلوع فجر و طلوع خورشید او را زیارت کنید خداوند به او وسعت می‏ دهد و روح مرده را از نگرانی خارج می‏ گرداند.
در ارتباط با دو حدیث فوق توجه به مطالب زیر خالی از لطف نیست.
الف: در حدیث اول امام (علیه السلام) زیارت اهل قبور و دعا و استغفار بر مزار آنها را به رفتن به ملاقات دوستان و بردن هدیه برای آنها تشبیه نموده و با این تشبیه، به دو مطلب جالب توجه اشاره فرموده که یکی خوشحال شدن روح اموات از زیارت و دیگری بهره گرفتن از دعا و استغفار برای آنهاست.
ب: در حدیث دوم رفتن به زیارت اموات در یک وقت خاص را موجب وسعت آنها از تنگناها و مضیقه ‏های آن عالم دانسته است. و در هر حال، هر بهره‏ ای که در دو حدیث بود، صرفا عاید صاحبان قبر می‏ شود ولی از روایات آینده به نحو دیگری استفاده می‏ شود که خواهید خواند.
دسته دوم:
1- مرحوم مجلسی به نقل از مرحوم شیخ مفید (ره) آورده است که:
قال: قال رسول الله (صلی الله علیه و آله) من قرأ آیه من کتاب الله فی مقبره من مقابر المسلمین، اعطاه الله ثواب سبعین نبیا. ومن ترحم علی اهل المقابر نجی من النار و دخل الجنه و هو یضحک(3)
گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: کسی که در مزار مسلمانان یکی از آیات قرآن را برای اموات بخواند، خداوند ثواب هفتاد پیامبر به او می‏ دهد، و کسی که برای اهل قبور طلب رحمت و مغفرت نماید خداوند او را از آتش جهنم نجات می‏ دهد و او را خندان وارد بهشت می‏ گرداند.
2- و نیز از حضرت حسین بن علی (علیه السلام) نقل کرده که:
قال: من دخل المقابر فقال: اللهم رب هذه الارواح الفانیه، والاجساد البالیه، والعظام النخره التی خرجت من الدنیا وهی بک مؤمنه، ادخل علیهم روحامنک و سلاما منی، کتب الله له بعدد الخلق من لدن آدم الی ان تقوم الساعه حسنات(4)
فرمود: اگر کسی به زیارت اهل قبور برود بر مزار مسلمانان بگوید: خدایا این ارواح فانی، و این جسدهای پوسیده، و این استخوان های متلاشی شده را که از دنیا رفته و به تو ایمان داشته ‏اند به رحمت خود برسان و سلام مرا نیز بر آنها نازل گردان؛ خداوند به عدد تمام بندگان خود از زمان خلقت آدم (علیه السلام) تا پایان دنیا برای او ثواب می ‏نویسد.
3- و نیز مرحوم مجلسی به نقل از کتاب کامل الزیاره از حضرت رضا (علیه السلام) آورده است که:
قال: من اتی قبر اخیه المؤمن، ثم وضع یده علی القبر وقرأ انا انزلناه فی لیله القدر سبع مرات، امن یوم الفزع الاکبر(5)
حضرت فرمودند: کسی که به زیارت قبر برادر مؤمن خود برود، و دست خود را روی قبر بگذارد، و هفت مرتبه سوره انا انزلنا بخواند، از عذاب آن روز بزرگ (روز قیامت) ایمن خواهد بود.
در سه حدیث فوق به یک حقیقت اشاره شده و آن اینکه: ثواب و بهره زیارت اهل قبور صرفا عاید زیارت کننده می‏ شود.
دسته سوم:
1- مرحوم شیخ کلینی در کتاب کافی به نقل از محمد بن مسلم آورده است:
... عن ابی عبدالله (علیه السلام) قال: قال امیر المؤمنین (علیه السلام): زوروا موتاکم فانهم یفرحون بزیارتکم، ولیطلب احدکم حاجته عند قبر ابیه و عند قبر امه بما یدعولهما(6)
حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمود:
حضرت امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) فرموده: مردگان خود را زیارت کنید؛ زیرا آنها از زیارت شما خشنود می ‏شوند، و شما هم حاجت‏ های خود را هنگام زیارت قبور پدر و مادر از خدا بخواهید؛ زیرا خداوند به واسطه دعایی که بر مزار آن ها می‏ کنید حاجات شما را برآورده می ‏کند.
2- مرحوم مجلسی در بحار به نقل از عده ‏الداعی و مرحوم شیخ حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه آورده‏ اند:
قال الصادق (علیه السلام): من عمل من المسلمین عن میت عملا صالحا اضعف الله له اجره و نفع به المیت(7)
حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر مسلمانی که به نیابت مردگان عمل صالحی انجام دهد خداوند ثواب آنرا برای خود او دو چندان می‏ کند و از آن عمل نفعی هم برای صاحب قبر می‏ فرستد.
3- باز در کتاب وسائل الشیعه آورده ‏اند:
قال ابو عبدالله (علیه السلام) یدخل علی المیت فی قبره الصلاه والصوم، والحج و الصدقه، والبر، والدعاو یکتب اجره للذی یفعله و للمیت(8)
حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمودند: ثواب هر کدام از نماز، روزه، حج، صدقه و دعا برای کسی که اعمال را انجام می‏ دهد و نیز برای اموات ثبت و ضبط می‏ شود. از سه حدیث فوق نیز استفاده شد: فایده زیارت اهل قبور عاید طرفین می ‏شود. بنابراین، صرف نظر از این که زیارت اموات در اعتقاد مسلمانان دارای مشروعیت است، برای طرفین (زیارت کننده و صاحب قبر) دارای فواید زیاد است. امید است مؤمنین غفلت نفرمایند.


فصل سوم : باقیات الصالحات
گرچه سخن پیرامون باقیات الصالحات خارج از موضوع کتاب است، ولی از این نظر که نتایج باقیات الصالحات به عالم برزخ بازگشت می‏ کند و موضوع کتب مسائل مربوط به عالم برزخ است از این رو مطالب زیر تقدیم می ‏گردد:
کلمه باقیات الصالحات در اصطلاح قرآن و روایات بسیار استعمال شده و با همین عبارت عربی در زبان فارسی نیز بکار می‏ رود. مقصود از باقیات الصالحات کارها و خدمات عام المنفعه خدا پسندانه‏ ای است که از انسان به یادگار می‏ ماند که پس از مرگ انسان مردم نیز از آن استفاده می‏ کنند. قبل از شروع در بیان اخبار و احادیثی که در این مورد رسیده چند جمله ‏ای به تحلیل واژه باقیات الصالحات می ‏پردازیم:
باقیات‏ء جمع باقیه و مؤنث باق است. کلمه باق در اصل باقی‏ء بوده و به دلیل سنگینی تلفظی که داشته، عرب آن را باق تلفظ کرده است.
معنای باقیات ضد فانیات و آن هم جمع فانیه و مؤنث فان می‏ باشد و معنای آن: فانی شدنی‏ ها و از بین رفتنی‏ ها است. پس باقیات یعنی: ثابت ماندنی ها، و در قرآن شریف آمده است: ما عندکم ینفد و ما عندالله باق؛ یعنی چیزهایی که پیش شماست [مانند: اموال دنیا، ریاست دنیا و... ] از بین رفتنی است و آنچه پیش خداست [مانند: کارهای خیر و خوب و یا کارهای شر و ناپسندی که انسان در دوران عمر خود انجام می‏ دهد] ثابت و ماندنی است.
صالحات نیز به همین منوال جمع صالحه و مونت صالح می‏ باشد و معنای آن در فارسی نیکوست و در مقابلش زشت قرار دارد. باقیات الصالحات را به این اعتبار جمع مؤنث آورده ‏اند که این دو واژه صفت برای اعمال قرار می‏ گیرند؛ مثلا می ‏گوییم : الاعمال الباقیات الصالحات یعنی کارهای ماندنی نیکو و در مقابل آن، کارهای ماندنی غیر صالح است.
اصولا اعمال نیکو و یا زشت، در مقایسه با شخص انسان یا اموال دنیا که از بین رفتنی هستند، باقی و ثابت است؛ مثلا وقتی انسان بیمارستانی که مورد احتیاج جامعه است بسازد، این عمل در مقابل شخص انسان و اموال دنیا و مقام های آن که از بین رفتنی هستند، ماندنی و باقی و ثابت است و به این عمل، عمل خیر و عمل صالح می‏ گویند و در مقابلش مثلا ساختن مراکز فحشا و منکرات است که در آن گناه و معصیت خدا شود. این عمل نیز باقی است ولی عمل فاسد است.
اعمال نیک و بدی که از انسان به عنوان یادگار می ‏ماند تا هنگامی که دیگران از آن بهره می‏ برند عامل نیز در ثواب و عقاب با آنان شریک است؛ مثلا اگر انسان در طول حیات خود بانی ساختن مسجد، مدرسه، حسینیه، بیمارستان، آسایشگاه، آب انبار، پل و راه شده و یا هر عمل خیر دیگری انجام دهد، و یا عامل ایجاد فاحشه خانه، قمار خانه، میکده باشد و هر عمل شر و زشت دیگری انجام دهد تا زمانی که آن بنا برجاست و مردم از آن بهره می‏ گیرند، خداوند سازنده آن را نیز در ثواب و یا عقاب اعمال دیگرانی که در آن مکان عمل خیر و یا شرعی انجام می‏ دهند شریک می ‏گرداند، گرچه او مرده باشد.
ما چون درصدد بیان نتایج باقیات الصالحات در عالم برزخ هستیم به نقل روایاتی که در این مورد از ائمه معصومین رسیده می ‏پردازیم:
1- مرحوم صدوق (ره) از حضرت امام صادق (علیه السلام) آورده است:
قال علیه السلام: سته یلحقن المؤمن بعد وفاته: ولد یستغفر له، مصحف یخلفه، غرس یغرسه، صدقه ماء یجریه، وقلیب یحفره، و سنه یؤخذ بها من بعده(9)
حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمودند: شش عمل از مؤمن به یادگار می‏ ماند و او از ثواب آن بهره ‏مند می‏ شود: اول: فرزند صالحی که برای او استغفار کند، دوم: کتابی که از خود به یادگار بگذارد: سوم: درختی که بنشاند، چهارم: جوی آبی که جاری کند، پنجم: چاهی که حفر کند و دیگران از آن بهره ‏برداری کنند، و ششم: روش خیری که از خود بگذارد و مورد استفاده دیگران شود.
2- مرحوم شیخ حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه به نقل از ابن عمار آورده است که:
... قال: قلت لابی عبدالله (علیه السلام) ما یلحق الرجل بعد موته؟ فقال: سنه سنها یعمل بها بعد موته، فیکون له مثل اجر من یعمل بها من غیر ان ینقص من اجورهم شی‏ء، والصدقه الجاریه تجری من بعده، والولد الطیب یدعو لوالدیه بعد موتهما... (10)
گفت: از حضرت امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: بعد از مرگ چه چیزهایی به انسان می ‏رسد؟ فرمود: یکی روش نیکی که از خود به جای گذاشته باشد و بعد از او دیگران به آن عمل کنند بدون اینکه از ثواب عاملین کم شود به همان مقدار هم به آن میت می‏ دهند، دوم صدقه جاریه ‏ای که از انسان به جا مانده باشد، و سوم فرزند صالحی که بعد از پدر و مادر برای آنها دعا کند.
3- مرحوم مجلسی به نقل از امالی شیخ طوسی از مرحوم مفید (ره) آورده است که:
... قال: قال ابو عبدالله (علیه السلام) خیر ما یخلفه الرجل بعده ثلاثه: ولدبار یستغفر له، وسنه خیر یقتدی به فیها، وصدقه تجری من بعده(11)
گفت: حضرت امام صادق (علیه السلام) فرموده ‏اند: بهترین چیزی که می ‏تواند بعد از مرگ جانشین انسان شود سه چیز است: یکی فرزند صالحی که برای او طلب مغفرت کند، دوم روش نیکی که از او به جای ماند و دیگران در آن به او اقتداء کنند، و سوم قنات یا چشمه‏ ای جاری کند که بعد از او مورد استفاده عموم قرار گیرد.
4- باز مرحوم مجلسی در بحار به نقل از امالی شیخ صدوق آورده است:
عن ابراهیم بن محمد، عن الصادق (علیه السلام)، عن آبائه علیهم السلام، قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): مر عیسی بن مریم (علیه السلام) بقبر یعذب صاحبه، ثم مربه من قابل فاذا هو لیس یعذب، فقال: یا رب مررت بهذا القبر عام الاول فکان صاحبه یعذب، ثم مررت به العام فاذا هو لیس یعذب؟ فاوحی الله عزوجل الیه: یا روح الله انه ادرک له ولد صالح فاصلح طریقا و آوی یتیما فغفرت له بما عمل ابنه(12)
حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمود:
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرموده‏ اند: حضرت عیسی بن مریم (علیه السلام) به قبری عبور کرد و صاحب آنرا در عذاب خداوند معذب دید، سال بعد که مجدداً عبورش به آن قبر افتاد صاحب آن قبر را آزاد از عذاب خدا دید، از روی تعجب گفت: خدایا صاحب این قبر سال گذشته در عذاب تو بود چرا امسال عذاب از او برداشته شده؟ خطاب آمد: ای روح خدا، او پسری داشت که امسال به تکلیف الهی رسیده، او برای مردم راهی را ساخته و یتیمی را پناه داده است، ما نیز به پاس عمل صالح او پدر را بخشیدیم.
در احادیثی که از نظرتان گذشت به چیزهایی از قبیل: فرزند صالح، کتابی که برای رفع احتیاجات مادی و یا معنوی مردم نوشته شود، کاشتن درخت، کندن چاه، جاری کردن جوی آب، ساختن راه، پناه دادن یتیم، گذاشتن سنت خوبی که مردم هم به آن اقتداء کنند، باقیات الصالحات گفته شده و در مقابل در احادیث دیگری که از نظر خواهد گذشته به چیزهایی از قبیل: ذکر و تسبیح، باقیات الصالحات گفته ‏اند. برای نمونه به دو حدیث از این احادیث اشاره می‏ شود:
1 - مرحوم شیخ حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه به نقل از ضریس کناسی آورده است:
... عن ضریس الکناسی، عن ابی جعفر (علیه السلام) فی حدیث ان رسول الله (صلی الله علیه و آله) قال لرجل: اذا اصبحت وامسیت فقل: سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله والله اکبر فان لک (ان قلته) بکل تسبیحه عشر شجرات فی الجنه من انواع الفاکهه، وهن الباقیات الصالحات(13)
حضرت امام باقر (علیه السلام) از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل فرمودند که آن حضرت به مردی فرمود: اگر هنگام شب و هنگام صبح بگویی: سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر خداوند در مقابل هر تسبیحی که بگویی ده درخت میوه از انواع میوه‏ های بهشتی برای تو قرار می‏ دهد. وسپس فرمودند: این تسبیحات باقیات الصالحات است.
2 - و در همان کتاب به نقل از عبدالله بن حماد آورده است:
... عن ابی بصیر، عن ابی عبدالله (علیه السلام) قال: قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): اکثروا من قول: سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر فانهن یأتین یوم القیامه لهن مقدمات و مؤخرات و معقبات، وهن الباقیات الصالحات (14)
ابوبصیر از حضرت امام صادق (علیه السلام) به نقل از حضرت خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) گفت: ذکر سبحان الله والحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر را زیاد بخوانید چون این ها باقیات الصالحات است.
در دو حدیث فوق به ذکر تسبیحات، باقیات الصالحات گفته شده، و از این تعبیرات استفاده می‏ شود باقیات الصالحات دامنه وسیعی دارد و می ‏توان به هر کاری که موجب شود ثمرات بهشتی و سعادت اخروی را عاید انسان کند باقیات الصالحات گفت. و در حقیقت، هر حرکت خدا پسندانه‏ ای که از انسان سر بزند و از روی اراده و اختیار باشد، آن حرکت و آن عمل باقیات الصالحات است.
ممکن است فردی مسجد، بیمارستان و جاده‏ ای را هم بسازد و قناتی را نیز جاری نماید ولی چون قصدش خدا نبوده باقیات الصالحات محسوب نشود؛ مثلا خواسته ‏اند قطعه زمینی را از وی بگیرند و برای احداث چند واحد مسکونی در اختیار چند نفر بی‏ بضاعت قرار دهند، او برای این که آن زمین را از دست ندهد به دروغ آن را موقوفه برای مسجد اعلام می‏ کند و بعد برای این که دروغگو معرفی نشود پول هایی را با اکراه و اجبار خرج آن می‏ کند و زمین را به صورت مسجد در می ‏آورد. گر چه این کار به حسب ظاهر کار خیری است، ولی چون از ابتداء امر برای خشنودی خداوند نبوده و یا مثلا برای این که نامش بر زبان ها بیفتد بیمارستانی بسازد یا قناتی جاری کند و... این ها چون برای رضای خدا و خدمت به خلق خدا نیست باقیات الصالحات نیست. در این مورد سخن فراوان است ولی به همین مقدار بسنده می‏ کنیم به این امید که اگر پند پذیر باشیم از همین دو سه مورد پند گیریم و کارهای خویش را رنگ باقیات الصالحات بدهیم.
از بحث در معنای باقیات الصالحات و احادیثی که در این مورد ذکر کردیم معلوم شد کلیه صدقات جاری انسان پس از مرگ برای صاحب آن مفید است و اثرات و نتایج آن در عالم برزخ نصیب انسان می‏ شود، اگر چه نتایج کلی آن مخصوص عالم قیامت است.
فصل چهارم : فایده خیرات برای اموات در عالم برزخ
کلمه خیرات از نظر لغت، معنا و مفهوم وسیعی دارد و به هر کار خوب و مورد پسند ائمه و رهبران دینی گفته می‏ شود. کارهایی از قبیل: نماز و هر عبادت دیگر، دستگیری زیردستان و بینوایان، دادن صدقات، انجام کارهایی که منافع اجتماعی دارد مانند: ساختن پل، جاده، مدرسه، مسجد، آب انبار، بیمارستان و... کارهای نیک و مورد پسند است و به آن خیرات گفته می‏ شود.
خیرات و صدقاتی که برای اموات فرستاده می‏ شود منحصر به دادن مبالغی وجه نقدی یا مقداری نان و خورشت نیست و انسان می‏ تواند از هر کار خیری که انجام می‏ دهد، قصد خیرات و صدقات برای اموات خود بکند. در حدیث از قول حضرت خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) آمده است: هر معروف و کار نیکی صدقه است.
بنابراین هر کار پسندیده و نیکویی که به قصد تقرب به خداوند متعال انجام شود، صدقه و خیرات است.
از روایات گذشته در فصل سوم دانستیم ارواح اموات در عالم برزخ از اعمال گذشته‏ ای که به عنوان باقیات الصالحات به یادگار گذشته‏ اند بهره ‏مند خواهند بود؛ مثلا کسی که بنای خیریه ‏ای برپا نموده (از قبیل جاری کردن قنات، تالیف کتاب، گذاشتن فرزند صالح و... ) تا آن زمان که از این اعمال اثری باقی مانده باشد، تا زمانی که آن مسجد پا برجاست و دیگران در آن نماز می‏ خوانند، تا آن قنات جاری است، تا آن درخت سرپاست و مردم از آن بهره می‏ برند، تا آن بیمارستان برقرار است و بیماران در آن مداوا می‏ شوند و... برای بنا کننده آن گرچه در عالم برزخ به سر ببرد ثواب می ‏نویسند و او هم در عالم برزخ اثرات آن را مشاهده می‏ نماید. اگر هم بنای شری را برپا نموده؛ مثلا قمار خانه ‏ای، شراب خانه‏ ای، عشرت کده‏ ای و... برپا نموده، تا آن زمان که آنها برپا هستند و عده ‏ای از آنها استفاده می‏ کنند، صاحبان و بانیان آن بناها در عالم برزخ ذلت روز افزون آن را شاهد خواهند بود.
اینک می ‏خواهیم بدانیم (صرف نظر از باقیات الصالحات) آیا ارواح مؤمنین از اعمالی که برای اموات می‏ فرستند و خیراتی که برای آنها می‏ دهند بهره‏ ای می ‏برند یا استفاده کردن و بهره گرفتن از این اعمال و خیرات منحصر به عالم قیامت است؟
در این مورد همانند موارد قبل به چند حدیث اکتفا می‏ شود:
1- مرحوم شیخ حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه به نقل از امام صادق (علیه السلام) آورده است:
... قال: قلت لابی عبدالله (علیه السلام) : یصلی عن المیت؟ فقال (علیه السلام): نعم حتی انه لیکون فی ضیق فیوسع الله علیه ذلک الضیق... (15)
راوی حدیث گفت: از حضرت امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: می‏ توان به جای مرده نماز خواند؟ حضرت فرمود: بلی، سپس فرمود: ممکن است میت در نگرانی و غم اعمال گذشته خود باشد و این عبادتی که به جای او انجام می‏ شود جبران کمبود او را بکند و وی را از نگرانی نجات بدهد.
توجه داریم که بحث در فایده خیرات و صدقات برای اموات است و دانستیم که خیرات و صدقات برای اموات منحصر در دادن مقداری وجه نقد و یا مقداری غذا به بینوایان نیست. در ضمن این حدیث در مورد نماز به نیابت میت است ولی ما در ترجمه، آنرا به عبادت برگرداندیم، به این علت که در روایات مشابه سؤال از روزه، نماز، حج و صدقات دیگر شده است.
2- و نیز در همان کتاب به نقل از امام صادق (علیه السلام) آورده است که:
... قال (علیه السلام): ان المیت لیفرح بالترحم علیه والاستغفار له کما یفرح الحی بالهدیه تهدی الیه(16)
حضرت فرمودند: همان گونه که زنده‏ ها از هدیه ‏ای که برای آنها می ‏برند خوشحال می‏ شوند، اموات نیز از طلب رحمت و مغفرتی که برای آنها می ‏کنند خوشحال می‏ شوند.
این حدیث به ما نشان می‏ دهد: همین جملاتی که در بین مردم متداول است و مثلا می‏ گویند: خدا رحمتش کند یا خدا او را بیامرزد اثرات مثبتی دارد و برای اموات مفید است.
3- مرحوم محدث قمی در سفینه البحار به نقل از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آورده:
عن النبی (صلی الله علیه و آله) قال: من دخل المقابر وقرء سوره یس خفف الله عنهم یومئذ... (17)
کسی که وارد مقبره مؤمنین قبرستان شود و سوره مبارکه یاسین را بخواند خداوند به اموات آن قبرستان تخفیف [در عذاب یا نگرانی‏] می ‏دهد.
4- مرحوم مجلسی از تفسیر در المنثور به نقل از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آورده است:
عن ابی الدرداء، عن النبی (صلی الله علیه و آله) قال: ما من میت یقرء عنده سوره یس الا هون الله علیه(18)
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: میتی که نزد او سوره مبارکه یاسین خوانده شود سختی ‏های عالم برزخ و قیامت بر او آسان می‏ گردد.
5- باز مرحوم مجلسی در بحار به نقل از ابن ابی عمیر آورده است:
عن هشام بن سالم، قال: قلت له (علیه السلام): [الصادق اوالکاظم (علیه السلام)] یصل الی المیت الدعاء والصدقه والصلاه و نحو هذا؟ قال (علیه السلام) نعم... (19)
از حضرت [امام صادق یا امام موسی بن جعفر (علیه السلام)] پرسیدم: دعا و صدقه و نماز برای اموات فایده ‏ای دارد و آیا به آنها می‏ رسد؟ حضرت فرمودند: بلی.
احادیث زیادی در این مورد از ائمه معصومین (علیه السلام) رسیده و ما به همین مقدار اکتفا می‏ کنیم.
از مجموع احادیث مذکور استفاده می‏ شود: فایده خیرات برای اموات، آسایش بیشتر آنها در عالم برزخ و در نتیجه عالم قیامت است. در ضمن از اعمال و خیراتی که به حسب ظاهر کوچک می‏ آید نیز نباید غافل بود، زیرا آنچه در پیشگاه خداوند متعال مطرح است، عمل از نظر کیفیت است نه مقدار آن؛ ممکن است یک جمله کوتاه اللهم اغفرله (خدایا او را بیامرز) از روی اخلاص گفته شود و گناهکاری را نجات دهد (البته در صورتی که گناه جنبه حق الناس نداشته باشد) و ممکن است دعاها و مناجات‏ های زیاد بدلیل ریا و خود نمایی و یا به دلایل دیگر مورد قبول واقع نشود و سودی را عاید مرده نکند. بنابراین، این توجه لازم است که هنگام عمل، خلوص نیت و قصد تقرب به خداوند جهان، تنها چیزی است که به عمل بی‏ارزش انسان جلوه‏ ای دیگر داده و آن را مورد قبول درگاه خداوند قرار می‏ دهد.
********************************
1) بحارالانوار ج 102 ص 296 حدیث 6 .
2) وسائل ج 3 ص 93.
3) بحارالانوار ج 102 ص 300 حدیث 29 .
4) بحارالانوار ج 102 ص 300 حدیث 31 .
5) بحارالانوار ج 102 ص 295 حدیث 3 .
6) کافی ج 3 ص 229 حدیث 10 .
7) بحارالانوار ج 82 ص 62 حدیث 2، وسائل الشیعه ج 2 ص 655 حدیث 4.
8) وسائل الشیعه ج 2 ص 655 حدیث 3 .
9) من لایحضر ج 1 ص 117 حدیث 54 .
10) وسائل الشیعه ج 2 ص 656 حدیث 6 و بحارالانوار ج 82 ص 63 حدیث‏4.
11) بحارالانوار ج 6 ص 294 حدیث 3 .
12) بحارالانوار ج 6 ص 220 حدیث 15 .
13) وسائل الشیعه ج 4 ص - 1205 حدیث 2 .
14) وسائل الشیعه ج 4 ص - 1206 حدیث 3 .
15) وسائل الشیعه ج 2 ص 655 حدیث 1 .
16) وسائل الشیعه ‏ج 2 ص 655 حدیث 2 .
17) سفینه البحار ج 2 ص 555 .
18) بحارالانوار ج 92 ص 292 حدیث 6 .
19) بحارالانوار ج 88 ص 310 .

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

مؤسسه جهانی سبطین علیهما السلام

loading...
اخبار مؤسسه
فروشگاه
درباره مؤسسه
کلام جاودان - اهل بیت علیهم السلام
آرشیو صوت - ادعیه و زیارات عقائد - تشیع

@sibtayn_fa





مطالب ارسالی به واتس اپ
loading...
آخرین
مولودی
ادعیه ماه رمضان
سخنرانی
تصویر

روزشمارتاریخ اسلام

1 رمضان

مرگ مروان بن حکم در اول رمضان سال ۶۵ هـ .ق. مروان در ۸۱ سالگی در شام به...


ادامه ...

4 رمضان

مرگ زیاد بن ابیه عامل معاویه در بصره در چهارم رمضان سال ۵۳ هـ .ق. زیاد در کوفه...


ادامه ...

6 رمضان

تحمیل ولایت عهدی به حضرت امام رضا علیه السلام توسط مأمون عباسی بعد از آنکه مأمون عباسی با...


ادامه ...

10 رمضان

١ ـ وفات حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) همسر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله و...


ادامه ...

12 رمضان

برقراری عقد اخوت بین مسلمانان توسط رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که...


ادامه ...

13 رمضان

مرگ حجاج بن یوسف ثقفی،‌ حاکم خونخوار بنی امیه در سیزدهم رمضان سال ۹۵ هـ .ق حاکم خونخوار...


ادامه ...

14 رمضان

شهادت مختار بن ابی عبیده ثقفی در چهاردهم رمضان سال ۶۷ هـ .ق مختار بن ابی عبیده ثقفی...


ادامه ...

15 رمضان

١ ـ ولادت با سعادت سبط اکبر، حضرت امام مجتبی(علیه السلام)٢ ـ حرکت حضرت مسلم بن عقیل...


ادامه ...

16 رمضان

ورود محمد بن ابی بکر به مصر در شانزدهم رمضان سال ۳۷ هـ .ق محمد بن ابی بکر...


ادامه ...

17 رمضان

١ ـ معراج پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)٢...


ادامه ...

19 رمضان

ضربت خوردن امیرمؤمنان حضرت امام علی (علیه السلام) در محراب مسجد کوفه در نوزدهم ماه مبارک رمضان سال...


ادامه ...

20 رمضان

فتح مکه توسط سپاهیان اسلام در روز بیستم رمضان سال هشتم هـ .ق سپاهیان اسلام به فرماندهی رسول...


ادامه ...

21 رمضان

١ ـ شهادت مظلومانه امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام٢ ـ بیعت مردم با امام حسن مجتبی علیه...


ادامه ...

23 رمضان

نزول قرآن کریم در شب بیست و سوم رمضان کتاب آسمانی مسلمانان، قرآن مجید نازل گردید. برخی چنین...


ادامه ...

29 رمضان

وقوع غزوه حنین در بیست و نهم رمضان سال هشتم هـ .ق غزوه حنین به فرماندهی رسول گرامی...


ادامه ...

30 رمضان

درگذشت ناصر بالله عباسی در سی ام رمضان سال ۶۲۲ هـ .ق احمد بن مستضیء ناصر بالله درگذشت....


ادامه ...
0123456789101112131415

انتشارات مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام
  1. دستاوردهای مؤسسه
  2. سخنرانی
  3. مداحی
  4. کلیپ های تولیدی مؤسسه

سلام ، برای ارسال سؤال خود و یا صحبت با کارشناس سایت بر روی نام کارشناس کلیک و یا برای ارسال ایمیل به نشانی زیر کلیک کنید[email protected]

تماس با ما
Close and go back to page