إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ * وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ * خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ (قدر: 1 ـ 3)
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِين َ* فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ (دخان: 3)
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِيَ أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاس. (بقره: 185)
يُنَزِّلُ الْمَلآئِكَةَ بِالْرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ أَنْ أَنذِرُواْ أَنَّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ أَنَاْ فَاتَّقُونِ (نحل: 2)
تعيين شب قدر
1ـ امام صادق (عليه السلام) فرمودند: نوزدهم ماه رمضان، و بيست و يكم و بيست و سوم غسل نما و در احياي آن كوشش نما، و متوجه باش كه ليلة القدر در بيست و يكم و بيست و سوم اميد مي‌رود. (بحار: ج 89، ص 8)
اهميت احياي شب قدر
1ـ از حضرت علي (عليه السلام) روايت شده كه حضرت رسول (صلي الله عليه و آله) اهل بيت خود را در شب بيست و سوم بيدار نگه مي‌داشت و به صورت افراد خواب آلوده آب مي ريخت. حضرت فاطمه (عليها السلام) نيز احدي از خانواده‌اش را نمي گذاشت كه در آن شب بخوابند. و آن را به كم خوردن علاج مي نمود. و روز استراحت مي كرد و خود را براي احياي آن آماده مي نمود. و مي فرمود: محروم است كسي كه از غير آن محروم بماند. (بحار: ج 98، ص 160).
آثار و بركات شب قدر
الف ـ نوشته شدن تقديرات سال:
1ـ امام صادق (عليه السلام) در پاسخ افرادي كه گفته بودند در شب نيمه شعبان روزي‌ها تقسيم مي‌شود، فرمودند: نه به خدا سوگند! آن شب نيست مگر در شب 19 و 21 و 23. پس به درستي كه در شب 19 اجتماع امور مي‌شود و در شب 21 هر امر محكم الهي معين و ممتاز مي‌گردد. و در شب 23 آن چه كه خداوند اراده نموده مي‌گذارند و قطعي مي‌نمايد. و آن شب، شب قدر است كه خداوند عزوجل فرموده: از هزار ماه بهتر است... (فروع كافي: ج 4، ص 158)
2ـ امام رضا (عليه السلام) فرمودند: در ماه رمضان شب قدر قرار دارد كه بهتر از هزار سال استا. در آن هزار امر محكمي معين خواهد شد. و آن هنگام ابتداي سال حساب مي‌شود كه در آن موقع آن چه در سال از خير و شر، نفع و ضرر، روزي و مرگ پيش آيد تقدير مي‌گردد. و براي همين به شب قدر نامگذاري شده است. (بحار: ج 96، ص 370)
3ـ امام صادق (عليه السلام) فرمودند: (هنگامي كه شب 19 ماه مبارك رمضان فرا مي رسد، حواله هاي كساني كه [در آن سال] به جمع مي روند فرود مي‌آيد، و اجل‌ها و روزي‌ها نوشته مي‌شود...) (بحار: ج 98، ص 142).
ب) آمرزيده شدن گناهان
1ـ علي (عليه السلام) فرمودند: كسي كه شب قدر را درك كند و آن را احيا بدارد، خداوند گناهان گذشته و آينده او را بيامرزد. (بحار: ج 97، ص 9) 2ـ از حضرت رضا (عليه السلام) مسندا از پدران بزرگوارش از امام باقر (عليه السلام) روايت شده: كسي كه شب قدر را احيا بدارد گناهانش آمرزيده شود هر چند گناهانش به عدد ستارگان آسمان و وزن كوه‌ها و اندازه درياها باشد. (بحار: ج 98، ص 168)
ج) برداشته شدن عذاب
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) فرمودند: كسي كه شب قدر را احيا نمايد، عذاب تا سال آينده از او برگرداند مي‌شود. (بحار: ج 98، ص 145)
د) تقدير ولايت علي (عليه السلام)
روزي نزد امام صادق (عليه السلام) ذكر سوره قدر به ميان آمد. حضرت فرمودند: چقدر روشن است برتري آن بر [ساير] سوره‌ها، راوي مي پرسد: فضل آن چيست؟ حضرت مي‌فرمايد: ولايت امير المؤمنين (عليه السلام) در اين سوره نازل شده. [آيا] در ليلة القدري كه ما در ماه رمضان اميد درك او را داريم؟ حضرت فرمود: بلي! آن شبي است كه آسمان‌ها و زمين و ولايت امير المؤمنين (عليه السلام) در آن تقدير گشته. (بحار: ج 98، ص 18)
ح) زيارت امام حسين (عليه السلام) در شب قدر
امام جواد (عليه السلام) فرمودند: هر كس حسين (عليه السلام) را در شب 23 ماه رمضان زيارت كند. و آن شبي است كه اميد مي رود شب قدر باشد. و در آن هر امر محكمي معين مي‌شود بيست و چهار هزار فرشته و پيامبر با او مصافحه مي كنند كه همه آنان را از خدا اجازه طلبيده‌اند كه حسين (عليه السلام) را در اين شب زيارت كنند. (وسائل: ج 10، ص 370).
اعمال مشترك شبهاي قدر
1ـ نماز شب قدر: از حضرت رسول (صلي الله عليه و آله) منقول است كه هر كس در شب قدر دو ركعت نماز به جا آورد و در هر ركعتي بعد از حمد هفت مرتبه "قل هو الله" بخواند و بعد از فارغ شدن هفتاد مرتبه استغفار كند يعني بگويد "استغفرالله واتوب اليه" از جاي خود برنخيزد تا حق تعالي او را و پدر و مادر او را بيامرزد و و تعدادي از ملائكه را بفرستد كه براي او حسنات ثبت نمايند تا سال آينده و و ملائكي را بفرستد به سوي بهشت كه درختهايي براي او بكارند و قصرهايي براي او بنا كنند و نهرها براي او جاري سازند و از دنيا بيرون نرود تا همه را مشاهده نمايد.
2ـ غسل نمودن: غسل در اين سه شب سنت مؤكد است و بهتر است غسل اين شب‌‌ها را مقارن غروب آفتاب انجام دهد.
همچنين مراسم قرآن به سرگيري و توسل به اهل بيت و خواندن دعاي جوشن كبير در اين سه شب توصيه شده است. ضمن اينكه در روايات براي هر كدام از اين سه شب به طور جداگانه اعمال مخصوص ديگري نيز بيان شده كه خوانندگان محترم جهت اطلاع و بهرمنده‌ي از آن اعمال پر بركت مي‌توانند به كتب ادعيه مانند مفاتيح الجنان و هدية الزائرين مرحوم شيخ عباس قمي مراجعه نمايند.
