چکیده : پیامبر اکرم، حضرت صدیقه کبری و امامان دوازده گانه شیعه:، از جانب خداوند متعال برگزیده شده ‌اند. این موضوع از دیرباز برای شیعیان حقیقتی روشن بوده است. دومین گروه برگزیده، گروه دیگری از برگزیدگان الهی‌ اند که در رتبۀ بعدی جای دارند. این نوشتار به معرفی این افراد و جایگاه ایشان می ‌پردازد. جناب عبدالمطلب، ابوطالب، حمزه سید الشهداء، جعفر طیار: نمونه‌ هایی از افراد این برگزیدگان ناشناخته هستند.
نویسنده : حامد فرج ‌پور [1]
پیشینۀ تحقیق
طرح مقامات گروه برگزیدگان دومین به صورت نوشتاری مستقل سابقۀ زیادی ندارد. در مقاله «وراثت اصطفایی مقامات الهی»[2] سخن از اثباتِ به ارث رسیدن مقامات معنوی خصوصا اصطفاء مطرح است. هم چنین در «مفهوم و ملاک ‌های اصطفاء»[3]، سخن اصلی پیرامون مفهوم اصطفاء و ملاک آن مطرح شده که تسلیم محض مصطفین در برابر خدای متعال است. «بررسی معنا شناختی اصطفاء و پیوند آن با مقام امامت ابراهیم (علیه السلام) در قرآن کریم»[4] نیز در محتوا، از حیطۀ خصوص حضرت ابراهیم (علیه السلام) پا را فراتر ننهاده و از نظر روشی بر حیطه معناشناختی اصطفاء تأکید نموده است.

مراد از اصطفاء در لغت و استعمالات روایی
اصطفاء در لغت به معنای برگرفتن بهترین و خالص ‌ترین قسمت آب یا هر چیز دیگر است.[5] این کلمه به معنی اختیار و برگزیدن بوده و معنای صافی، شفافیت و خلوص از هر آمیختگی را داراست.[6] در اصطلاح علم کلام، اصطفاء و اجتباء یعنی اینکه خداوند متعال، افرادی را به عنوان حجت‌های خویش، برای مناصب الهی[7] یا هدایت مردم به سوی سعادت برگزیند. این حجج الهی گسترده ‌تر از انبیاء، رسولان و امامان: است. قرآن کریم در موارد متعددی با استعمال لفظ اصطفاء و اجتباء به معرفی برخی از برگزیدگان پرداخته است.[8] همچنین گروه دیگری در ادبیات قرآن و روایات به عنوان برگزیدگان الهی وجود دارند که متکلمین به آن‌ها اشاره‌ ای نکرده‌ اند. شاید علت نپرداختن به این موضوع و امثال آن در علم کلام، آن است که عموما در علم کلام، متکلمین به دفاع از حداقل ‌ها و قدر مسلم‌ های مبانی دینی خود میل داشته ‌اند.
این مصطفین گروهی از اولیاء الهی هستند که نصوص دینی آنها را مشخص کرده و می ‌توان از ایشان با عنوان دایره دومین برگزیدگان اهل بیت: یا برگزیدگان ناشناخته نام برد. این گروه به اصطفاء و اجتباء الهی انتخاب شده‌اند. برگزیدگان الهی در درجات مختلف قرار داشته و بعضی بر بعض دیگر تفضیل داده شده‌اند،[9] مقام و رتبه برگزیدگان ناشناخته در رتبه‌ ای پایین ‌تر از گروه برگزیدگان نخستین یعنی چهارده معصوم: و در عین حال بالاتر از تمامی ‌انبیای الهی قرار دارد. در روایات رسیده از اهل بیت: افراد دایره اصطفائیه ثانیه یا گروه برگزیدگان دومین معرفی شده‌اند. در این نوشتار به معرفی جایگاه عموم برگزیدگان دایره ثانیه و به ویژه جناب ابوطالب (علیه السلام) پرداخته می ‌شود.
در مراجعه به روایات معتبره شیعه و کنار هم نهادن آن‌ها، می ‌توان شبکه ‌هایی مفهومی یافت که بعضا منجر به تولید معانی جدیدی در عرصه مفاهیم دینی می‌ شود. این گفتار، ضمن بهره‌ گیری از این چارچوب و با روش کتابخانه ‌ای و با مطالعه روایات شیعه به دنبال فهم و تبیین مقامات دایره برگزیدگان دومین است.[10] برگزیدگان ناشناخته یا افراد دایره دومین برگزیدگان، کسانی‌اند که بر انبیاء و رسل الهی برتری داده شده، بلکه ایشان سادات و آقایان تمامی‌ خلق (به جز چهارده معصوم) در بهشت معرفی شده‌اند.

اصطفاء در متون روایات
شیخ طوسی در کتاب غیبت خویش از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل می‌ کند که آن حضرت، خاندان جناب عبدالمطلب (علیه السلام) را سرور تمامی ‌اهل بهشت دانسته و سپس به معرفی ایشان پرداخته، می ‌فرماید: این افراد من، علی، حمزه، جعفر، حسن، حسین و مهدی دانسته هستیم.[11] در این روایت، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) جناب حمزه و جعفر(علیهماالسلام) را در کنار خود و بعضی از امامان دوازده ‌گانه که از رتبه دایره اصطفائیه اولی هستند، نام می ‌برد. البته مقامات این برگزیدگان حول محور چهارده معصوم و در رتبه بعد از ایشان قرار دارد. از این میان علاوه بر حمزه و جعفر(علیهماالسلام) می ‌توان به جناب عبدالمطلب و ابوطالب (علیهماالسلام) اشاره نمود.

آیات و روایات
اکنون به بررسی روایاتی می‌ پردازیم که در آن، گروه برگزیدگان - اعم از برگزیدگان نخستین و برگزیدگان گروه دومین - را مشخص دارند.
1. طبق روایتی از امام صادق (علیه السلام)، جناب حمزه و جعفر(علیهماالسلام) بر تمامی ‌انبیاء در روز قیامت مقام شهادت دارند[12]، و بنابراین بر تمامی انبیاء از جمله انبیاء اولوالعزم: برتر هستند. چرا که مقام شهادت، نشان دهنده برتری شاهد بر مشهود علیه است. از این روی پیامبر اسلام (علیه السلام) طبق آیات قرآن[13] و روایات معتبر[14] در روز قیامت، شاهد بر تمامی ‌خلق خواهند بود. در حالی که تصور عمومی‌ در جامعه این است که انبیاء اولی العزم پس از چهارده معصوم: برترین خلق هستند. آیات قرآن مفاد روایت امام صادق (علیه السلام) در خصوص برتری جناب حمزه و جعفر (علیهماالسلام) بر انبیاء را تأیید می ‌کند. بر اساس قرآن، حضرت موسی (علیه السلام) در مقام خطاب به خداوند متعال، مقام شاهد بودن نسبت به امتش پس از موت خویش را صریحاً از خود نفی می‌نماید.[15] حال آن که روایت مذکور، این مقام علمی‌ را برای جناب حمزه و جعفر(علیهماالسلام) ثابت می ‌شمارد.
2. طبق گزارش شیخ صدوق در کتاب کمال ‌الدین و تمام النعمه، رسول خدا(صلی الله علیه و آله)، در هنگام احتضار، با مشاهده حزن و ‌اندوه صدیقه کبری (سلام الله علیها) در غم از دست دادن پدر، برای شاد کردن دختر خویش به بیان برخی از مقامات اصطفائی اهل بیت: پرداختند که محل شاهد آن مطرح می ‌شود.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) کلام خود را با این جمله آغاز فرمود: «انا اهل بیت» ما اهل بیتی هستیم که... تا نشان دهد که واژه «اهل بیت» در کلام ایشان معنای اصطلاحی دارد، نه لغوی[16] سپس ماجرای اصطفاء امامان دوازده ‌گانه را توسط خداوند متعال بیان داشت، آنگاه فرمود: «إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ أَعْطَانَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ سِتَّ خِصَال» فرمود: ما اهل بیتی هستیم که خداوند متعال به ما شش خصلت و فضیلت داده که احدی از اولین و آخرین از آن بهره‌ مند نیست؛ خلاصۀ مفاد آن شش خصلت این که سید الانبیاء رسول خدا، سید الاوصیاء امیرالمؤمنین، سیدالشهداء حمزه، ذوالجناحین جعفر طیار، سیدا شباب اهل الجنه حسنین و نهایتاً مهدی این امت:، از ما اهل بیت است. طبق این گزارش، رسول خدا(صلی الله علیه و آله) با این جمله، جناب جعفر و حمزه (علیهماالسلام) را به اهل بیت ملحق نمود و پس از مباهات به اینکه جناب جعفر و حمزه (علیهماالسلام) از اهل بیت هستند، به روشنی این دو بزرگوار را نسبت به تمامی ‌امت اسلام غیر از چهارده معصوم (علیهمالسلام) برتر و والاتر می ‌شمارند.[17]
3. آیات متعددی از قرآن کریم در مدح افراد دایره اصطفائیه ثانیه یا گروه برگزیدگان دومین نازل شده است. از جمله آیه (مِنَ الْمُؤْمِنينَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْه...)[18] که امام باقر (علیه السلام)  به نقل از امیرالمؤمنین (علیه السلام) شان نزول آیه را مدح امیرالمؤمنین، جناب حمزه و جعفر: می‌دانند.[19]
4. نمونه دیگر، آیه (أَجَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَعِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِر...)[20] است. برابر با گزارش ابوبصیر از معصوم (علیه السلام) ، این آیه نیز در مدح امیرالمؤمنین، حمزه و جعفر: نازل شده است.[21]
5. در شمار افراد دایره اصطفائیه ثانیه، جناب عبدالمطلب جد گرامی ‌رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را می‌توان نام برد. نمونه‌ای از مقامات او در روایتی از امام صادق (علیه السلام) منعکس شده است. طبق این روایت جناب عبدالمطلب به عنوان نخستین کسی که به آموزه مهم توحیدی بداء معتقد بود، معرفی شده است. [22]البته بر اساس عده‌ای از روایات، هیچ پیامبری بدون اقرار به آموزه توحیدی بداء به نبوت نرسیده است.[23] شاید بتوان گفت وجه جمع این دسته از روایات با روایت مورد نظر، این باشد که جناب عبدالمطلب (علیه السلام) ، در عوالم قبل، پیش از سایر انبیاء: به آموزه بداء ایمان آورده، یا او نخستین کسی بوده که به درجات بالای اعتقادی در خصوص آموزه بداء معتقد شده است.[24] همچنین امام صادق (علیه السلام) در این روایت تصریح می ‌کنند که جناب عبدالمطلب (علیه السلام) در روز قیامت، در حالی که در هیبت پادشاهان و سیمای انبیاء الهی است، مانند امتی واحده برانگیخته می‌ شود. افراد دایره اصطفائیه ثانیه اهل بیت: واجد مقامات و برتری‌های خاصی هستند که بواسطه این مقامات، بر تمامی ‌خلق به جز چهارده معصوم: برتری یافته‌ اند.

مقام جناب ابوطالب (علیه السلام)
در این میان، جناب ابوطالب (علیه السلام) ، پدر امیرالمؤمنین (علیه السلام) از نمونه‌های بارز این برگزیدگان ناشناخته است. در روایات رسیده از اهل بیت (علیهم السلام) ایمان جناب ابوطالب (علیه السلام) ، امری مسلّم فرض شده و حتی گفته‌ اند که اگر کسی نسبت به ایمان او شک داشته باشد، خود کافر است؛ (إِنَّكَ إِنْ لَمْ تُقِرَّ بِإِيمَانِ أَبِي طَالِبِ كَانَ مَصِيرُكَ إِلَی النَّارِ)[25] بلکه در مراحل بعدی، از مقامات خاص و برتری ایشان بر انبیاء اولوالعزم سخن به میان آمده است.
جناب ابوطالب (علیه السلام) از جایگاه ویژه‌ای در میان برگزیدگان دومین برخوردار است. شیخ طوسی در کتاب امالی گزارش می‌کند که روزی امیرالمؤمنین (علیه السلام) در رحبه کوفه نشسته و مردم گرداگرد ایشان جمع بودند. فردی خطاب به ایشان گفت: یا امیرالمؤمنین چگونه با چنین مقامی ‌که دارید، پدر شما در جهنم معذب است!؟
امیرالمؤمنین (علیه السلام) از این سخن به خشم آمده و فرمودند: چگونه چنین باشد! حال آن که پدرم مقام شفاعت تمام گنه کاران روی زمین را داراست و خداوند متعال، در هنگام خلقت انوار اهل بیت (علیه السلام) نور پدرم را  بر همه خلائق پس از خمسه طیبه و باقی امامان (گروه برگزیدگان نخستین) برتری داده است.[26]
این گزارش دو خصوصیت بسیار مهم برای جناب ابوطالب (علیه السلام) بیان می‌دارد که جایگاه رفیع او را نشان می‌ دهد. یکی مقام شفاعت تمامی ‌مخلوقات خداوند متعال است که خود به تنهایی، علو مقام آن جناب بر سایر خلق را می ‌رساند. نکته دیگر برتری و عظمت نور آفرینش آن حضرت بر دیگر آفریدگان است. اهمیت فوق العاده مطلب در این است که حتی انبیاء الهی هیچ یک از این دو شأن را در این رتبه والا، واجد نیستند.
علامه کراچکی در کتاب کنزالفوائد روایت کرده که یکی از شیعیان طی نامه ‌ای از امام رضا (علیه السلام) راجع به ایمان جناب ابوطالب (علیه السلام) پرسید. طبق این گزارش، ایمان جناب ابوطالب (علیه السلام) به دین اسلام و نبوت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) روشن است و نیاز به پرسش ندارد. این گزارش آن است که یکی از عقائد مسلّم شیعی طبق بیان امام رضا (علیه السلام) ، اعتقاد به ایمان جناب ابوطالب (علیه السلام) است و نپذیرفتن آن موجب خروج از دایره ایمان می ‌شود.[27]
همچنین علامه مجلسی به نقل از ابن شهرآشوب مازندرانی در المناقب، در گزارشی از خطبه جناب ابوطالب (علیه السلام) در هنگام ازدواج با جناب فاطمه بنت اسد  (علیهاالسلام) آورده که جناب ابوطالب (علیه السلام) پس از حمد خداوند متعال با تصریح به لفظ «اصطفانا...» به توصیف مقام اصطفائی و برگزیدگیِ خود و خاندانش از جانب خدا می‌پردازد.[28]

اصطفائی بودن این مقام نزد علمای شیعه
برخی علمای شیعه براصطفائی بودن مقامات گروه برگزیدگان دومین و به ویژه جناب ابوطالب (علیه السلام) تأکید نموده، بلکه آن جناب را از اوصیاء انبیاء پیشین دانسته‌اند. این نکته نیز روشن است که مقام وصیت انبیاء، جز از طریق اصطفاء و اجتباء الهی حاصل نمی ‌شود.
شیخ صدوق در کتاب الاعتقادات، بابی را با عنوان «باب الاعتقاد فی آباء النبی (صلی الله علیه و آله) » گشوده است. عنوان این باب و طرح آن در کتابی که موضوع آن عقیده نگاری است (و نه تاریخ نگاری یا مناقب نگاری)، خود نشان می‌ دهد که شیخ صدوق پذیرش مقامات آباء و اجداد پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) را یک اصل اعتقادی می ‌داند. او در همین باب روایتی می‌ آورد که طبق آن، جناب عبدالمطلب (علیه السلام) حجتی از حجج الهی و جناب ابوطالب (علیه السلام) وصی اوست.[29]
علامه مجلسی نیز در بحارالانوار[30] اجماع و اتفاق علمای شیعه را بر اسلام و ایمان جناب ابوطالب آورده و اجماعی می‌ داند که ایشان هیچ گاه بتی را نپرستیده، بلکه از اوصیاء حضرت ابراهیم (علیه السلام) بوده است.
علامه شبر نیز در کتاب حق الیقین، یکی از واجبات اعتقادی شیعه را ایمان به مومن بودن پدر و مادر پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) و حضرت ابوطالب (علیه السلام) ، به دلیل اجماع شیعه بر این مطلب می‌ داند.[31]

کلید واژه «اشهد...» در متون زیارات
أشهد از مصدر شهادت است، یعنی: گواهی می‌ دهم (اقرار می‌ کنم)؛ واژه‌ای که در متون زیارات امامان: به دفعات مطرح شده است. می ‌دانیم که متون زیارت نامه‌ های شیعی متونی خالص و خاص در انتقال معارف ناب اعتقادی، اخلاقی و تاریخی است و بر مفاهیم عمیق و مهمی ‌دلالت دارند، لذا امامان: در مقام آموزش و انتقال معارف دینی، از این فرصت بهره‌ گرفته و در این متون، اعتقاد به مقامات گروه برگزیدگان دومین را جزئی از مفاد اعتقادات دینی شیعی دانسته ‌اند.  تلفظ به واژه "اشهد" به این معناست که همانند شهادتین، [یعنی گواهی دادن و اقرار به توحید و نبوت] و شهادت ثالثه [گواهی دادن به ولایت و امامت امیرالمؤمنین (علیه السلام)] شهادت ‌های دیگری نیز جزء اعتقادات شیعی محسوب می‌ شود. بدین سان، دامنه اعتقادات در مراتب تفصیلی آن بسیار گسترده ‌تر می ‌شود، تا آنجا که به عنوان نمونه در زیارت جناب ابوطالب یا جناب حمزه (علیه السلام) و... در مقام اقرار و گواهی به مقامات این بزرگواران، از لفظ «اشهد» استفاده می‌ شود. در این زمینه دو نمونه نقل می‌ شود:
نمونه اول: در زیارت جناب حمزه (علیه السلام) آمده است: «اَشْهَدُ اَنَّكَ قَدْجاهَدْتَ فِي اللهِ عَزَّوَجَلَّ، وَجُدْتَ بِنَفْسِكَ وَ نَصَحْتَ رَسُولَ اللهِ، وَ كُنْتَ فيـما عِنْدَاللهِ سُبْحانَهُ راغِباً...»[32] شهادت می ‌دهم که تو در راه خدا تلاش و مجاهدت کردی، جان خود را به خطر ‌انداختی، برای رسول خدا خیر خواستی و به آن چه نزد خداوند متعال است رغبت داشتی.
یعنی اقرار به این مقامات جناب حمزه (علیه السلام) جزئی از اعتقادات شیعی است. نمونه دوم: در یکی از زیارت های امیرالمؤمنین (علیه السلام) با استفاده از واژه «اشهد» به مقامات جناب ابوطالب (علیه السلام) شهادت داده می ‌شود: «أَشْهَدُ أَنَّكَ طُهْرٌ طَاهِرٌ مُطَهَّرٌ مِنْ طُهْرٍ طَاهِرٍ مُطَهَّر»[33] شهادت می ‌دهم که تو پاک و منزه و پاکیزه [از هر پلیدی] هستی و از صلب شخصی پاک و منزه و پاکیزه [از هر پلیدی] بر آمده‌ ای.
این مقام در متن این زیارت، به عنوان یکی از اعتقادات شیعی مطرح می‌ شود.

نتیجه‌ گیری
دایره اصطفائیه ثانیه گروهی از اولیاء الهی هستند که بر مبنای نصّ دینی شناخته شده و مقام و رتبه ایشان در رتبه ‌ای پائین ‌تر از دایره اصطفائیه اولی یعنی چهارده معصوم: قرار دارد. جناب عبدالمطلب، ابوطالب، حمزه سیدالشهداء، جعفر طیار: نمونه‌ هایی از افراد دایره اصطفائیه ثانیه‌اند. جناب ابوطالب، پدر امیرالمؤمنین (علیه السلام) یکی از نمونه ‌های بارز این برگزیدگانِ ناشناخته است. ایمان به مقامات افراد گروه برگزیدگان دومین یا برگزیدگان ناشناخته، از خلقت نوری ایشان گرفته تا برتری بر دیگر آفریدگان، و همچنین برتری بر انبیاء اولی العزم، طبق روایات وارده از معصومین: از جمله اعتقادات شیعیان است. این مهم، از عباراتی از زیارات معصومین: که با کلمۀ اشهد آغاز می ‌شود، معلوم می ‌گردد. در عرصه شناخت دایره اصطفائیه ثانیه، تلاش‌های جدی در زمینه کنکاش میراث قرآنی و روایی در این زمینه و معرفی این برگزیدگان الهی ضروری است.
 
منابع:
قرآن کریم

کتاب ها:
1. ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب:، قم، علامه، 1379ق.
2. ابن قولویه قمی، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، نجف، دارالمرتضویه، بی تا.
3. شبر، سیدعبدالله، حق الیقین فی معرفه اصول الدین، نجف، مطبعه حیدریه، بی تا.
4. شیخ طوسی؛ محمد بن حسن، الغیبه، قم، دارالمعارف الاسلامیه، 1411 ق.
5. شیخ طوسی؛ محمد بن حسن، امالی، قم، دارالثقافه، 1411 ق.
6. شیخ صدوق، محمدبن علی، کمال الدین و تمام النعمه، تهران، اسلامیه، 1395 ق.
7. شیخ صدوق، محمدبن علی، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
8. شیخ صدوق، محمدبن علی، اعتقادات الامامیه، قم، کنگره شیخ مفید، 1414 ق.
9. فراهیدی، خلیل بن احمد؛ العین، قم، نشر هجرت، 1409 ق.
10. کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407 ق.
11. مجلسی، محمد باقر، مراة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1404 ق.
12. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403 ق.
13. کراچکی، محمدبن علی، کنزالفوائد، قم، دار الذخائر، 1410 ق.
مقالات:
14. سلطانی ولاشجردی، هنگامه، مفهوم و ملاک‌های اصطفاء، مجله بینات، بهار 1391، شماره 73.
15. سند، شیخ محمد، انصاری، محمد فرید، وراثت اصطفائی مقامات الهی، فصل نامه امامت پژوهی، تابستان 1390، شماره دوم.
16. مطیع، مهدی، حاجی اسماعیلی، محمدرضا، کریمی، زهرا؛ بررسی معنا شناختی اصطفاء و پیوند آن با مقام امامت ابراهیم (علیه السلام) در قرآن کریم، مجله کتاب قیم، سال دوم 1391، شماره 6.
 
پانوشت :
[1]. کارشناس تاریخ اسلام، دانش پژوه حوزه امامت؛ بنیاد فرهنگ جعفری   این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
[2]. شیخ محمد سند/ محمد فریدانصاری، وراثت اصطفائی مقامات الهی، فصلنامه امامت پژوهی، تابستان 1390، شماره دوم.
[3]. سلطانی ولاشجردی، هنگامه، مفهوم و ملاک‌های اصطفاء، مجله بینات، بهار 1391، شماره 73.
[4]. مهدی مطیع، محمدرضا حاجی اسماعیلی، زهرا کریمی، بررسی معنا شناختی اصطفاء و پیوند آن با مقام امامت ابراهیم (علیه السلام) در قرآن کریم، کتاب قیم، سال دوم 1391، شماره 6.
[5]. خلیل بن احمد؛ العین.
[6]. مفهوم و ملاک‌های اصطفاء؛ هنگامه سلطانی ولاشجردی.
[7]. وراثت اصطفائی مقامات الهی؛ شیخ محمد سند/ محمدفرید انصاری. فصلنامه امامت پژوهی شماره دوم.
[8]. به عنوان نمونه بنگرید: انعام 84 الی 87، فاطر 32، آل عمران 33 و 42، اعراف 144، طه 122، حج 75، مریم سلام الله علیها 58، نمل 59، بقره 130، خصوصا آیه 247 سوره بقره که ناظر به ماجرای جناب طالوت است و قرآن کریم واژه اصطفاء را در مورد او آورده، با این که او ظاهرا نبی یا رسول نبوده است.
[9]. بقره 253 و اسراء 55.
[10]. آیت الله شیخ محمد سند بحرانی در اثر اخیر خویش «الدائره الاصطفائیه الثانیه لاهل البیت:» به معرفی کامل این برگزیدگان از منظر کتاب و سنت پرداخته است.
[11]. شیخ طوسی؛ الغیبه ص 183.
[12]. فَقَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ7 فَجَعْفَرٌ وَحَمْزَةُ هُمَا الشَّاهِدَانِ لِلْأَنْبِيَاءِ8 بِمَا بَلَّغُوا... کلینی؛ کافی 8/267 ح 392.
[13]. نساء 41، نحل 89.
[14]. از جمله روایت مورد بحث در کلینی، کافی 8/267 ح 392.
[15]. سوره مائده، آیه 117.
[16]. رسول خدا6 در آیه تطهیر (احزاب/33) نیز افرادی را که واژه «اهل بیت» شامل ایشان می‌شود با حدیث متواتر کساء شناسانده ‌اند.
[17]. شیخ صدوق؛کمال الدین و تمام النعمه 1/263.
[18]. احزاب 23.
[19]. شیخ صدوق؛ خصال 2/376. همچنین بنگرید: ابن شهرآشوب؛ مناقب آل ابی طالب: 3/92.
[20]. توبه 19.
[21]. کلینی، کافی 8/203-204 ح 245.
[22]. کلینی؛ کافی 1/447 ح 23 و ح 24.
[23]. کلینی؛ کافی 1/148 ح 15 و 8/165 ح 177.
[24]. هم چنین جهت شرح علامه مجلسی ره در خصوص این روایت رک مجلسی؛ مراة العقول 5/237.
[25]. کراچکی؛کنزالفوائد 1/ 183.
[26]. شیخ طوسی؛ امالی ص 305 و 702.
[27]. کراچکی؛کنزالفوائد 1/ 183.
[28]. مجلسی، بحارالانوار 35/98 به نقل از ابن شهرآشوب، المناقب 2/171.
[29]. شیخ صدوق؛ اعتقادات الامامیه ص 110.
[30]. مجلسی؛ بحارالانوار 35/138.
[31]. شبر؛ حق الیقین فی معرفه اصول الدین ص 133.
[32]. ابن قولویه قمی؛ کامل الزیارات ص 22.
[33]. شیخ صدوق؛ من لایحضره الفقیه 2/590.

نوشتن دیدگاه