حضرت امام رضا (علیه السلام) برادران و خواهران زیادی داشت. یکی از برادرانشان زید بود که علیه مأمون قیام کرد و خانه بنی عباس در بصره را آتش زد و به همین دلیل به «زید النار»؛ (زید آتش) معروف شد. مأموران مأمون زید را دستگیر کردند، مأمون هم به احترام حضرت رضا علیه السلام او را بخشید و دستور داد او را نزد امام ببرند.
امام رضا علیه السلام: «تقوای خدا را پیشه خود کن هر کس تقوی نداشته باشد، از ما نیست.»
امام با دیدن زید فرمود: «ای زید! حرف افراد پستِ کوفه تو را گول زده است. آنها گفته اند چون از فرزندان فاطمه زهرا هستی، آتش بر تو حرام است. به خدا قسم این دربارۀ امام حسن و امام حسین (علیهماالسلام) و سایر فرزندان فاطمه است. ای زید، اگر روز قیامت تو و پدرمان موسی بن جعفر(علیهماالسلام) را بیاورند و تو گناهکار باشی و وارد بهشت شوی و پدرت موسی بن جعفر (علیهماالسلام) را هم که اطاعت خدا کرده، روزها روزه گرفته و شب ها به عبادت قیام نموده، داخل بهشت کنند، تو نزد خداوند گرامی تر و عزیزتر از موسی بن جعفر (علیهما السلام) خواهی بود؛ چرا که تو بدون زحمت وارد بهشت شده ای! ای زید! تقوای خدا را پیشه خود کن، هر کس تقوی نداشته باشد، از ما نیست. جدّ ما، امام سجاد (علیه السلام) فرمود: «هر کس از اهل بیت کار نیک کند پاداشش دو برابر است و هر کس مرتکب گناه شود، عقوبت و عذابش دو برابر خواهد بود».
زید گفت: «اما من برادر شما و پسر پدر شما هستم».
امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «اگر خدا را اطاعت کنی، از ما اهل بیت هستی و اگر معصیت کنی از اهل بیت خارج می شوی.»
حضرت امام رضا (علیه السلام) فرمود: «تو برادر من هستی، مادام که خدای تعالی را اطاعت کنی. اما هرگاه به معصیت خداوند دست زدی، دیگر بین من و تو، برادری نیست. مگر در قرآن نخوانده ای؟ حضرت نوح (علیه السلام) به خداوند عرض کرد: «خدایا پسر من از خانواده من است.» ولی خداوند فرمود: «یا نوح انه لیس من اهلک انه عمل غیر صالح؛ ای نوح! او از خانواده و اهل تو نیست.»[1] خداوند به علت عمل زشت او و معصیتش او را از خانواده نوح خارج ساخت. ای زید، تو هم اگر خدا را اطاعت کنی، از ما اهل بیت هستی و اگر معصیت کنی از اهل بیت خارج می شوی».[2]
 
شیعه دروغین
جمعی از شیعیان از راه دور برای دیدار با حضرت امام رضا (علیه السلام) به خراسان رفتند. این گروه در حالی که شیعه بودند، ‌به گناهانی هم آلوده بودند. آنها یک ماه در خراسان ماندند و هر روز دو بار به در خانه امام رضا (علیه السلام) می آمدند. ولی دربان اجازه ورود به آنها نمی داد. سرانجام آنها توسط دربان به امام پیام دادند: از راه دور آمده ایم اگر شما را ملاقات نکنیم، ‌روسیاه خواهیم شد و هنگام مراجعت به وطن، ‌در نزد مردم شرمنده و سر افکنده می گردیم. به ما اجازه ملاقات بده. امام در نهایت اجازه ملاقات دادند. آنها گله کردند: امام فرمودند: این که اجازه ندادم برای این است که ادعا می کنید شیعه حضرت امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) هستید ولی دروغ می گویید. شیعه علی (علیه السلام)، حسن و حسین (علیهما السلام) و سلمان و ابوذر و مقداد و ... بودند. شما مدعی هستید که شیعه امیر مؤمنان امام علی (علیه السلام) هستید، ولی در بیش تر اعمال با آن حضرت مخالفت می کنید ... آنها بلافاصله توبه حقیقی کردند و پس از آن، امام به آنها توجه بیشتری نشان دادند.»[3]  
***************************
[1]- هود/ 46 و 45.
[2]- عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج 2، ص 234.
[3]- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج65، ص 158-159، با تلخیص.

نویسنده : مرتضی کشاورز، دکترای علوم قرآن و حدیث