1) کنایه از این که عمرت بیش از حد معمول طولانی گردد. مترجم.
2) شاید منظور از تاریک شدن هوا این باشد که روزگار انسان سیاه می شود. مترجم.
3) دجال در اصل، به معنی کذاب و دروغگو و حقه باز است و در عرف مسلمانان برای شخص خاصی که در زمان ظهور امام زمان (علیه السلام) به دروغ ادعای حقانیت می کند، گفته می شود - مترجم.
4) مراد از بلوغ در اینجا، آن است که از نظر اقتصادی و اداره زندگی مستقل می گردد و احتیاج به سرپرست و قیم ندارد. و مراد از تکلیف، آن است که احکام الهی بر او لازم الاجراء می گردد - مترجم.
5) خصم در لغت به معنای تنزیل پیش از سررسید می باشد مبلغی که شخص بدهکار به جهت پرداخت وام خود، پیش از سررسید آن منفعت می یابد مثلا از یکصد تومان بیست تومان کسر نموده در عوض قبل از موعد آن، پرداخت می کند. - مترجم.
6) یعنی چیزهایی که با پیمانه فروخته می شود مانند نفت و امثال آن و در بعضی جاها گندم نیز چنین است. مترجم.
7) یعنی چیزهایی که با وزن فروخته می شود مانند قند و شکر و امثال آن. مترجم.
8) یکی از وزن های زمان های سابق بوده که معادل 2 گرم امروز می باشد. مترجم.
9) شاید مراد حضرت آن است که انسان به قرض دهنده چیزی اضافه دهد و قبلا بحث شد که این کار برای وام گیرنده مستحب است. مترجم.
10) در بعضی از روایات (مدمن الخمر) دارد - مترجم.
11) چای عربستانی - فرهنگ لاروس - مترجم.
12) زیرا از نظر روانی خیال می کند که پوشیدن نوع لباس به تن خود، در برد و باخت تأثیر دارد لذا گاهی به یک لباس حساسیت پیدا می کند - مترجم.
13) البته موارد این نوع مسابقه در زمان ما فرق کرده است.
14) عواتک جمع عاتکه از نام های زنان، است و عاتکه نام سه نفر از مادران گرامی رسول الله (صلی الله علیه و آله) بود که اولی دختر هلال بن فالج بن ذکوان که مادر عبد مناف بود دومی دختر مرة بن هلال مادر هاشم بن عبد مناف بود سومی دختر أوقص بن مرة بن فالج بود که مادر وهب پدر آمنه که مادر پیامبر (صلی الله علیه و آله) بود. به نقل از مجمع البحرین ماده عتک - مترجم.
15) خف کنایه از شتر و حافر کنایه از اسب و ریش کنایه از تیر است.
16) محصن از نظر اسلام به کسی می گویند که دسترسی به همسر حلال خود دارد و می تواند به وسیله آن خود را از حرام حفظ نماید و با این حال زنا می کند و در حقیقت با تعهد ازدواج حصاری حصین و محکم کشیده شده است. - مترجم
17) خواننده محترم خود قضاوت نماید که آیا مرتجع واقعی آنها هستند یا دیگران؟! آنان ما مسلمین را متهم می سازند که شما به یکهزار و چهارصد سال پیش برگشته اید و به قوانین اسلام عمل می کنید. در حالی که قوانین اسلام علاوه بر فطری و سالم بودن آن، خود نورانیت خاصی دارد که همه جوانب صلاح بشر را در مدنظر قرار داده است، ولی قوانینی که آنان عمل می کنند به زمان توحش و بربریب برمی گردد که بیش از چندین هزار سال پیش، قوم لوط به عنوان زشت ترین عمل آن را مرتکب می شدند - مترجم.
18) مؤمنون، 7.
19) عزب جمع آن عزاب است و به معنای زندگی فردی و بدون همسر می باشد - مترجم.
20) مراد، آن است که اخلاق و کردار دختر از خلق و خوی برادرش معلوم می گردد، زیرا آن دو به یکدیگر، از نظر اخلاق کردار نزدیک ترند و شباهت زیادی بین آن دو وجود دارد - مترجم.
21) الخلابة به کسر خاء جلب کردن با زبان و گفتار خوش.
22) لفظ قتب به معنی پالان است ولیکن منظور از آن، با تعمیم علت، به جهاز همه حیوانات اطلاق می گردد - مترجم.
23) گرچه برای مرد نیز مستحب است که خود را برای همسرش، خوشبو و پاکیزه کند، لیکن برای زن در این مورد سفارش بیشتری شده است - مترجم.
24) یکی از امتیازات دین اسلام این است که؛ همواره تلاش می کند که غرایز انسان ها را به طور طبیعی و از راه قانونی، اشباع نماید، تا نیازی به راه های خلاف طبیعت و غیر قانونی نباشد. مخصوصا در مسائل خانوادگی و جنسی که اگر از طریق سالم و فطری، اشباع نگردد چه بسا از راه های غیر قانونی و خلاف شرع اشباع شود، و فرد و جامعه را به فساد بکشاند. لذا اسلام به زن دستور داده که هر چه می تواند با آزادی کامل در محیط خانه، نیاز و خواسته های مشروع شوهر را تأمین کند تا فکر و اندیشه او را از جاهای دیگر و شیطانی حفظ نماید. و برعکس در محیط بیرون خانه، خودنگهدار و با پوشش کامل قدم بردارد، ولی متأسفانه در حال حاضر بعضی جوامع اسلامی برخلاف و به عکس دستورات اسلام حرکت می کنند - مترجم.
25) شاید مراد حضرت این است که نگاه اول، غالبا تصادفی و بدون قصد می شود، لیکن نگاه دوم غالبا همراه با قصد و انگیزه، خواهد بود. چنانکه این معنا از احادیث بعدی به خوبی روشن می گردد - مترجم.
26) این توهم در کتاب المرأة فی القرآن نوشته عباس محمود عقاد ص 92 چاپ دارالکتاب العربی - بیروت سال 1969 آمده است - مولف.
27) و نظیر اینگونه قسم ها در هر زمانی وجود دارد چنانکه در زبان فارسی نیز گاهی افراد به جای قسم به نام خدا به حضرت ابوالفضل (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) و امام زمان (عجل الله تعالی) و امثال آن قسم یاد می کنند که از نظر شرعی اعتباری ندارد و موجب کفاره نمی گردد، لکن در پیشگاه خدا مواخذه دارد - مترجم.
28) مثل اینکه شخصی به دروغ قسم یاد کند که در گذشته چنین کاری را انجام نداده است. مترجم.
29) در این خصوص احادیث فراوانی در کتب حدیث وجود دارد، علاقمندان به وسائل، ج 18، 522 مراجعه نمایند - مترجم.
30) تخصیص یک اصطلاح اصولی و فقهی است که به معنای خارج ساختن یک یا چند نفر از شمول حکم عام است - مترجم.
31) تعزیر به مجازات کمتر از حد شرعی گفته می شود که برای ادب کردن افراد مجرم از طرف حاکم و قاضی شرع تعیین می گردد مانند زدن 20 ضربه شلاق به مجرم - مترجم.
32) سعدان گیاهی است دارای خارهای تیز - مترجم.
33) اصل حدیث در ج 2 کتاب کافی / 447 از امام صادق (علیه السلام) چنین آمده است: ان للحق دولة و للباطل دولة... به نقل از میزان الحکمة / ج 3، 358.
34) و در خطبه 199 نهج البلاغه ابن ابی الحدید و 197 فیض الاسلام و 206 صبحی صالح چنین آمده است: انی اکره لکم ان تکونوا سبابین و لکنکم لو وصفتم اعمالهم و ذکرتم حالهم کان اصوب فی القول و ابلغ فی العذر و قلتم مکان سبکم ایاهم: اللهم احقن دمائنا و دمائهم و اصلح ذات بیننا و بینهم واهدهم من ضلالتهم حتی یعرف الحق من جهله و رعوی عن الغی و العدوان من لهج به - مترجم.
35) دیوث به کسی می گویند که نسبت به ناموس خود، سهل انگاری نماید. مانند اینکه خوش دارد که ناموس خود را در معرض دید دیگران قرار دهد و از تماشای بد مردم به ناموسش خوشحال شود. - مترجم.
36) منظور از جایگاه محکم عبارت از جلب رضایت الهی است که با اخلاص به دست می آید و مقابل آن جایگاه سست ریاکاری است که سست و غیر قابل اطمینان است.
37) قدر در لغت به معنی اندازه گیری و قانون جاری خدا در نظام طبیعت است که خداوند هر چیزی را با اندازه و قانون معین قرار داده است. چنانکه در قرآن کریم آمده است: انا کل شیء خلقناه بقدر - (قمر / 45) ما هر چیزی را به اندازه آفریدیم. بنابراین معنای فرمایش پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنین می شود که نزدیک است حسد در موازین و قوانین طبیعی خللی ایجاد نماید و این معنی کاملا قابل درک و فهم است.
برای توضیح بیشتر به باب حسد ذیل حدیث 4، جلد سوم اصول کافی / ص 452 مراجعه شود. مترجم.
38) امور حسبیه به کارهایی گفته می شود که مربوط به مصلحت کل جامعه اسلامی می باشد که یکی از آنها تشویق مردم به نیکی ها و جلوگیری از منکرات است - مترجم.
39) سوره نجم / 39.
40) أبی الصلاح کنانی می گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره تفسیر آیه یا ایها الذین امنوا توبوا الی الله توبة نصوحا (تحریم / 8) ای کسانی که به خدا ایمان آورده ای توبه کنید توبه ای خالص. سوال کردم، فرمود: ینوب العبد من الذنب ثم لایعود فیه (وسائل / ج 11، 375) بنده از گناهان خود توبه کند و در آن بازگشت ننماید - مترجم.
41) تواکل عبارت از اعتماد داشتن به دیگران در انجام کار و انتظار داشتن از آن ها است که وظیفه وی را آنان انجام دهند. برخلاف توکل که عبارت از انجام کار با اعتماد به خداوند است - مترجم.
42) برای توضیح بیشتر درباره حدیث فوق به ج 3، 350 از وسائل الشیعه مراجعه شود.
43) حدیث چنین است: شخصی در حضور پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نسبت به دیگری بدگوی کرد آتش غضب در دل او برافروخته شد پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: انی لأعلم کلمة لو قالها لذهب عنه الغضب. (تفسیر نمونه / ج 20، 287).
44) حرب به معنی جنگ است.
45) سلم به معنی صلح و سلامتی است.
46) نسخه بدل جذاوی - مترجم.
47) این جمله قسمتی از حدیث شریف است و معنای آن این است که خداوند مانع می شود که کاری انجام پذیرد مگر با اسباب و علل آن - مترجم.

نوشتن دیدگاه