همۀ ماه ها، از آن خداست و همه روزها یوم الله است. ماه ذی الحجة ماهی است که حوادث تلخ و شیرینی در آن ثبت شده است. روزهای ماندگاری از شیرین ترین روزهای تاریخ اهل بیت (علیهم‌ السلام) تا وقایعی جانسوز در خاندان عترت پیامبر اکرم (علیهم السلام) که همگی در کنار هم جمع شده اند.
دو عید بزرگ یعنی عید قربان و عید غدیر زینت بخش این ماه هستند و در کنار آن ها، ولادت امام هادی (علیه السلام)، روز مباهله، روز ازدواج امیرالمؤمنین (علیه السلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیها)، روز خاتم بخشی امیرالمۆمنین (علیه السلام)، روز نزول سورۀ هل أتی، روز بخشیدن فدک به حضرت زهرا (سلام الله علیها) و روز سدالابواب به مسجد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) جز در منزل علی و زهرا (سلام الله علیهما) ایام سرور شیعیان در این ماه است که به حق باید این ماه را ماه اهل بیت (علیهم السلام) نامید؛ ماهی پر از روزهای ثبت شده در تاریخ شیعیان! و البته شهادت امام باقر (علیه السلام) و حضرت مسلم بن عقیل و هانی بن عروة در کوفه نیز در این ماه بوده اند که ایام حزن شیعیان اند.
درخشان ترین روز ذی الحجة به ویژه برای توبه کنندگان به درگاه الهی جز «عرفه» نخواهد بود؛ روز إنابه و توبه؛ روز بازگشت به سوی خدای مهربان که فرمودند اگر کسی در ماه رمضان آمرزیده نشد آخرین امیدش روز عرفه خواهد بود.
 
ماه حج!
ذی الحجه یعنی ماهی که در آن حج انجام می شود و حاجیان برای اعمال حج رهسپار کعبۀ عشق در سرزمین مکّه می شوند. بر هر مسلمان مستطیعی واجب است که در طول عمر خود یک بار حج را به جای آورد و اگر کوتاهی نماید بر اساس روایات اسلامی همچون یهودیان محشور خواهد شد! یعنی حج گزاردن نشانۀ مسلمانی است و کسی که واجب الحج بوده است و از آن غفلت نماید شرط مسلمانی را از خود سلب نموده است! حال که حج این قدر اهمیت دارد معلوم می شود که این ماه مخصوص حج گزاردن نیز ماهی واجب التعظیم است.
ذی الحجة یعنی ماهی که در آن حج انجام می شود و حاجیان برای اعمال حج رهسپار کعبۀ عشق در سرزمین مکّه می شوند. بر هر مسلمان مستطیعی واجب است که در طول عمر خود یک بار حج را به جای آورد و اگر کوتاهی نماید بر اساس روایات اسلامی همچون یهودیان محشور خواهد شد!
این ماه از ماه های حرام الهی است که در آن مسلمانان در صلح و آرامش برای عبادت خالصانه در میقات حج گرد هم می آیند و ندای وحدت و همدلی سر می دهند. حج موسمی مبارک است که تطهیر قلوب را فراهم می آورد. نقل است در اعمال این ماه که برای شریک شدن در ثواب اعمال حاجیان هر شب نمازی دو رکعتی ما بین نماز مغرب و عشاء گزارده شود تا مبادا کسی از فیض این ماه محروم بماند. حاجیان در سرزمین مکّه و سایر مسلمانان در مصّلاهای نمازشان! همگی بهره‌ مند از حج و ماه ذوالحجة باشند. امّا چه رمزی است در مناسبت های دیگر این ماه با حج ابراهیمی ذی الحجه؟!
 
ماه امیرالمؤمنین(علیه السلام)!
با نگاهی گذرا در فهرست مناسبت ها و ایام این ماه روزهای درخشانی را در تاریخ اهل بیت (علیهم السلام) خواهیم یافت: عید غدیر و روز اکمال دین با اعلام آشکارا و علنی ولایت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام)، روز مباهله؛ روزی که پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم)، امام علی (علیه السلام) را جان خویش خواند، روز خاتم بخشی امیرالمۆمنین (علیه السلام) در مسجد در حال رکوع که ولی شما مؤمنان خدا و رسول است و کسی که در حال رکوع زکات می دهد. روز ازدواج امیرالمؤمنین (علیه السلام) با حضرت زهرا (سلام الله علیها) روزی که پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) به فرمان الهی نور را با نور تزویج کرد.
دیگر از ایام مبارک این ماه شریف روز عزل ابوبکر از تبلیغ سورۀ برائت است که جبرئیل به پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) از جانب خداوند متعال پیغام فرستاد که «یا رسول الله ادای این امر باید به دست شما یا به دست مردی که از شماست انجام شود.» و مردی از رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) جز امیرالمۆمنین علی (علیه السلام) نبود! روز مبارک دیگر در این ماه روز سدّ الابواب است. روزی که در آن به امر الهی پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) همۀ درهای منازل اصحاب به مسجد را بستند به جز در خانۀ امیرالمؤمنین (علیه السلام) که خداوند، خود امام علی (علیه السلام) را ساکن مسجد قرار داد. ذی الحجه ماهی است که در آن پس از قتل عثمان در سال 35 هـ ق، مردم با امیرالمؤالمنین (علیه السلام) بیعت کردند و خلافت ظاهری امیرالمؤمنین (علیه السلام) و حکومت عادلانه حضرت آغاز شد.
ذی الحجه ماه نزول سورۀ هل أتی در شأن امیرالمؤمنین (علیه السلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیها) و حسنین (علیهماالسلام) است. بعد از سه روز روزه و اعطای افطاری به مسکین و یتیم و اسیر بود که خداوند این سوره را در شأن اهل بیت(علیهم السلام) نازل کرد و ایشان را از طعامی بهشتی بهره مند گردانید. در این ماه بود که اولین نماز جمعۀ امیرالمومنین (علیه السلام) به پا شد و حضرت علی (علیه السلام) از حکومت عدل خویش برای مردم گفتند.
با این همه مناسبت در این ماه عزیز و شریف باید گفت این ماه، ماه امیرالمومنین (علیه السلم) است. ماهی متعلّق به او و خاندان طاهرش که روزهای آن یادآور روزهایی است که ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) به مردم به صورت مۆکّد مورد تصریح قرار می گرفت!
 
حج بی ولای او...
ماه ذوالحجه یعنی ماه حج و این ماه، ماه امیرالمۆمنین علی (علیه السلام) است. چه اشارۀ دقیقی! مومنین آگاه باشید که حج با ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) تکمیل و اساساً مقبول می شود. حاجیان که به گرد کعبه طواف می کنند ولایت اولیای الهی پس از پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) را در جان خویش می نشانند و این چنین به خدای کعبه لبّیک می گویند! لبّیک اللهم لبّیک به همۀ آن چه به عنوان دین به ما عرضه داشتی و اکمال دین و اتمام نعمت الهی جز با ولایت امیرالمومنین علی (علیه السلام) نبود!
اگر مستطیع حج از زیر آن شانه خالی کند یهودی محشور می شود و منکر ولایت امیرالمومنین (علیه السلام) از دایرۀ دین بیرون است!
 
اللهم لبّیک ...
بار پروردگارا... در این ماه که دشمنی ، کینه توزی و جنگ حرام است، در این ماه که حاجیان کعبه در سرزمینی امن در پرتو رحمت تو قرار دارند، در این ماه که روزها و ساعت هایش تأکید بر ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) دارند، چه شد که با اولیای تو چنان کردند که پس از غصب خلافت و شهادت مدافعان ولایت کار بدانجا کشید که ولی تو از عرفات عشق به سوی سرزمینی پر بلا رهسپار گشت؟! چه رمزی بود در حج، در ولایت و در کربلا؟!
که همچون رشته ای پیوسته و متصّل در این ماه  شریف، ذی الحجة الحرام، ولایت را به حج و آن ها را به کربلا گره زد؟!
 
سخن پایانی...
وقتی ذی الحجة شروع شد، وقتی یاد کعبه و حج افتادی، وقتی در عرفه انابه و توبه کردی فراموش نکن که حج بی ولای او عبادت ناتمامی است که سودی به حالت نخواهد داشت!
*************************************
منابع و مآخذ:
1- تقویم شیعه - عبدالحسین نیشابوری - ماه ذی الحجة
2- مفاتیح الجنان - شیخ عباس قمی (ره) - اعمال ماه ذی الحجة
3- صهبای حج - آیت الله جوادی آملی
4- حماسۀ حسینی - شهید مطهری
5- بحارالانوار- علامه مجلسی (ره)

نویسنده : ن . رادفر
بخش اعتقادات شیعه تبیان      

نوشتن دیدگاه