خاکشی یا خاکشیر، گیاهی از تیره شب بویان است که در دشت و کوهستان ها می روید. تخم این گیاه که به رنگ قرمز و قرمز تیره است مورد استفاده خوراکی قرار می گیرد.
در طب سنتی از دانه های این گیاه به عنوان درمان اسهال، ادرارآور، تب بر، رفع التهاب کلیه، دفع کرم و درمان آب آوردن انساج به صورت جوشانده استفاده می شده است. از قدیم در ایران خاکشیر را با آب سرد مخلوط و به عنوان ملین و خنکی مصرف می کرده اند.
درمان یبوست
خاکشیر دارای موسیلاز و صمغی است که با جذب آب متورم می شود و ژل حجیمی تولید می کند که خاصیت ملین و نرم کنندگی دارد که باعث سهولت در اجابت مزاج می شود. برای این منظور بهتر است هر صبح به صورت ناشتا مصرف شود.
ضد تب
ایزوتیوسیانات های موجود در خاکشیر دارای خاصیت ضد میکروب بوده و به همین دلیل می توان خاصیت ضد تب خاکشیر را به این مواد نسبت داد. از طرفی هم چون فعالیت هورمون های تیروئید به میزان حرارت بدن بستگی دارد، ممکن است خاکشیر با کاهش تولید و ترشح تیروکسین متابلوسیم پایه را کاهش داده و در نتیجه درجه حرارت بدن را نیز کم کند.
دفع سنگ کلیه
مصرف مخلوطی از خاکشیر و ترنجبین برای درمان سنگ کلیه یا کلیه های مستعد سنگ‌سازی توصیه می‌شود.
طرز تهیه :
3 قاشق غذاخوری ترنجبین را در یک لیوان آب به مدت 5 ساعت خیسانده و پس از این مدت آن را صاف کنید. سپس ترنجبین صاف کرده را با 2 قاشق غذاخوری خاکشیر مخلوط کرده و آن را میل کنید. مصرف روزانه این نوشیدنی به دفع سنگ کلیه کمک می‌کند.
رفع جوش صورت
مخلوط 2 قاشق غذاخوری خاکشیر با عرق شاه‌تره، عرق کاسنی و عرق بیدمشک ترکیب خوبی برای درمان جوش‌های صورت است.
طرز تهیه :
یک استکان از هر یک از عرق‌های گیاهی شاه‌تره، بیدمشک و کاسنی را با هم مخلوط کرده و آن را با 2 قاشق غذاخوری خاکشیر ترکیب کنید. نوشیدن این ترکیب علاوه بر آن‌که جوش‌های صورت را درمان می‌کند، برای افرادی که دچار گرفتگی صدا هستند نیز موثر است. مدت درمان با این نسخه دست کم 3 هفته است و پس از این مدت نتایج بهبود به مرور در چهره بیمار نمایان می‌شود.
بهبود لک‌ها
یکی از بهترین روش‌ها برای از بین بردن لک‌های پوست به ویژه صورت، نوشیدن خاکشیر و ترنجبین است. افرادی که از این ترکیب به‌صورت روزانه و مستمر به‌مدت 3 هفته استفاده کنند، بعد از مدتی با روشنی پوست و از بین رفتن لک‌های صورت و پوست‌شان روبه‌رو می‌شوند.
طرز تهیه :
ترنجبین را 5 ساعت در آب بخیسانید و صاف شده آن را با 2 قاشق خاکشیر مخلوط کرده و میل کنید.
بهبود یا درمان اسهال
خاکشیر برای درمان و بهبود اسهال نیز موثرست. برای این منظور کافی است مقدار مورد نیاز از خاکشیر را بو داده و آن را با آب و عسل مخلوط کرده و مصرف کنید.
افزایش وزن
افرادی که از لاغری خود رنج می برند، می توانند خاکشیر را با شیر مخلوط کنند و آن را صبح و به صورت ناشتا مصرف کنند. این روش به افزایش وزن کمک می کند.
رفع بوی بد دهان
افرادی هستند که به دلیل افزایش اخلاط فاسد در بدنشان، به بد بویی دهان مبتلا هستند. برای بر طرف کردن این مشکل می توان از شربت ترنجبین و خاکشیر استفاده کرد. ترنجبین را به مدت 5 تا 6 ساعت درون آب خیس کنید و پس از صاف کردن آن را با 1 تا 2 قاشق خاکشیر مخلوط کنید.
خواص دیگر
خاکشیر ضد عفونی کننده است.
در درمان سرطان مفید است.
تقویت کننده معده است.
اشتها آور است.
ادرار آور است و برای عفونت های ادراری مفید است.
سرخك و مخملك را دوا می كند و به عنوان خنک کننده در امراض حصبه مطبقه و آبله تجویز شده است.
برای بر طرف کردن لک و جوش صورت مفید است.
برای از بین بردن كهیر و التهابات پوستی موثر است.
منبع : باغ دارو
