از دورترین کرانه تاریخ، موضوع ظهور مصلح، یکی از اساسی ترین خطوط فکری بشر بوده، و از این رو، تاریخ انسان با آن پیوند خورده است. با تحقیقی گذرا در ادیان الهی، انتظار آینده بهتر، و آمدن یک منجی را در متن فرهنگ آنان می بینیم. بگونه ای که با فطرت و تعقل آنان، عجین گردیده است. و در این میان، هر چه دین کامل تر بوده، این انتظار را با تفصیل بیشتر بیان نموده است. پس ... انتظار یک امید دیرین ادیان و جوامع انسانی است به آینده و کمال برتر.
در این بینش، انبیای بزرگ، بیشترین سهم و استوارترین تعهد را داشته اند. ابراهیم (علیه السلام) ... موسی (علیه السلام) ... عیسی (علیه السلام) ... محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) آن را متذکر شده اند. و دیگرانی چون: بودا، زرتشت و ... نیز آن را یادآوری کرده اند، اما هر یک به گونه ای و طریقی. در این میان، انتظار اسلامی و بخصوص انتظار شیعه نگرشی ژرف تر و مسئولیت زاتر داشته است. اگر ادیان دیگر، منجی را برای قوم خود خواسته اند، اسلام آن را برای تمام عالم می داند. اگر آنان او را مبهم معرفی نموده اند، اسلام مصلح موعود را با تمام ویژگیهایش نمایانده است.
اگر در فرهنگ آنها، امام در عالم دیگر و دور از مردم است، در اسلام، امام مهدی (علیه السلام) به میان مردم (بطور ناشناس) هم می آید (۵) و گاهی در امور به آنان کمک نیز می نماید. (۶) و بالاخره اگر ادیان دیگر، منتظران را بدون مسئولیت رها کرده باشند، در اسلام انتظار برترین عمل امت (۷) و مسئولیت آفرین تر و حماسه سازتر از هر تعهدی است. به هر حال هندوها او را برهمن کلا، زرتشتیان سوشیانس، یهودیان یوشع، مسیحیان مسیح و پسر انسان، (۸) و بالاخره مسلمانان، منجی موعود را: مهدی (هدایت شده)، قائم (قیام کننده) و محمد (ستوده - همنام پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)) می نامند.
اینک به نمونه ای از بشارات کتب ادیان دیگر در مورد مصلح آینده بشریت اشاره می کنیم تا سند زنده ای بر ادعای ما در انتظار مصلح باشد. در زبور حضرت داود (علیه السلام) آمده است: شریران منقطع خواهند شد، اما منتظران خداوند وارث زمین می گردند .... (۹) صالحان، وارث زمین خواهند شد و در آن تا ابد سکونت خواهند گزید ... (۱۰) ... در زمان او صالحان خواهند شگفت، و فور و سلامتی خواهد بود ... او حکمرانی خواهد کرد، از دریا تا دریا، و از نهر تا اقصای جهان ... (۱۱) در انجیل متی می خوانیم: پس بیدار باشید، زیرا که نمی دانید در کدام ساعت خداوند شما می آید ... زیرا در ساعتی که گمان نبرید پسر انسان می آید. (۱۲)
در انجیل مرقس می بینیم: پس بیدار باشید، زیرا که نمی دانید در چه وقت صاحب خانه می آید، در شام، یا نیمه شب، یا بانگ خروس، یا صبح. مبادا ناگهان آمده، شما را خفته یابد. (۱۳) و در کتاب اشعیاء نبی: مسکینان را بعدالت داوری خواهد کرد و بجهه مظلومان زمین براستی حکم خواهد نمود ... (۱۴) کمر بند کمرش عدالت خواهد بود، (۱۵) و کمر بند میانش امانت، و گرگ با بره سکونت خواهد داشت، و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید، و گوساله و شیر و پرواری با هم. و طفل کوچک آنها را خواهد راند (۱۶) آنچه آوردیم، نمونه هایی از بشارات تورات و انجیل بود. (۱۷) در کتب ادیان دیگر، نیز بشارات زیادی که نوید از ظهور مصلحی در آینده داده اند، آمده است، و در این مورد کتبی نیز بنگارش درآمده که می توان بدانها مراجعه نمود. (۱۸)
البته هدف ما این نیست که بشارات فوق را برای ظهور مهدی موعود اسلام توجیه کنیم، بلکه هدف از آوردن این نمونه ها - همانطور که قبلا هم گفتیم - بیشتر بخاطر این است که بنمایانیم: انتظار فردای بهتر اگر چه مبهم و گنگ و بدون تعهد و عمل در قبال آن، در سطور نوشته های ادیان قبل هم دیده می شود. آری جوامع و ادیان، سعی کرده اند با چشمداشت به آینده بهتر، و نوید آن به پیروان خود، بذر امید و حیات را در دل آنان بیفشانند.

پاورقی :
(۵) شیخ صدوق (۳۲۰ - ۳۸۱ ه)، کمال الدین و تمام النعمه، جلد ۲، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۹۵ ص ۳۵۱.
(۶) علامه طبرسی نوری (متوفی ۱۳۲۰ ه) النجم الثاقب، تهران، علمیه اسلامیه، در این کتاب این موضوع با نمونه های بسیار مطرح شده است.
(۷) علامه محمد باقر مجلسی (متوفی ۱۱۱۰ ه)، بحار الانوار جلد ۵۲، باب ۲۲ (فضل انتظار الفرج)، حدیث ۲۱، صفحه. ۱۲۸ بنقل از کمال الدین از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): افضل اعمال امتی انتظار الفرج من الله عز وجل.
(۸) البته ما مسلمانان نیز طبق روایات اسلامی معتقد به برگشت حضرت مسیح هستیم، اما نه بعنوان قائم موعود بلکه او با قائم اسلام بیعت کرده و پشت سر او به نماز می ایستد.
(۹) تورات، مزامیر داود، مزمور ۳۷ آیه ۹، لندن، بیبل سوسایتی، دارالسلطنه لندن، ۱۹۵۴، ص ۸۵۶.
(۱۰) همان، آیه ۲۹ - ص ۸۵۷.
(۱۱) همان، مزمور ۷۲، آیات ۷ تا ۹، ص ۸۸۴.
(۱۲) عهد جدید (انجیل مقدس)، انجیل متی، باب ۲۴ آیه ۴۲، لندن، بیبل سوسایتی دارالسلطنه لندن، ۱۹۵۴، ص ۴۲ [با تورات چاپ شده].
(۱۳) همان، انجیل مرقس، باب ۱۳ آیات ۳۵ تا ۳۷، ص ۷۹.
(۱۴) تورات، کتاب اشعیاء نبی، باب ۱۱ آیات ۴ تا ۷، ص ۱۰۲۱.
(۱۵) کنایه از نهایت عدالت و همه گیری آن است که در روایات اسلامی هم آمده.
(۱۶) تورات، کتاب اشعیاء نبی، باب ۱۱، آیات ۵ تا ۸ (نشر).
(۱۷) تورات کتاب مذهبی یهودیان می باشد و ترکیبی است از ۳۹ کتاب، که در یک مجلد بنام عهد عتیق آمده اند. و انجیل از آن مسیحیان است. آن نیز شامل ۴ انجیل و ۲۳ کتاب دیگر می باشد، که در یک مجلد به نام عهد جدید گرد آمده اند. انجیل و تورات مورد استفاده ما، هر دو در یک مجلد و به فارسی طبع شده اند.
(۱۸) از جمله دو کتاب: دکتر محمد صادقی، بشارات عهدین، تهران، دارالکتب الاسلامیه. محمد حسین بهشتی، ادیان و مهدویت، تهران، امیر (بخشی از کتاب).

نوشتن دیدگاه