یکی از فرائض و مناسک دینی ما روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان است که برای بسیاری از والدین، مخصوصا آن هایی که فرزندان روزه اولی دارند، به یک دغدغه بزرگ تبدیل شده است.اگر می خواهید فرزندانتان در اولین سال بندگیشان به راحتی از این امتحان الهی سربلند بیرون بیایند، باید به چند نکته توجه داشته باشید.

نکته یکم: آماده سازی فرزند
همانطور که تربیت اخلاقی و یادگیری راه و رسم زندگی در جوانان منوط به آموزش در سنین پایین تر است،و اساسا اینکه فرزندان به یک باره در سن جوانی همه چیز را یاد بگیرند امر نامعقولی می باشد، تربیت دینی آنان نیز نیازمند آموزش های لازم در سنین کودکی است. اگر می خواهید فرزندان صالح ، با ایمان، اهل نماز و روزه و حجاب و ... داشته باشید، باید از زمان طفولیت و کودکی تربیت دینی را آغاز کنید.اینکه برخی از والدین بر این عقیده اند که تکالیف دینی برای سن تکلیف است و تا قبل از آن نیازی نیست فرزندانشان به انجام تکالیف دینی بپردازند، سخت در اشتباه اند.همانطور که یک ورزشکار برای حضور در مسابقات جهانی از ماه ها قبل دوره های آماده سازی برای خود قرار می دهد تا بتواند در مسابقات موفق و پیروز باشد، فرزندان نیز باید قبل از سن تکلیف خود را برای امتحانات الهی آماده سازند. در همین باره امام باقر علیه السلام می فرمایند: ما كودكان خود را وقتى پنج ساله اند ، به نماز امر مى كنيم ؛ ولى شما كودكانتان راوقتى هفت ساله شدند ، به نماز امر كنيد . ما كودكان خود را وقتى هفت ساله اند ، به روزه وامى داريم ، به اندازه اى كه توان دارند ، چه نصف روز باشد يا بيشتر يا كمتر . وقتی تشنگى و گرسنگى بر آنان چيره شد ، افطار مى كنند تا اين كه به روزه ، عادت كنند و توان آن را بيابند ، ولى شما كودكانتان را وقتى نُه ساله شدند ، به اندازه اى كه توان دارند ، بهروزه وا داريد و وقتى تشنگى بر آنان چيره شد ، افطار كنند.([1])

نکته دوم: ایجاد فضای سالم
کودکان در امر تقلید ید طولایی دارند و تمام رفتار و کردار والدین خود را به دقت نظاره کرده و همان ها را مو به مو اجرا می کنند. بنابراین اگر می خواهید فرزندان روزه داری داشته باشید، باید در ابتدا خودتان روزه داران خوبی باشید. این توقع بی جاییست که خودمان نسبت به روزه گرفتن اهمال کنیم ولی از فرزندانمان توقع روزه دار بودن داشته باشیم.باید فضای خانه را برای فرزند روزه اولی ، فضای سالمی قرار دهید و اگر به هر دلیل، شخصی در خانه روزه نمی گیرد، باید فرزند را با بیانی ساده توجیه کرد.

نکته سوم : زیبا جلوه دادن این ماه
یکی از نکاتی که می تواند در تداوم روزه داری فرزندان مؤثر باشد، زیبا جلوه دادن ماه مبارک رمضان است.اگر بتوانید این ماه و روزه داری در این ماه را برای فرزند خود زیبا جلوه دهید ، فرزند نه تنها با طیب خاطر روزه می گیرد، بلکه با تمام شدن ماه ناراحت شده و برای رسیدن ماه رمضان آینده روزشماری می کند.برای این امر می توان به چند روش عمل کرد؛
- بیان خاطرات اولین روزه: خاطرات زیبای اولین روزه داری خود و اطرافیان، بالخصوص همبازی های فرزند خود که مثلا دومین سال روزه داریشان می باشد را برای او تعریف کنید.
- خوش اخلاقی در این ماه : سعی کنید در این ماه خوشرو و خوش اخلاق تر از همیشه باشید.به گونه ای عمل کنید که فرزندتان این تغییر را احساس کند.این تغییرِ در اخلاق، هم می تواند تمرینی برای والدین باشد تا در طول سال خوش اخلاق بوده و هم کمک می کند که زیبایی های این ماه برای فرزند ملموس تر شود.
- تشویق کردن فرزند در پایان اولین روز: می توانید در پایان روز اول و سر سفره افطار، به فرزند خود هدیه ای بدهید و او را شگفت زده کنید.هدیه دادن می تواند تأثیر به سزایی در روحیه فرزندتان بگذارد و آن لحظه را به یک خاطره  فراموش نشدنی تبدیل کند.  
- برخورد مناسب در بیدار کردن فرزند :استحباب سحری خوردن تا حدی زیاد است که در برخی روایات ترک آن نهی شده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می فرمایند:لا تَدَعْ أمتي السَّحورَ ولو علی حَشَفَةٍ. امت من سحری خوردن را ترک نکنند گرچه با خوردن یک خرمای ناچیز باشد.([2]) اما باید توجه داشت که فرزندان را با ملایمت ، ناز و نوازش بیدار کنید تا خاطره و تصویر تلخی از روزه گرفتن در ذهنشان حک نشود.
- پرهیز از سخت جلوه دادن روزه داری: یکی از مواردی که باید به شدت از آن اجتناب کرد،انرژی منفی دادن به فرزند است. شما و یا اطرافیان با استفاده از جملاتی مثل : هوا خیلی گرم است . تو طاقت روزه گرفتن نداری . تو خیلی ضعیف هستی. روزه داری در این ماه خیلی سخت است و غیره، بیشترین تأثیر منفی را در روحیه او ایجاد می کنید و از عزم و توان او برای ادامه روزه داری می کاهید.بنابراین، سعی کنید نه تنها از این جملات استفاده نکنید، بلکه کلمات و جملاتی را به زبان بیاورید که بار مثبت داشته باشند.

نکته چهارم : القاء حس بزرگ شدن
یکی از آرزوی های دوران کودکی، بزرگ شدن است.پسرها دوست دارند مثل پدرهایشان و دخترها مثل مادرهایشان بزرگ شوند- اگرچه وقتی بزرگ شدند آرزو می کنند که ای کاش کودک بودند- اما شما می توانید از این حس کمال استفاده را ببرید.با او صحبت کنید و به او بفهمانید که دیگر بزرگ شده و خدای بزرگ برای او دعوتنامه فرستاده و به طور خاص او را به میهمانی خود در این ماه دعوت کرده است . حتی می توانید برای او یک دعوتنامه زیبا با متنی ساده درست کنید و نام او را پشت دعوتنامه نوشته و به او بدهید.
روش دیگر برای القای این حس، کمک گرفتن از فرزند برای تهیه افطاری و پهن کردن سفره می باشد.

نکته پنجم : تنظیم وقت استراحت
از آنجا که ماه مبارک رمضان در گردش است و ممکن است گاهی در تابستان و گاه در زمستان باشد، باید متناسب با فصول سال وقت استراحت فرزند را تنظیم کنید.مثلا اگر ماه مبارک در تابستان واقع شد، از آنجا که ساعات روزه داری زیاد و مدارس تعطیل می باشد، باید سعی کنید فرزندان را تا نماز صبح بیدار نگه دارید تا در طول روز استراحت کرده و ساعات کمتری روزه دار باشند.
مؤسسه جهانی سبطین علیهماالسلام/ موسوی

منابع :
[1]- کافی ،ج3،ص409
[2]- وسائل الشیعه, ج ۱۰, ص ۱۴۴.

نوشتن دیدگاه